Julian E. Barnes / New York Times
ABD istihbaratının yayınladığı yeni bir rapor, İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu'nun iktidarda kalıp kalamayacağına dair şüpheleri artırdığını ortaya çıkardı. CIA direktörü Gazze Şeridi'ndeki savaşı en azından geçici olarak durdurmanın en pratik yolunun bir rehine anlaşması olduğunu söyledi.
"Netanyahu'ya duyulan güvensizlik derinleşti"
2024 Yıllık Tehdit Değerlendirmesi adlı rapor İsrail'in savaşın sona ermesine yönelik vizyonuna ilişkin endişeleri ve Netanyahu'nun sağ kanat koalisyonunun "tehlikede olabileceğini" gösterdi. Raporda, "Netanyahu'nun yönetme kabiliyetine duyulan güvensizlik, savaştan önce zaten yüksek seviyelerdeyken şimdi halk arasında derinleşti ve genişledi. Netanyahu'nın istifasını ve yeni seçim talep eden büyük protestolar bekliyoruz. Farklı, daha ılımlı hükümet bir olasılık" denildi.
"Yeraltı yapısını etkisiz hale getirmekte zorlanacak"
Raporda İsrail'in "Hamas'ı yok etme" hedefine ulaşmakta zorlanacağı öngörülürken "İsrail muhtemelen yıllarca Hamas'ın silahlı direnişiyle karşı karşıya kalacak ve ordu Hamas'ın direnişçilerin saklanmasına, yeniden güç kazanmasına ve İsrail güçlerini şaşırtmasına olanak tanıyan yeraltı altyapısını etkisiz hale getirmekte zorlanacak" denildi.
Biden ve Netanyahu arasındaki gerilim alevlendi
Başkan Joe Biden ve Netanyahu arasındaki gerilim son günlerde İsrail'in Gazze'nin güneyindeki Refah'ta planladığı askeri operasyonlar nedeniyle alevlenmişti. Ancak aylar boyunca hazırlanan istihbarat raporu son gerginliklerden önce yazılmıştı. Yıllık rapor genellikle Senato ve Temsilciler Meclisi istihbarat komiteleri önünde iki gün süren oturumlarla birlikte sunuluyor. Yeni raporun sunulduğu Senato toplantısında istihbarat yetkililerine Netanyahu hükümetinin değerlendirmesi sorulmadı. Bunun yerine İsrail ve Gazze ile ilgili sorular rehine müzakerelerine odaklandı.
Ramazan ayı anlaşması için geç kalındı
CIA Direktörü William Burns, rehinelerin serbest bırakılması için müzakerelerde bulunmak üzere çıktığı sekizinci yurt dışı gezisinden cumartesi günü döndü. ABD'li yetkililer ramazan ayının başına kadar bir anlaşma sağlamayı umuyorlardı, ancak geç kalındı. Burns, Gazze'deki çatışmalara altı hafta ara vererek bölgeye daha fazla insani yardımın girmesini ve 40 rehinenin serbest bırakılmasını sağlayacak anlaşmanın ilk aşamasını yürütmeye odaklandığını söyledi. Geriye kalan kadınlar, yaşlı erkekler ve yaralı ya da hasta kişilerden oluşan bu grup İsrail'in elindeki Filistinli esirlerle takas edilecek.
Burns kaç Filistinlinin serbest bırakılacağı konusunda ayrıntı vermedi ancak görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan diğer yetkililer yüzlerce düşük seviyeli mahkûmun ve ciddi suçlardan hüküm giymiş 15 kişinin serbest bırakılacağını söyledi. Ancak Burns, "çaresiz koşullarda" acı çeken Gazze halkına yardım etmenin ve İsrailli rehineler ile ailelerine rahatlama sağlamanın tek yolunun, daha kalıcı bir düzenlemenin ilk adımını atmak olduğunu söyledi.
"Kimsenin başarıyı garanti edebileceğini sanmıyorum"
Burns, "Uzun zaman önce bu tür krizlerde pratik bir hedef bulmanız ve durmaksızın onu takip etmeniz gerektiğini öğrendim. Kimsenin başarıyı garanti edebileceğini sanmıyorum. Bence garanti edebileceğiniz şey, Gazze'de çaresiz koşullar altında acı çeken masum siviller, yine çok çaresiz koşullar altında acı çeken rehineler ve aileleri ve hepimiz için alternatiflerin daha kötü olduğudur" dedi.
Protestocular, İsrail'in Gazze'yi bombalamayı durdurması çağrısında bulunarak ve savaşın "Filistin halkını yok ettiğini" haykırarak oturumu birkaç kez böldü. Senatör Tom Cotton, Burns'e protestocularla aynı fikirde olup olmadığını sordu. Burns, İsrail'in Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısına karşılık verme ihtiyacını anladığını ancak herkesin bunun Gazze'deki masum sivillere verdiği muazzam zararı da göz önünde bulundurması gerektiğini söyledi. Burns, "Başkanın da söylediği gibi, İsrail'in bu konuda son derece dikkatli olması ve daha fazla sivil can kaybından kaçınması çok önemli" dedi.
ABD terör tehdidiyle karşı karşıya
Burns, Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines ve aralarında FBI Direktörü Christopher Wray'in de bulunduğu diğer istihbarat liderleriyle birlikte ifade verdi. Wray, ABD'nin yurt içindeki aşırılık yanlıları, yabancı örgütler ve diğerlerinden kaynaklanan yüksek terör tehdidiyle karşı karşıya olduğunu söyleyerek "Ancak 7 Ekim'den bu yana bu tehdit bambaşka bir düzeye ulaştı. Bu yüzden çok daha dikkatli olmamız gerekiyor" dedi.
Yıllık raporda istihbarat kurumları "Gazze Şeridi'ndeki vahim insani durum nedeniyle İsrail'in artan uluslararası baskıyla karşı karşıya kalacağı" sonucuna vardı. Gazze'deki savaş, hem İsrail hem de ABD'ye karşı artan kamuoyu duyarlılığı nedeniyle Amerika'nın Arap ortakları için "bir meydan okuma oluşturuyor". Bu ülkeler ABD'yi çatışmayı yayılmadan önce sona erdirebilecek bir güç simsarı olarak görüyor.
Rapordaki İran detayı
Rapor, birçok ABD yetkilisinin son aylarda söylediği şeyi tekrarlıyor: İran'ın 7 Ekim saldırılarını düzenlemediği ya da önceden bilmediği. Rapora göre hem İran hem de İsrail birbirlerine karşı eylemlerini ayarlamaya ve doğrudan bir çatışmadan kaçınmaya çalışıyor. Ancak istihbarat kurumları İran'ın Gazze'deki savaş sona erdikten sonra bile ABD'yi tehdit eden vekil güçleri silahlandırmaya ve onlara yardım etmeye devam edeceğine inandıklarını söylüyor.
©️ 2024 The New York Times Company
