Ronen Bergman ve Patrick Kingsley / The New York Times
Biri bir kadını kaçırmakla suçlanıyor. Bir diğerinin ise mühimmat dağıttığı söyleniyor. Üçüncüsünün ise 97 kişinin öldüğü bir kibbutz katliamında yer aldığı belirtiliyor. Hepsinin de Gazze Şeridi'nde yüz binlerce Filistinliyi okutan, barındıran ve gıdaya erişimine yardım eden Birleşmiş Milletler yardım kuruluşunun çalışanları olduğu öne sürülüyor. Suçlamalar, ABD hükümetine sunulan ve İsrail'in 7 Ekim'de İsrail'e yönelik Hamas saldırılarında ya da sonrasında rol oynadıklarını iddia ettiği bir düzine Birleşmiş Milletler Yardım ve Çalışma Ajansı çalışanına yönelik iddialarını detaylandıran bir dosyada yer alıyor.
BM cuma günü yaptığı açıklamada, iddialar hakkında bilgilendirildikten sonra birkaç çalışanını işten çıkardığını söyledi. Ancak dosya pazar günü The New York Times tarafından incelenene kadar suçlamalar hakkında çok az şey biliniyordu. Bu suçlamalar aralarında ABD'nin de bulunduğu sekiz ülkenin, savaş Gazze'deki Filistinlileri umutsuzluğa sürüklerken UNRWA'ya yapılan bazı yardım ödemelerini askıya almasına neden oldu. Gazze ve BM yetkililerine göre 26 binden fazla insan öldürüldü ve yaklaşık 2 milyon kişi yerinden edildi.
12 çalışandan 9'u işten çıkartıldı
UNRWA çalışanları Hamas'ın Gazze'deki savaşı başlatan saldırıyı düzenlemesine ya da saldırıdan sonraki günlerde Hamas'a yardım etmekle suçlanıyor. İsrailli yetkililere göre o gün İsrail'de yaklaşık bin 200 kişi öldürüldü ve yaklaşık 240 kişi de kaçırılarak Gazze'ye götürüldü. Pazar günü Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres kendisini bu suçlamalar karşısında dehşete düşmüş olarak tanımladı ve suçlanan 12 çalışandan dokuzunun işten çıkarıldığını kaydetti. Ancak Guterres, yardım ödemelerini askıya alan ülkelere yeniden düşünmeleri çağrısında bulundu. UNRWA, çoğunluğu Filistinlilerden oluşan 13 bin çalışanıyla Gazze'deki en büyük işverenlerden biri.
İddialar doğrulanamadı
Pazar günü İsrail'in iddiaları sorulduğunda UNRWA, 12 çalışandan ikisinin öldüğünü ancak BM İç Gözetim Hizmetleri Ofisi'nin soruşturması sürerken daha fazla bilgi veremeyeceğini söyledi. İki Batılı yetkili isimlerinin açıklanmaması kaydıyla son günlerde dosyanın içeriği hakkında bilgilendirildiklerini doğruladı ancak ayrıntıları doğrulayamadıklarını aktardı. Times, sosyal medya profilinde UNRWA çalışanı olduğu ve BM markalı kıyafetler giydiği görülen 12 çalışandan biri olan depo müdürünün kimliğini doğruladı. ABD henüz İsrail'in iddialarını doğrulamamış olsa da, ABD'li yetkililer bu iddiaları yardımın askıya alınmasını gerektirecek kadar inandırıcı bulduklarını söylüyorlar.
Cuma günü ABD'li yetkililere sunulan İsrail dosyasında UNRWA çalışanlarının isimleri, işleri ve haklarındaki iddialar yer alıyor. Dosyada İsrailli istihbarat görevlilerinin 7 Ekim'de altı kişinin İsrail içindeki hareketlerini telefonlarından tespit ettiği, diğerlerinin ise Gazze içinde telefon görüşmeleri yaparken izlendikleri ve bu görüşmelerde Hamas saldırısına karıştıklarını konuştukları belirtiliyor.
10'u Hamas üyesi
Dosyaya göre diğer üç kişi 7 Ekim'de toplanma noktalarına gitmelerini emreden kısa mesajlar aldı, bir kişiye de evinde sakladığı roket güdümlü el bombalarını getirmesi söylendi. İsrailliler çalışanlardan 10'unu 7 Ekim saldırısı sırasında Gazze'yi kontrol eden Hamas'ın üyesi olarak tanımladı. Bir diğerinin ise bir başka grup olan İslami Cihat'a bağlı olduğu belirtildi.
Ancak sanıklardan yedisinin aynı zamanda UNRWA okullarında öğretmenlik yaptığı ve öğrencilere matematik ve Arapça gibi dersler verdiği belirtiliyor. Diğer ikisi ise okullarda başka görevlerde çalışıyordu. Kalan üç kişi ise memur, sosyal hizmet görevlisi ve depo müdürü olarak tanımlandı. Dosyada yer alan en ayrıntılı suçlamalar, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta görev yapan ve oğluyla birlikte İsrail'den bir kadını kaçırmakla suçlanan bir rehber öğretmenle ilgili.
Gazze'nin merkezindeki Nuseirat'tan bir sosyal hizmet görevlisi, ölü bir İsrail askerinin cesedinin Gazze'ye getirilmesine yardım etmenin yanı sıra saldırı günü mühimmat dağıtmak ve araçları koordine etmekle suçlanıyor. İsrail'in suçlamaları UNRWA ile on yıllardır süren sürtüşmelerin arka planında yer alıyor. Ajans 1949'dan bu yana İsrail devletinin kuruluşunu çevreleyen savaşlar sırasında evlerinden kaçan ya da zorla göç ettirilen Filistinlilerin ailelerine bakıyor.
Kuruluş, Orta Doğu'nun dört bir yanına dağılmış olan ve yıllardır süren müzakerelere rağmen gelecekleri ve statüleri bir türlü çözüme kavuşturulamayan 5 milyondan fazla Filistinli mülteciye hayati yardım sağlıyor. Ancak aralarında pek çok İsraillinin de bulunduğu eleştirmenlere göre kurum, çatışmanın çözülmesinin önünde bir engel. Onlara göre ajansın varlığı Filistinlilerin yeni topluluklara entegre olmasını engelliyor ve bir gün İsrail'e geri dönme hayallerini körüklüyor. Ancak bu İsrail'in asla izin vermeyeceğini söylediği bir hedef. İsrail, UNRWA'nın Gazze'de Hamas'ın etkisi altına girdiğini savunuyor ki ajans bu iddiayı reddediyor.
Tarihindeki en ciddi tehdit
Bu ABD'nin BM ajansına yaptığı ilk fon kesintisi değil. Trump yönetimi, Filistin yönetimine mültecilerin İsrail'e dönmesine izin verilmesi talebinden vazgeçmesi için baskı yapma çabalarının bir parçası olarak yardımı askıya almıştı. Ancak finansmanına yönelik mevcut tehdit, Gazze'nin krizde olduğu bir döneme denk geldiği için tarihindeki en ciddi tehdit olarak görülüyor.
Kıtlık uyarıları, sağlık sisteminin çöküşü ve Filistin nüfusunun kitlesel olarak yerinden edilmesinin ortasında UNRWA'nın çalışmaları her zamankinden daha önemli görülüyor. Ajansın istatistiklerine göre UNRWA her gün Gazze'nin güneyine ulaşan yardım malzemelerinin dağıtımının koordine edilmesine yardımcı oluyor ve okulları Gazze'de 1 milyondan fazla insana barınak sağlıyor.
Finansman kesintileri hızlı bir şekilde hissedilebilir. Diğer BM kuruluşlarının aksine UNRWA'nın stratejik bir mali rezervi bulunmuyor. Pazar günü Guterres, hizmetlerin Şubat ayından itibaren azaltılması gerekebileceğini söyledi. Dışişleri Bakanlığı cuma günü UNRWA'nın oynadığı önemli insani rolü kabul etti ancak hem iddiaları hem de ajansın bunlara verdiği yanıtı değerlendirirken finansmanını askıya aldığını belirtti.
© 2024 The New York Times Company
