Neil MacFarquhar / New York Times
Orta Doğu'daki şiddet olaylarının tarihçesinde öne çıkan anları seçmek zor olabilir, ancak 1983 yılı Beyrut'ta çoğu ABD deniz piyadesi olmak üzere en az 360 kişinin ölümüne neden olan intihar saldırıları nedeniyle bir dönüm noktasıydı. Cuma günü Lübnanlı Hizbullah örgütü, üst düzey askeri komutanlarından biri olan ve ABD'nin 1983 bombalamalarının planlanmasına yardım etmekle suçladığı İbrahim Akil'in İsrail'in Beyrut'un güneyinde Hizbullah'ın kalesi olan mahallelerdeki bir binaya düzenlediği hava saldırısında öldürüldüğünü duyurdu.
Tek günde verilen en büyük kayıp
Öldüğü yerden çok uzak olmayan bir yerde (Beyrut'un uluslararası havaalanının hemen diğer tarafında) 23 Ekim 1983'te bir intihar bombacısı, büyük miktarda patlayıcıyla dolu bir Mercedes kamyonu Deniz Piyadeleri'nden uyuyan barış gücü askerlerinin bulunduğu bir barakaya sürdü. Başkentin dört bir yanında hissedilen muazzam patlamada 241 ABD görevlisi öldü, 100'den fazlası da yaralandı. Deniz Piyadeleri'nin 220 ölü ile İkinci Dünya Savaşı'ndaki Iwo Jima Muharebesi'nden bu yana tek günde verdiği en büyük kayıp oldu. Fransız barış gücü askerlerinin bulunduğu bir binaya giren ikinci bir intihar bombacısı 60 askeri daha öldürdü. Altı ay önce Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'ni hedef alan benzer bir saldırıda, aralarında CIA'in Ortadoğu'daki merkezinin de bulunduğu 17 Amerikalı ile 32 Lübnanlı ve 14 diğer kişi hayatını kaybetmişti.
Başına ödül kondu
Ölümcül saldırılar, İran'ın bölgedeki çıkarlarını ilerletmek için kurup desteklediği militan Lübnanlı milis ve siyasi örgüt Hizbullah'ın öncüsü olarak kabul edilen İslami Cihat Örgütü tarafından üstlenildi. O zamandan bu yana geçen yıllarda ABD hükümeti, 60'lı yaşlarının ortasında olduğuna inanılan Akil'i, başına 7 milyon dolar ödül konulan “özel olarak belirlenmiş küresel terörist” olarak seçti. Akil'in 1980'lerde Beyrut'ta Batılı rehinelerin kaçırılması ve Fransa'daki saldırıların bazılarına karıştığına da inanılıyordu. Mevcut çatışmalarda, olaya karıştığı düşünülen başka üst düzey isimler de öldürüldü.
Barış gücü geri çekildi
Hem intihar saldırılarının hem de çok sayıda adam kaçırma eyleminin arkasında olduğuna inanılan Imad Mughniyeh 2008 yılında Suriye'nin başkenti Şam'da bombalı bir araç saldırısında öldü. Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkeleri 1982'de Beyrut'ta bir barış gücü konuşlandırmış ve İsrail işgalini sona erdiren anlaşmanın bir parçası olarak Filistin Kurtuluş Örgütü'nün silahlı savaşçıları şehirden çekilirken başkentte istikrarı sağlamayı amaçlamıştı. Ancak zaman geçtikçe yabancı güçler giderek daha fazla mücadelenin içine çekildi. Amerika Birleşik Devletleri'ni askerlerini geri çekmeye zorlama çabası iki intihar saldırısıyla doruğa ulaştı. O dönemde benzeri görülmemiş olmasa da, daha önce bu çapta bir bombalama eylemi yapılmamıştı ve bu olay benzer saldırılar için yeni bir dönem başlattı. Buna ek olarak, Başkan Ronald Reagan, diğer Avrupa hükümetleri gibi ABD barış gücünün kalacağına dair söz vermesine rağmen, aylar içinde geri çekildiler. Bombalamalar amacına ulaşmıştı.
Yeni önlemler alındı
Bu olaylar şehirdeki ABD diplomatlarına yönelik en kötü ama neredeyse tek saldırıydı ve dünyanın dört bir yanındaki ABD diplomatik misyonları ve askeri tesisleri için güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesine yol açtı. Örneğin Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği artık Beyrut'un kuzeyindeki bir tepede silahlı bir kale ve ABD Büyükelçisi zırhlı ciplerden oluşan uzun bir konvoyla dolaşıyor. Saldırılar, İran'da İslam Cumhuriyeti'ni doğuran 1979 devriminden kısa bir süre sonra gerçekleşti ve aynı zamanda bu ülkenin vekil güçler aracılığıyla bölgede kendini göstermeye yönelik şiddetli çabalarının da habercisi oldu.
© 2024 The New York Times Company
