Vjosa Isai / New York Times
ABD Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr., ünlü doktor Mehmet Öz ve bazı Kanadalı hayvanseverlerin ortak bir amacı var: British Columbia'daki bir çiftlikte bulunan 400 devekuşunu kurtarmak.
Ancak bu isteğin önünde ciddi bir engel bulunuyor. Devekuşları, H5N1 olarak bilinen ölümcül bir kuş gribi virüsüyle temas etti.
Kanada, virüsün British Columbia'nın iç kesimindeki Edgewood kasabasında bulunan Universal Ostrich Farms’a yayılmasının ardından hayvanların itlaf edilmesini emretti.
"Wobble" olarak da adlandırılan bu devekuşu grubu, ülkede tartışmalara yol açtı. Ancak kuşlar, ABD sınırının ötesinde de destek buldu; Trump yönetimindeki üst düzey yetkililer de itlafa karşı çıktı.
Kennedy, geçen hafta Kanada makamlarına gönderdiği mektupta, devekuşuların öldürülmemesini, bunun yerine virüsü daha iyi anlamak için daha fazla test yapılmasını talep etti. Kennedy, Kanada Gıda Denetim Kurumu’na yazdığı mektupta, “Devekuşlarının kontrollü bir ortamda izlenmesiyle önemli bilimsel veriler elde edilebilir” dedi.
Trump yönetiminde Medicare ve Medicaid programlarından sorumlu olan Mehmet Öz ise, kuşları Florida’daki 900 dönümlük çiftliğine taşımayı teklif etti.
New York’ta bir radyo istasyonu sahibi olan milyarder Cumhuriyetçi iş insanı John Catsimatidis de programında, “British Columbia'daki devekuşları için hakikat, adalet ve Amerikan tarzı” çağrısı yaptı.
Veterinerler karşı çıkıyor
Ancak birçok veteriner, hâlâ virüs taşıyabilecek ve yayabilecek kuşların canlı tutulmasının halk sağlığı açısından tehlike arz ettiğini belirtiyor.
2024’ten bu yana ABD’de virüs milyonlarca kuşun ölümüne neden oldu, büyükbaş hayvan çiftliklerine yayıldı ve onlarca insanı enfekte etti; bunlardan biri hayatını kaybetti.
Ancak Washington’daki siyasi çalkantılar nedeniyle bu virüse karşı yürütülen ulusal mücadele zayıfladı; bütçeler kesildi, virüsün yayılımını takip eden bilim insanları görevden alındı.
Kanada’daki salgın en çok British Columbia'da etkili oldu. 2022’den bu yana bölgede 8,7 milyon kuş kuş gribi nedeniyle öldü. Bu, ülke genelindeki toplamın yarısından fazlası.
Universal Ostrich Farms’taki genç bir devekuşu Aralık ayında zatürreye benzer semptomlar gösterdi. Yapılan testler H5N1 virüsünü ortaya koydu. Bir ay içinde çiftlikteki 468 devekuşunun 69’u öldü.
Kanada Gıda Denetim Kurumu’nun yaptığı testler, bazı kuşların virüs nedeniyle öldüğünü doğruladı. Kurum, çiftliğin sahipleri Karen Espersen ve Dave Bilinski’ye hayatta kalan devekuşlarının itlaf edilmesi talimatını verdi. Ancak çift, hayvanların antikorlarının test edilerek tedavi geliştirilmesine katkı sağlayabileceğini savundu.
Espersen ve Bilinski, devekuşuların yaşatılması için açtıkları davayı federal mahkemede kaybetti.
Espersen’in kızı Katie Pasitney, “Sağlıklı devekuşlarımızın hepsinin öldürülmesi emredildiğinde, bu tamamen etik sınırların dışına çıkıldı” dedi.
Kuş gribi konusunda uzman olan Ontario Veterinerlik Fakültesi’nden bağışıklık bilimi profesörü Shayan Sharif, hayvanların bilimsel açıdan sınırlı değere sahip olduğunu, çünkü benzer çalışmaların daha önce başka yerlerde yapıldığını söyledi. Ancak “Bu hayvanların sahipleri için çok değerli olduğunu biliyorum” diye ekledi.
Pasitney, 43 yaşında. 30 yıldır devekuşu yetiştirilen, 65 dönümlük çiftlikte büyüdü. Başlangıçta et ve karaciğerden elde edilen yağ için üretim yapılırken, son yıllarda bilimsel araştırmalara odaklanarak bağışıklık sistemi üzerine çalışan araştırmacılarla işbirliği kurduklarını söyledi.
Virüs bulaşma ihtimaline rağmen, çiftlik karantinada olmasına rağmen protestocular tesise gelerek basın toplantıları düzenliyor, beyaz tulum ve maskelerle gelen gıda denetçilerinin ziyaretlerini kayda alıyor.
Kanada makamları, Pasitney’e itlafın ne zaman yapılacağını henüz bildirmedi. Ülkede itlaf işlemleri genellikle karbondioksit gazı kullanılarak gerçekleştiriliyor.
Kanada Gıda Denetim Kurumu yaptığı açıklamada, “Kuş gribinin halkımıza ve ekonomimize ciddi potansiyel riskler oluşturduğunu biliyoruz, bu nedenle koruma sorumluluğumuz var” dedi.
Pasitney, itlaf karşıtlarının telsizlerle çiftliğe çıkan yolu izlediğini ve “sağlıklı hayvanlarımızı öldürmeye gelen çöp konteyneri ve araç konvoyu”nu gözlemlemeye çalıştığını söyledi.
Trump yetkililerinin desteğinden etkilendiğini belirten Pasitney, çiftliği ziyaret eden özel bir misafirin adını da paylaştı: 13 yaşındaki bir kız çocuğu. Annesi, kızının kasım ayında Kanada’da tespit edilen ilk insan kuş gribi vakası olduğunu söyledi. Kız, devekuşlarının yaşamasını istediğini belirtmiş.
Pasitney, “Hayvanlar canlıyken çok daha değerli, çünkü doğal bağışıklıkları var” dedi. Ancak yerine konulacak genç bir sürünün hastalığa daha duyarlı olabileceğini ekledi.
Devekuşuların yurtdışına gönderilmesi ihtimali ise zayıf. Aynı kurumun hem itlafı emrettiğini hem de ihracata izin verecek merci olduğunu belirten aile, hayvanları çiftlikte tutmayı tercih ediyor.
Mehmet Öz, New York Post’a verdiği demeçte, devekuşu çiftliğinin bağışıklık araştırmaları için bir fırsat sunduğunu söyledi ve şöyle dedi: “Kanadalılar artık kafalarını kuma gömmemeli.”
© 2025 The New York Times Company