Anton Troianovski, Ivan Nechepurenko / New York Times
Rusya'nın altı İngiliz diplomatı sınır dışı ettiğini açıklaması, rakipler arasındaki diplomatik oyunlarda bilindik bir satranç hamlesiydi. Daha kaygı verici olan ise Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bir gece önce yaptığı uyarıydı: Ukrayna'nın Rusya'nın derinliklerine ateş açmak için Batı silahlarını kullanmasına izin verme kararı NATO'nun Rusya ile “savaşta” olduğu anlamına geliyordu.
Putin, Batı'nın Ukrayna'ya askeri yardımı artırmasına karşılık olarak başka savaş tehditleri de savurdu. Ancak hiçbir zaman NATO'ya karşı herhangi bir konvansiyonel askeri saldırı gerçekleştirmedi. Bu sefer farklı olup olmayacağını bilmek zor. Yine de son uyarı, NATO ile Rusya arasında savaş olasılığı konusunda şimdiye kadarki en doğrudan ifadelerinden biriydi. Putin, bu tehditi yapmak için Petersburg'daki bir etkinlik sırasında bir devlet televizyonu muhabirine zaman ayırdı.
Savaş dışında bir anlamı olmayacak
Putin, Ukrayna'nın Batı silahlarını Rusya'nın derinliklerine ateşlemesine izin verilmesi yönünde bir karar alınması halinde, “bunun doğrudan müdahil olmaktan başka bir anlama gelmeyeceğini, NATO ülkelerinin, ABD'nin ve Avrupa ülkelerinin Ukrayna'daki savaşa taraf oldukları anlamına geleceğini” söyledi. Putin "Bu, NATO ülkelerinin (ABD ve Avrupa ülkelerinin) Rusya ile savaşta olduğu anlamına gelecektir. Ve eğer durum buysa, çatışmanın özündeki değişikliği göz önünde bulundurarak, bize yönelecek tehditlere yanıt olarak uygun kararlar alacağız’ dedi.
Tehdidi ikiye katladı
Putin'in sözcüsü de Rus liderin sözlerinin “çok önemli” ve “son derece açık” olduğunu vurguladı. Rusya'nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzya da Putin'in tehdidini ikiye katladı. Nebenzya, Batı'nın Rusya'nın derinliklerinde silah kullanımına yönelik kısıtlamaları kaldırması halinde, bunun o andan itibaren NATO ülkelerinin Rusya ile doğrudan bir savaşa başlaması anlamına geleceğini söyleyerek "NATO, nükleer bir güce karşı girişilecek bir savaşta doğrudan taraf haline gelecektir. Bunun ne tür sonuçlara yol açabileceğini açıklamaya gerek olmadığını düşünüyorum" dedi. Beyaz Saray sözcüsü John Rusya'nın tehditleriyle ilgili bir soru üzerine Putin'in “son üç yıl içinde gerilimi tırmandırabileceğini açıkça kanıtladığını” söyleyerek "Dolayısıyla evet, bu yorumları ciddiye alıyoruz. Ancak bu daha önce duymadığımız bir şey değil" dedi.
Uzun menzilli silahlar
Putin'in uyarısı, İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın Başkan Joe Biden ile görüşmek üzere Washington'a gittiği ve Ukrayna'nın uzun menzilli Batı silahlarını kullanması konusunun gündeme geldiği sırada geldi. Starmer Washington'a giderken gazetecilere şunları söyledi: “Bu çatışmayı Rusya başlattı. Rusya Ukrayna'yı yasadışı bir şekilde işgal etti. Rusya bu çatışmayı derhal sona erdirebilir. Ukrayna'nın kendini savunma hakkı vardır.”
Sınır dışı edilen diplomatlar
İngiliz diplomatlar geçen ay sınır dışı edilmiş olsa da, Kremlin'in sınır dışı kararını açıklaması Moskova ve Londra arasında derinleşen gerilimin altını çizdi. Putin 24 Şubat 2022'de sabah erken saatlerde yaptığı bir konuşmada Ukrayna'yı işgal etme kararını açıkladığında, Rusya'nın eylemlerine müdahale etmeye çalışan herhangi bir ülkenin “tarihi boyunca hiç görmediği sonuçlarla” karşılaşacağı uyarısında bulundu. Bu tehdit yaygın olarak Rusya'nın dünyanın en büyük nükleer silah cephaneliğine bir gönderme ve Putin'in mücadelesini doğrudan NATO ittifakına taşımaya hazır olduğunun bir işareti olarak görüldü. Putin başından beri dünyaya nükleer cephaneliğinin yıkıcı potansiyelini hatırlatmaya çalıştı, yeni tür nükleer silah tatbikatları düzenlemiş ve bu silahları kullanma isteğine üstü kapalı göndermeler yaptı.
Putin için de zor olacak
Rusya ile bir savaş NATO için ne kadar kaygı verici olursa olsun, Putin için de büyük zorluklar yaratacak. Halihazırda silah konusunda İran ve Kuzey Kore'ye bel bağlamış durumda ve ülke içindeki kaygılar nedeniyle yeni bir seferberlik emri vermekte isteksiz davranarak ordusunun saflarını doldurmak için mahkumları kullanıyor. NATO'daki karşılıklı savunma maddesini tetiklemek de onu Batı'daki en güçlü ordularla karşı karşıya getirecek. Putin, belki de bunu göz önünde bulundurarak, Ukrayna'ya yardım ettiği için Batı'ya karşılık verebileceği başka yollar da önerdi: Amerika'nın düşmanlarına silah sağlayarak “Rusya'ya bunu yapan ülkelerin hassas tesislerini hedef almalarını sağlamak” gibi. Ayrıca küçük ülkelerin de risk altında olabileceği ihtimalini gündeme getirerek Rusya'nın daha az güçlü komşularına karşı tehditkâr bir şekilde davrandı. Bu tehditleri göz önünde bulunduran Batı, Ukrayna'ya sağladığı askeri kapasiteyi arttırmak için kademeli bir yaklaşım benimsedi.
Kaynayan kurbağa
ABD'li yetkililer bu stratejiyi “kaynayan kurbağa” (Oksijen'in notu: Bu anekdot, genellikle insanların yavaşça gerçekleşen değişikliklere nasıl tepkisiz kaldığını göstermek için mecazi anlamda kullanılır) olarak adlandırdı. HIMARS roketleri, tanklar, uzun menzilli füzeler ve F-16 savaş uçaklarının ayrı ayrı gönderilmesi kararları da dahil olmak üzere daha yavaş bir yaklaşım benimseyerek, birbirini izleyen her hamlenin Rusya'nın sert bir tepkisini tetiklemek için çok küçük olduğu kanıtlanmış gibi görünüyor.
'Sizden daha uzun süre dayanacağız'
Bunun yerine Putin'in uzun soluklu mesajı şu oldu: Biz sizden daha uzun süre dayanacağız. Kendisini tanıyan analistler ve eski Rus yetkililer, Rusya'nın uzun bir savaş için gerekli demografik ve ekonomik kaynaklara sahip olduğunu, Ukrayna'nın ise eninde sonunda adamlarının tükeneceğini ve Batılı destekçilerinin iradelerini kaybedeceğini söylüyor. İngiltere'nin (ABD'nin de onayıyla) Rusya'nın derinliklerinde kullanılmak üzere Ukrayna'ya Storm Shadow füzeleri sağlama konusundaki hevesi ise daha hassas bir noktaya parmak basmışa benziyor. Rus lider bunu “tamamen farklı bir hikaye” olarak nitelendirdi.
Moskova ve Londra yıllardır birbirlerine karşı düşmanlık beslerken, işgalden bu yana ilişkiler daha da kötüleşti. İngiltere, Rus devlet televizyonu tarafından Batı'daki en agresif ve “Rus düşmanı” devletler arasında gösterilmeye alışkın. Mayıs ayında İngiltere, bir Rus savunma ataşesini ilan edilmemiş bir askeri istihbarat görevlisi olarak sınır dışı ettiğini ve Londra'daki Rus Büyükelçiliğine başka kısıtlamalar getirdiğini söyledi. O dönemde Moskova, İngiliz savunma ataşesinin Rusya'yı terk etmesini emrederek karşılık vermişti. Karşılıklı atışmalar, Ukrayna'daki savaşın arka planında periyodik olarak gerçekleşti. En son sınır dışı edilen altı İngiliz diplomat casusluk ve sabotaj faaliyetlerinde bulunmakla suçlanmıştı. İngiliz Dışişleri Bakanlığı, diplomatların casusluk suçlamalarının temelsiz olduğunu ve altı diplomatın geçen ay Rusya'dan ayrıldığını açıkladı.
© 2024 The New York Times Company
