Sheera Frenkel, Tiffany Hsu, Steven Lee Myers / New York Times
Rusya 2016 ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiğinde, öfkeyi körüklemek için internette yayınladığı bölücü ve kışkırtıcı paylaşımlar yazım hataları ve garip sözdizimleriyle doluydu. Her ne şekilde olursa olsun dikkat çekmek için tasarlanmışlardı. Rus yapımı bir Facebook gönderisinde “Hillary bir şeytandır” yazıyordu. Şimdi, ABD seçimlerine yabancı müdahalesi çok daha sofistike ve izlenmesi çok daha zor hale geldi.
ABD istihbarat ve savunma yetkilileri, teknoloji şirketleri ve akademik araştırmacılara göre, yurt dışından (özellikle Rusya, Çin ve İran'dan) gelen dezenformasyon, ülkelerin giderek daha incelikli taktikleri test etmesi, yinelemesi ve uygulamaya koymasıyla birlikte tutarlı ve tehlikeli bir tehdit haline geldi. Amerikalıların küçük bir bölümünü bile etkileme becerisi, anketlerin genellikle başa baş bir yarış olarak değerlendirdiği başkanlık seçimleri için çok büyük sonuçlar doğurabilir.
Amerikan istihbarat değerlendirmelerine göre Rusya, eski Başkan Donald Trump'ın adaylığını desteklemeyi amaçlarken, İran rakibi Başkan Yardımcısı Kamala Harris'i destekliyor. Çin'in tercih ettiği bir sonuç yok gibi görünüyor. Ancak bu çabaların genel hedefi değişmedi: Amerikan demokrasisini dünyanın gözünde itibarsızlaştırmak umuduyla anlaşmazlık ve kaos tohumları ekmek. Yine de kampanyalar, değişen medya ortamına ve saf kitleleri kandırmayı kolaylaştıran yeni araçların yaygınlaşmasına uyum sağlayarak evrim geçirdi. İşte yabancı dezenformasyonun evrimi...
Artık dezenformasyon her yerde
Rusya, 2016'da Amerikan seçimleriyle ilgili dezenformasyonun başlıca mimarıydı ve paylaşımları büyük ölçüde Facebook üzerinden yapıldı. Şimdi de İran ve Çin Amerikan siyasetini etkilemek için benzer çabalar sarf ediyor ve her üçü de çabalarını Amerikalıların yerel hava durumu hakkında sohbet ettiği küçük forumlardan ortak çıkarlar etrafında birleşen mesajlaşma gruplarına kadar düzinelerce platforma yayıyor. Her ne kadar stratejiler konusunda doğrudan işbirliği yapıp yapmadıkları konusunda tartışmalar olsa da, ülkeler birbirlerinden ipuçları alıyor. Telegram'da başkanlık seçimleriyle ilgili bölücü, bazen de kışkırtıcı videolar, memler ve makaleler yayınlayan çok sayıda Rus hesabı var. Bu yaz Gazze Şeridi'ndeki savaş nedeniyle Amerikan kampüslerindeki gerilimi alevlendirmek için öğrencileri taklit eden Çin'den en az yüzlerce hesap daha var. Her iki ülkenin de aşırı sağın tercih ettiği ve komplo teorilerini yaymak için çalıştıkları daha az öne çıkan bir sosyal medya platformu olan Gab'de hesapları var.
ABD Adalet Bakanlığı tarafından eylül ayında açıklanan iç belgelere göre, Rus ajanlar ayrıca Reddit'te ve aşırı sağın tercih ettiği forum panolarında Trump'ı desteklemeye çalışmış, altı kararsız eyaletteki seçmenlerin yanı sıra Hispanik Amerikalıları, video oyuncularını ve Rusya tarafından potansiyel Trump sempatizanı olarak tanımlanan diğer kişileri hedef almıştı. Çin'in Spamouflage olarak bilinen devlet etki operasyonuyla bağlantılı bir kampanya, dört platformda muhafazakar eğilimli içeriğin kaynağının bir Amerikalı olduğu izlenimini yaratmak için Harlan adını kullanan hesaplar işletti: YouTube, X, Instagram ve TikTok.
İçerikler hedefe yönelik
Yabancı ülkeler tarafından yayılan yeni dezenformasyon sadece kararsız eyaletleri değil, aynı zamanda bu eyaletlerdeki belirli bölgeleri ve bu bölgelerdeki belirli etnik ve dini grupları da hedef alıyor. Yeni etki kampanyalarını inceleyen araştırmacı ve akademisyenlere göre, dezenformasyon ne kadar hedefe yönelik olursa, etkili olma olasılığı da o kadar artıyor. Londra merkezli bir araştırma kuruluşu olan Stratejik Diyalog Enstitüsü'nün araştırma direktörü Melanie Smith, "Dezenformasyon belirli bir kitle için, onların çıkarları ya da görüşleri gözetilerek özel olarak hazırlandığında daha etkili oluyor. Önceki seçimlerde, büyük yanlış anlatının ne olacağını belirlemeye çalışıyorduk. Bu kez ise gerilimi tırmandıran ince kutuplaştırılmış mesajlar" dedi.
Özellikle İran, kaynaklarını niş grupları çekmek için gizli dezenformasyon çabaları oluşturmaya harcadı. ABD ordusu gazilerini kendine çekmeyi amaçlayan “Not Our War” (Bizim Savaşımız Değil) adlı bir web sitesi, aktif görevdeki askerlere destek verilmemesiyle ilgili makalelerin arasına Amerikan karşıtı görüşler ve komplo teorileri serpiştirdi. Diğer siteler arasında Siyah Amerikalılara yönelik içerik üreten “Afro Majority” ve salıncak eyalet Georgia'daki muhafazakar seçmenleri etkilemeye çalışan “Savannah Time” da vardı. Bir başka salıncak eyalet olan Michigan'da ise İran, Detroit banliyösündeki Arap Amerikalılara hitap etmek için “Westland Sun” adlı bir internet sitesi kurdu. Demokrasileri Savunma Vakfı kıdemli analistlerinden Max Lesser, "İran'ın Michigan'daki Arap ve Müslüman nüfusu hedef alması, İran'ın Amerika'daki siyasi durumu incelikli bir şekilde anladığını ve seçimleri hedefli bir şekilde etkilemek için kilit bir demografiye hitap etmek için ustaca manevralar yaptığını gösteriyor" dedi.
Yapay zeka bu evrimi destekliyor
Yapay zeka alanındaki son gelişmeler, dezenformasyon kabiliyetlerini önceki seçimlerde mümkün olanın ötesine taşıyarak devlet ajanlarının kampanyalarını daha incelikli ve verimli bir şekilde oluşturmalarına ve dağıtmalarına olanak tanıdı. ChatGPT aracıyla bu teknolojiyi popüler hale getiren OpenAI bu ay, haziran ve eylül ayları arasında şirketin ürünlerini kullanan 20'den fazla yabancı operasyonu sekteye uğrattığını bildirdi. Bunlar arasında Rusya, Çin, İran ve diğer ülkelerin web siteleri oluşturma ve doldurma ve sosyal medyada propaganda veya dezenformasyon yayma ve hatta belirli gönderileri analiz etme ve yanıtlama çabaları da vardı. (New York Times geçen yıl OpenAI ve Microsoft'a haber içeriklerinin telif haklarını ihlal ettikleri gerekçesiyle dava açtı; her iki şirket de iddiaları reddetti).
Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenliği Ajansı Direktörü Jen Easterly bir röportajında "YZ yetenekleri beklediğimiz ve gördüğümüz tehditleri daha da şiddetlendirmek için kullanılıyor. Esasen yabancı bir aktörün daha sofistike etki kampanyaları yürütmesi için çıtayı düşürüyorlar" dedi. Çin de dünyanın dört bir yanındaki kampanyalarda yapay zeka ile manipüle edilmiş ses dosyaları, zarar verici mem'ler ve uydurma seçmen anketlerini içeren giderek daha gelişmiş bir araç kiti kullandı. Bu yıl, Virginia'dan Cumhuriyetçi bir Kongre üyesinin deepfake videosu TikTok'ta dolaşıma girdi ve Çince bir başlık eşliğinde, politikacının Tayvan başkanlığını isteyen (ve daha sonra kazanan) bir Pekin eleştirmeni için oy istediğini iddia etti.
Dezenformasyonu tespit etmek çok daha zor hale geliyor
Her üç ülke de izlerini örtme konusunda daha iyi hale geliyor. Geçtiğimiz ay Rusya, 2023 yılında Tennessee'de kurulan dijital bir platform olan Tenet Media aracılığıyla çalışan bir grup muhafazakar Amerikalı yorumcuyu gizlice destekleyerek Amerikalıları etkileme girişimlerini gizlerken yakalandı. Şirket, sivri siyasi yorumların yanı sıra seçim sahtekarlığı, Covid-19, göçmenler ve Rusya'nın Ukrayna ile savaşı hakkında komplo teorileri içeren çok sayıda videoyu yayınlamak için görünüşte meşru bir cephe olarak hizmet etti. Tenet'te görünmeleri için gizlice ödeme yapılan influencer'lar bile paranın Rusya'dan geldiğini bilmediklerini söylediler. Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü'nün geçen sonbaharda yayınladığı bir rapora göre, Rusya'nın planının bir yankısı olarak, Çinli ajanlar kendi söylemlerini yaymaya yardımcı olmak için yabancı etkileyicilerden oluşan bir ağ geliştiriyor ve “yabancı ağızlar”, “yabancı kalemler” ve “yabancı beyinler” olarak tanımlanan bir grup oluşturuyor. Atlantik Konseyi Dijital Adli Araştırma Laboratuarı'nın kıdemli direktörü Graham Brookie, yeni taktiklerin devlet kurumlarının ve teknoloji şirketlerinin etki kampanyalarını bulup ortadan kaldırmasını zorlaştırdığını ve diğer düşman devletleri cesaretlendirdiğini söyledi. Brookie, "Daha fazla kötü niyetli yabancı etki faaliyetinin olduğu yerde, bu durum daha fazla yüzey alanı yaratır ve diğer kötü aktörlerin bu alana atlaması için daha fazla izin verir. Eğer hepsi bunu yapıyorsa, açığa çıkmanın maliyeti o kadar yüksek değildir" dedi.
Teknoloji şirketleri dezenformasyonu durduramıyor
Teknoloji devleri dezenformasyonla mücadele çabalarını neredeyse tamamen bırakırken yabancı dezenformasyon patladı. Aralarında Meta, Google, OpenAI ve Microsoft'un da bulunduğu en büyük şirketler, son başkanlık seçimlerinden bu yana dezenformasyonu etiketleme ve kaldırma girişimlerini azalttı. Diğerlerinin ise hiç ekibi yok. Güvenlik yetkilileri ve teknoloji şirketlerinin yöneticileri, teknoloji şirketleri arasında tutarlı bir politika olmamasının, yabancı dezenformasyona karşı birleşik bir cephe oluşturmayı imkansız hale getirdiğini söyledi. Demokrasileri Savunma Vakfı'ndan Lesser, "Bu alternatif platformlar, bu kampanyaları potansiyel olarak azaltacak aynı derecede içerik moderasyonuna ve sağlam güven ve güvenlik uygulamalarına sahip değil" dedi. Lesser, X, Facebook ve Instagram gibi daha büyük platformların bile, yabancı devlet ajanlarının kaldırılan etki kampanyalarını hızla yeniden inşa etmeleri nedeniyle sonsuz bir Whac-a-Mole oyununa hapsolduğunu da sözlerine ekledi. Çevrimiçi tehditleri takip eden bir şirket olan Alethea, kısa bir süre önce, renkli bir kuş olan hoopoes adını taşıyan hesapları kullanan bir İran dezenformasyon kampanyasının, daha önce iki kez yasaklanmış olmasına rağmen X'te yeniden ortaya çıktığını keşfetti.
© 2024 The New York Times Company
