Noel pazarı saldırısı ülkeyi sarstı: Almanya, saldırganın motivasyonunu araştırıyor

Christopher F. Schuetze ve Melissa Eddy / The New York Times

Sosyal medyada Alman hükümetinin sıkı bir muhalifi aynı zamanda da radikal İslam’a karşı. Hayatının çoğunu internette geçirdiği belli olan içine kapanık bir komşu. Sosyal medyadaki aşırı siyasi paylaşımları Suudi Arabistan’dan Almanya’ya bir uyarı gönderilmesine neden olmuş bir adam.

Almanya’da yetklililer, ülkeyi sarsan Noel pazarı saldırısında aracını kalabalığa sürerek beş kişinin ölümüne neden olan tutuklu şüphelinin karmaşık profilinde parçaları birleştirmeye çalışıyor.

Yetkililere göre saldırının şüphelisi, yaklaşık 20 yıldır Almanya’da yaşayan 50 yaşındaki Suudi Arabistan vatandaşı bir doktor. Sernburg’daki Salus Kliniği, şüphelinin kapalı bir serviste, uyuşturucu bağımlılığı olan suçluları tedavi eden bir psikiyatrist olarak çalıştığını açıkladı.

Saldırı, doğudaki Magdeburg şehrinde bir Noel pazarı sırasında gerçekleşti. Polis, kurbanların 9 yaşında bir erkek çocuk ile 45 ila 75 yaşları arasında dört kadın olduğunu belirtti. Olayda 41’i ağır olmak üzere toplamda 200’den fazla kişi yaralandı.

Pazar günü, saldırının gerçekleştiği pazarın karşısındaki bir kilisenin önünde kurbanlar için bir anma töreni düzenlendi. Cumartesi akşamı da bir ayin gerçekleştirilirken, aynı saatlerde meydanda toplanan yüzlerce kişi “Sınır dışı edin!” sloganları attı.

Alman gizlilik yasalarına uygun olarak Taleb A. olarak tanımlanan şüpheli, cumartesi günü sorgulandı ve pazar günü tutuklu kalmasına karar verildi.

Saldırıda kullanılan SUV’un kiralık bir araç olduğu öğrenildi. Yetkililer, şüphelinin aracı neden kalabalık bir Noel pazarına sürdüğünü henüz netleştirebilmiş değil.

Hakkında uyarı vardı

Federal Suç Dairesi Başkanı Holger Münch, şüpheliyle ilgili Suudi Arabistan’dan Kasım 2023’te bir uyarı aldıklarını açıkladı. Ancak bu uyarının “belirsiz” olduğunu ve şüphelinin bir saldırı planladığına dair bir sinyal olarak değerlendirilmediğini söyledi. Münch, “Kendisi şiddet eğilimli biri olarak görülmemişti” diye ekledi.

Saksonya-Anhalt eyalet polisi, söz konusu uyarı üzerine bir soruşturma başlatıldığını, şüphelinin sorgulandığını ancak daha sonra bu dosyanın kapatıldığını belirtti. Yetkililer, şüphelinin İslamcı bir aşırılık yanlısı profilini taşımadığını ve potansiyel bir tehdit olarak görülmediğini ifade etti.

Yetkililer saldırının motivasyonunu henüz belirleyemedi. Eğer saldırganın siyasi veya dini bir saikle hareket ettiği anlaşılırsa, cinayetler terör eylemi olarak değerlendirilebilir ve davayı federal savcılık devralabilir. Bununla birlikte, yetkililer saldırının önlenebilmesi için yapılan uyarıların göz ardı edilip edilmediği yönünde sorularla karşı karşıya.

Sosyal medya paylaşımları ne anlatıyor?

Şüpheli doktorun sosyal medya paylaşımlarında Almanya’yı "radikal İslam’a karşı hoşgörülü davranmakla" suçladığı görüldü. Doktor, göçmen karşıtı aşırı sğacı Almanya için Alternatif (AfD) partisine destek verdiğini açıkça ifade etmiş ve partinin liderlerinin Almanya’da İslam hukuku tehdidi konusunda uyarıda bulunduğu yorumları yeniden paylaşmıştı. Ancak Federal Suç Dairesi Başkanı Holger Münch, şüphelinin bu faaliyetlerinin tipik bir aşırı sağcı profilini yansıtmadığını ve onu “atipik” olarak nitelendirdiğini söyledi.

Sosyal medya paylaşımları ve tanık ifadeleri, şüphelinin yıllar içinde yalnızca İslam’ı eleştirmekten öteye geçerek Alman hükümetini ve hatta diğer göçmen aktivistlerini kendisine komplo kurmakla suçlayan bir tutum geliştirdiğini ortaya koyuyor. Doktor, 2019’da Alman gazetesi Frankfurter Allgemeine Zeitung’a verdiği bir röportajda, “Tarihin en agresif İslam eleştirmeniyim,” ifadelerini kullanmıştı.

Saldırıdan bu yana birçok kişi sosyal medyada, şüpheliyle karşılaşmalarını paylaşarak onun davranışlarının genellikle rahatsız edici ya da taciz edici olduğunu dile getirdi. Şüphelinin hedeflerinden biri, Almanya’da Müslüman ülkelerden gelen ve İslam’a inanmayan ya da artık bu dini uygulamayan insanları temsil eden Eski Müslümanlar Merkezi Konseyi’nin liderlerinden Mina Ahadi idi. Ahadi, Der Spiegel dergisine verdiği demeçte, şüphelinin başlangıçta derneğe bağış yaptığını, ancak birkaç gün içinde bağışını geri istediğini belirtti. Şüphelinin mesajlarının giderek saldırgan bir hal aldığını ve bu nedenle onu engellemek zorunda kaldığını ifade etti.

Şüpheli, saldırıyla tutuklanması arasında geçen dakikalarda sosyal medya hesabından bir mesaj paylaştı ve Alman yetkililerin kendisini hedef aldığını öne sürdü. Bu mesaj, yetkililerin şüphelinin zihinsel durumu ve saldırı motivasyonlarını daha derinlemesine incelemesine yol açtı.