Ana Swanson ve Chris Buckley / The New York Times
Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu gümrük tarifelerine hızla yanıt vererek, Amerikan şirketlerini ve kritik ürün ithalatını hedef alan bir dizi karşı önlem açıkladı.
Trump’ın tüm Çin ürünlerine uyguladığı yüzde 10’luk gümrük tarifesi, hafta sonu yayımlanan ve Pekin’i ABD’ye yönelik fentanil sevkiyatlarını durdurmaya zorlamayı amaçlayan bir başkanlık kararnamesi sonucunda, ABD saatiyle salı günü saat 00.01 itibarıyla yürürlüğe girdi.
Çin hükümeti, Trump’ın hamlesine karşılık ABD’den kömür, doğal gaz, tarım makineleri ve diğer bazı ürünlere ek gümrük tarifeleri getirdiğini duyurdu. Ayrıca, çoğu yüksek teknoloji üretiminde kullanılan bazı kritik minerallerin ihracatına yönelik kısıtlamalar uygulamaya başladığını açıkladı.
Çin’den Google’a soruşturma
Çinli piyasa düzenleyicileri Google’a yönelik bir antitröst soruşturması başlattıklarını duyurdu. Çin’de internet erişimi yasaklı olan Google’ın bu hamleyle doğrudan etkilenmesi beklenmese de, Çinli şirketlerle olan ticari ilişkilerinin sekteye uğrayabileceği belirtiliyor.
Trump’ın Pazartesi günü “başlangıç hamlesi” olarak nitelendirdiği ABD tarifeleri, başkanın ilk döneminde uyguladığı ek vergilere ekleniyor. Daha önce birçok Çin ürünü zaten yüzde 10 veya yüzde 25 oranında gümrük vergisine tabi tutulmuştu. Yeni adımla birlikte, Amerikalıların her yıl Çin’den satın aldığı 400 milyar dolardan fazla ürüne ek yüzde 10’luk bir tarife getirildi.
Trump, ABD’nin en büyük üç ticaret ortağı olan Kanada, Meksika ve Çin’e farklı oranlarda gümrük tarifeleri getirmeyi planlıyordu. Ancak günler süren yoğun müzakerelerin ardından, Kanada ve Meksika hükümetlerinin fentanil sevkiyatları ve sınır denetimlerini artırma sözü vermesi üzerine, Trump bu iki ülkeye yönelik tarifeleri 30 günlüğüne askıya almayı kabul etti.
Çin hızlı yanıt verdi
ABD Başkanı Donald Trump pazartesi günü, 24 saat içinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmeyi planladığını söyledi. Ancak telefon görüşmesinin tam olarak ne zaman gerçekleşeceği belirsizdi. Görüşmeye dair herhangi bir açıklama gelmeden önce ise Çinli yetkililer, Amerikan şirketlerini hedef alan bir dizi misilleme tedbirini devreye soktu.
Çin Maliye Bakanlığı, yeni tarifeleri duyururken şu açıklamada bulundu: “ABD’nin tek taraflı olarak gümrük tarifeleri uygulaması, Dünya Ticaret Örgütü kurallarının ciddi bir ihlalidir. Kendi sorunlarını çözmeye yardımcı olmayacağı gibi, Çin ile ABD arasındaki normal ekonomik ve ticari iş birliğine de zarar verecektir”
Çin’in misilleme tedbirleri arasında, ham petrol, tarım makineleri, büyük otomobiller ve pickup kamyonetlere ek yüzde 10 gümrük vergisi yer alırken, kömür ve doğal gaza yüzde 15 ek vergi uygulanacağı duyuruldu. Çinli piyasa düzenleyicileri ayrıca Google’a yönelik bir antitröst soruşturması başlattıklarını açıkladı.
Çin Ticaret Bakanlığı ve gümrük yetkilileri, "ulusal güvenlik ve çıkarlar" gerekçesiyle tungsten, tellür, molibden ve sanayi ile yeni teknolojiler için kritik öneme sahip diğer metallerin ihracatına yeni kısıtlamalar getirdiğini duyurdu.
Öte yandan, Trump’ın Cumartesi günü imzaladığı başkanlık kararnamesi, Çinli şirketlerin 2018’de getirilen tarifeleri ödemeden ABD’ye mal göndermek için kullandığı popüler bir boşluğu da kapattı. De minimis olarak bilinen bu düzenleme, Shein ve Temu gibi büyük e-ticaret platformlarının Çin'deki fabrikalardan doğrudan Amerikan tüketicilerine milyarlarca dolarlık ürün göndermesine ve bunları gümrük vergisinden muaf tutmasına olanak tanıyordu.
Trump’ın Pazartesi günü Kanada ve Meksika ile vardığı anlaşma, ABD’yi iki yakın müttefikiyle potansiyel olarak yıkıcı bir ticaret savaşının eşiğinden döndürdü. Ancak bu, gelecekte benzer ticari anlaşmazlıkların yaşanma ihtimalini tamamen ortadan kaldırmış değil.
Pazartesi günü Başkan Donald Trump, diğer hükümetleri kendi taleplerini kabul etmeye zorlamak için gümrük tarifelerini geniş çapta kullanmaktan çekinmeyeceğini açıkça belirtti.
“İsim vermek istemiyorum ama tarifeler hem ekonomik açıdan hem de diğer tüm taleplerinizin karşılanması açısından çok güçlü bir araçtır,” diyen Trump, Oval Ofis’te yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı: “Altın dolu bir kazansanız, tarifeler çok iyi çalışır, çok güçlüdür ve ülkemizi yeniden çok zengin hale getirecek”
Trump fentanili hedef aldığını söylüyor
Trump, Çin’i fentanil ve bu sentetik uyuşturucunun üretiminde kullanılan kimyasalların ihracatını durdurmak için yeterli adımı atmamakla suçluyor. Cumartesi günü yayımladığı başkanlık kararnamesinde, sentetik opioid sevkiyatlarının ABD topluluklarını yıkıma sürüklediğini, sağlık sistemine büyük bir yük getirdiğini ve 18 ila 45 yaş arasındaki Amerikalılar için en büyük ölüm nedeni haline geldiğini belirtti.
Çin, hafta sonu Trump’ın başkanlık kararnamesini sert bir dille eleştirdi ancak hemen ticari misilleme yapacağını açıklamadı. Bunun yerine, “karşı önlemler” almayı değerlendirdiğini ve ABD’ye karşı Dünya Ticaret Örgütü'nde (DTÖ) dava açacağını duyurdu.
Oksijen'in notu: NYT'nin bu haberinin ardından Çin, ihraç ürünlerine ek gümrük vergisi getiren ABD'yi DTÖ'ye şikayet etti
Çin hükümetinin, daha önce ABD ile fentanil ticaretine karşı yürüttüğü iş birliği dışında ek bir adım atıp atmadığı belirsizliğini koruyor. Trump, başkanlığının ilk haftasında Şi Cinping ile yaptığı telefon görüşmesinde fentanil konusunu gündeme getirmişti.
© 2025 The New York Times Company