Isabelle Qian ve Pablo Robles / The New York Times
On yıllar boyunca Çin, beslenecek daha az insan ile herkesin daha iyi durumda olacağını savunarak çiftlerin sahip olabileceği çocuk sayısını sert bir şekilde kısıtladı. Hükümetin tek çocuk politikası, sokak pankartlarındaki sloganlar, popüler kültür ve kamusal sanat aracılığıyla günlük yaşamın dokusuna işlendi.
Doğum oranı en düşük seviyede
Şimdi, azalan ve yaşlanan bir nüfusla karşı karşıya kalan Çin, aynı propaganda kanallarını kullanarak tam tersi bir mesaj vermeye çalışıyor: Daha fazla bebek sahibi olun. Hükümet ayrıca çiftlerin iki ya da üç çocuk sahibi olmaları için mali teşvikler de sunuyor. Ancak bu çabalar başarılı olamadı. Çin'de doğum oranı hızla düştü ve geçen yıl 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Hükümet, doğum sınırlamalarını uygulamak yerine, hamile kadınlar için güzellik yarışmaları düzenleyerek ve çocuk sahibi olmanın avantajlarını anlatan videolar üreterek doğum yanlısı bir kültürü teşvik etmek için vites değiştirdi. Son yıllarda, ülkenin en çok izlenen TV etkinliklerinden biri olan devlet yayıncısının yıllık bahar festivali galasında, iki veya üç çocuklu aileleri teşvik eden kamu reklamları öne çıktı.
Yetkililer maliyetleri görmezden geliyor
Geçen yıl yayınlanan bir reklamda, kocası ve oğlu yatakta huzur içinde uyurken, hamile bir kadın elini karnına koymuş şekilde gösteriliyordu. Alt yazıda ise "Buralar daha da canlanıyor" yazıyordu. Bu propaganda çabası yaygın bir alay konusu oldu. Eleştirmenler kampanyayı, yetkililerin artan maliyetleri ve insanların birden fazla çocuk yetiştirirken karşılaştıkları diğer zorlukları görmezden geldiklerinin bir işareti olarak değerlendirdi.
Ayrıca, onlarca yıl boyunca doğumları zorla kürtaj ve ağır para cezalarıyla sınırlandırdıktan sonra, son zamanlarda verilen mesajlarla alay ettiler. Tek çocuk politikasının resmen sona erdiği 1980-2015 yılları arasında Çin hükümeti, daha fazla bebek sahibi olmanın Çin'in modernleşmesini engelleyeceği uyarısında bulunmak için kapsamlı bir propaganda kullandı. Bugün resmi söylem, daha geniş aileleri Çince'de xiaokang olarak bilinen müreffeh bir topluma ulaşmanın temel taşı olarak tasvir ediyor.
Hükümet yaşlıları desteklemek de zorlanacak
Yetkililer için tek çocuk politikasını uygulamak, çocukların ve özellikle de erkek çocukların yaşlılıkta bir tür güvenlik sağladığı yönündeki köklü geleneksel inanca meydan okumak anlamına da geliyordu. Bu zihniyeti değiştirmek için aile planlama ofisleri kasaba ve köyleri devletin yaşlı Çinlilere bakacağını söyleyen sloganlarla donattı.
Ancak Çin'in nüfusu hızla yaşlanıyor. 2040 yılına kadar halkın neredeyse üçte biri 60 yaşın üzerinde olacak. Devlet, özellikle kırsal kesimde yaşayan ve mevcut program kapsamında kentli maaşlı işçilerin aldığı emekli maaşının çok azını alan yaşlıları desteklemekte zorlanacak. Şimdi resmi mesajlar büyük ölçüde değişti, kendine güven ve aile desteğinin önemi vurgulanıyor.
Tek çocuk politikası kapsamında, yerel yönetimler izin verilenden daha fazla çocuk sahibi olanlardan sosyal yetiştirme ücretleri aldı. Bazı aileler için bu cezalar mali yıkıma ve parçalanmış evliliklere neden oldu. 2021'in başlarında, insanlar üçüncü bir çocuk sahibi oldukları için hala ağır para cezalarına çarptırılıyordu, ancak birkaç ay sonra, Haziran ayında hükümetin tüm evli çiftlerin üç çocuk sahibi olmasına izin veren bir yasa çıkardığını öğrendiler. Ayrıca bu ücretleri ülke çapında kaldırmakla kalmamış, aynı zamanda yerel yönetimleri üç çocuklu aileler için ekstra sosyal yardımlar ve daha uzun ebeveyn izni sağlamaya teşvik etti.
Politikanın izleri siliniyor
Bu yönelim, yerel yetkilileri tek çocuk politikasının görünür kalıntılarını ortadan kaldırmaya sevk etti. Geçtiğimiz yıl çeşitli eyaletlerdeki yerel yönetimler, doğum kısıtlamalarına ilişkin modası geçmiş sloganları kamuya açık cadde ve duvarlardan sildi. Çin'in kuzeyindeki Shanxi eyaletinde bir köyde, hükümet çalışanları tek çocuk politikasını destekleyen bir sloganın yer aldığı bir duvar resmini kaldırdı.
Ancak hükümetin geçmiş bir dönemin kalıntıları olarak görmek istediği sloganlar genç Çinliler arasında yeni yankı buluyor. Sosyal medyada pek çok Çinli kullanıcı, tek çocuk politikası sloganlarının fotoğraflarını, daha büyük ailelere sahip olmak için artan toplumsal baskı olarak tanımladıkları şeye esprili bir karşılık olarak paylaştı. Bazı paylaşımlar binlerce beğeni ve yüzlerce yorum aldı.
© 2024 The New York Times Company
