Constant Méheut / New York Times
Vladyslav ilk olarak, askerlik şubesinin evraklarını kontrol etmesini önlemek için Ukrayna'nın şehir merkezi Kiev'e gitmeyi bıraktı. Sonra mahallesindeki devriyeler yüzünden spor salonunda egzersiz yapmayı bıraktı. Şimdi günlerinin çoğunu evinde geçiriyor ve çoğu zaman dürbününü kullanarak yakındaki bir metro istasyonundan çıkan yolculara askere alma tebligatı yapan memurları izliyor. 45 yaşındaki Vladyslav “Artık her yerdeler. Yakalanmamaya çalışacağım ama bunun mümkün olduğundan emin değilim” dedi.
Rus güçleri cephe hattında saldırıya geçerken, Ukrayna ordusu da savaşta yıpranan güçlerini takviye etmek için yeni yasalarla desteklenen geniş çaplı bir seferberlik kampanyası başlattı.
Nehri yüzerek geçenler var
Birçok Ukraynalı erkek askerlik çağrısına cevap verirken, bazıları da zorunlu askerlikten kaçmaya çalıştı. Son seferberlik hamlesinden önce bile binlerce erkek askere gitmemek için ülkeden kaçmış, bazıları Ukrayna'yı Romanya'dan ayıran nehri yüzerek geçmişti. Şimdi, subaylar şehirlerde yaşı 25 ila 60 arasında olan erkekleri askere almak için ararken, Vladyslav gibi pek çok kişi, zorunlu askerliğin cepheye tek yönlü bir bilet olmasından korkarak saklanmaya başladı. Ne kadar erkeğin saklandığı bilinmiyor ama Kiev ve Lviv gibi büyük şehirlerde, askerlik şubelerinin hareketlerinden haberdar olan sosyal medya gruplarının on binlerce üyesi var.
Çatışmalarda ölmekten korkuyorlar
Askere gitmemek için evde kaldıklarını söyleyen bir düzine erkekle yapılan görüşmelerde çeşitli nedenler ortaya çıktı. Hepsi de kanlı siper savaşları ve yıkıcı bombardımanlarla karakterize edilen bir çatışmada ölmekten korktuklarını ifade etti. Birçoğu da zorlu askere alma taktikleri ve eğitim eksikliği gibi nedenlerle askere alınmaya karşı çıktıklarını söyledi. Ukrayna'nın batısındaki Lviv kentinde yaşayan 28 yaşındaki web tasarımcısı Mykyta, "Yeterli eğitim alamamaktan, cepheye gönderilmekten ve anlamsızca ölmekten korkuyorum" dedi.
Analistler endişeleri destekliyor
Bu korkular bazı askeri analistler tarafından da destekleniyor ve Ukraynalı askerlerin genellikle yeterli eğitimden yoksun olduğunu, bunun da kayıpların yerini doldurmak üzere hızla savaşa gönderildikleri için Kiev'in hatlarını korumasını zorlaştırdığını söylüyorlar. Kiev'de zorunlu askerlikten sorumlu bir yetkili olan Albay Volodymyr Novosiadlyi, eğitimin en az bir ay sürdüğünü ve ordunun askere alınanlara adil ve empatiyle yaklaşmaya çalıştığını söyledi. Ancak ülkelerini savunmak için her vatandaşın görevlerini yerine getirmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
Yolsuzlukla gölgelenen seferberlik
Birçok Ukraynalı erkek vatandaşlık görevi duygusuyla orduya katıldı. Ukrayna Savunma Bakanlığı, nisan ayında kabul edilen yeni seferberlik yasasından bu yana 1.6 milyon erkeğin bilgilerini hükümetin internet sitesine kaydettirdiğini açıkladı. Savaşın başlangıcından bu yana askere alma işlemi biraz düzensizdi ve yolsuzluklarla gölgelenmişti. Kura çekilmedi ve hükümet, askere alma bildirimlerini apartman bloklarında ve şehir sokaklarında rastgele dağıtmak gibi taktikler kullandı. Askerlik bildirimlerini görmezden gelmek yasa dışıdır.
Artık suç olacak
Yeni yasa, askere alınma yaşındaki tüm erkeklerin adres bildirmek de dahil olmak üzere hükümete kayıt yaptırmasını gerektiriyor ve askere alınacaklar bu gruptan seçiliyor. Kayıt yaptırmamak 16 Temmuz'da cezai bir suç haline gelecek. Kiev Ekonomi Okulu'nda sosyolog olan Tymofii Brik, anketlerin Ukraynalılar arasında ulusu savunma isteğinin savaş boyunca tutarlı kaldığını gösterdiğini ve insanların yaklaşık üçte birinin hizmet etmeye hazır olduğunu belirttiğini söyledi.
Ukrayna'nın seferberlik hamlesi toplumda acı veren bölünmelere yol açtı. Lviv'de 29 yaşında bir askere alma memuru olan Vitaliy Bondarenko, aracını her durduğunda “Bizi görüyorlar ve kaçıyorlar” dedi. Birçok Ukraynalı asker, askere gelmeyenlere kızıyor ve bu davranışlarının ülkelerinin savaş gücünü zayıflattığını söylüyor. Kısa süre önce askere alınan ve askeri kurallar gereği sadece ilk adını veren 25 yaşındaki Mykyta, "Mevcut savaşın yoğunluğu göz önüne alındığında, ordu düzenli personel takviyesi olmadan savaşamaz. Bu gerçeği inkar etmek kabul edilemez ve aptalca" dedi.
Savaşın ilk iki yılında Ukrayna ordusu büyük çaplı seferberlikten kaçındı ve bunun yerine Rusya'nın Şubat 2022'de işgal etmesinin ardından saflarına katılan on binlerce gönüllüye güvendi. Ancak geçtiğimiz yaz sonunda, Ukrayna'nın karşı saldırısının başarısız olması ve Rus birliklerinin saldırılarını artırması üzerine daha fazla askere ihtiyaç duyulduğu ortaya çıktı.
Taksiyle seyahat ediyorlar
Kiev'de yaşayan 32 yaşındaki veri analisti Oleksandr, geçen yaz evinin yakınındaki metro istasyonunun dışında bir adamı durduran polisleri gördükten sonra korkmaya başladığını söyledi. "Adamı omuzlarından tutup bir arabaya bindirdiler" diyen Oleksandr, polislerin kimse kaçamasın diye istasyonun çıkış merdivenleri boyunca sıralandığını da sözlerine ekleyerek "Sanki bir sonraki el omzumu tutacakmış gibi hissettim" dedi.
Askerden kaçan erkeklerden bazıları, birçok vakada olduğu gibi sokaklardan çekilip zorla askerlik merkezlerine götürülmemek için artık sadece taksiyle seyahat ettiklerini söylüyor. Diğerleri ise askerlik memurlarından kaçmak için yiyecek teslimatlarına güveniyor. Oleksandr, işe gitmek için hangi güzergahların en güvenli olduğunu değerlendirmeye başladığını ve Telegram mesajlaşma uygulamasında insanların askerlik memurlarının hareketlerini takip ettiği grupları izlediğini söyledi. Kiev'de 200.000'den fazla üyesi olan bir grup, askere alma memurlarının geldiğini göstermek için yeşil gibi renkler kullanıyor ve durdurulma riskini güneşli, bulutlu ve fırtınalı olarak şifreliyor.
Seferberlik sistemine tepkililer
Oleksandr, "Ancak iki hafta sonra gidebileceğim tüm yollar güvensiz hale geldi” dedi. Uyuyamadığını söyleyen Oleksandr "Korku zamanla göğsümde bir yumru gibi büyüdü" dedi. Şimdi neredeyse her gün evden çalışıyor. Vladyslav, Mykyta ve Oleksandr Ukrayna silahlı kuvvetlerine bağışta bulunduklarını ve orduya katılmaya tamamen karşı olmadıklarını söylediler. Asıl itirazlarının, insanların fiziksel yetenek ve becerilerine çok az önem verdiğini ve onları sadece muhtemel bir ölüme gönderdiğini düşündükleri Ukrayna'nın seferberlik süreci olduğunu söylüyorlar. Tıbbi kontrollerin genellikle aceleye getirildiğini ve eğitimin yeterince uzun olmadığını söylüyorlar.
Londra'daki bir savunma düşünce kuruluşu olan Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde askeri uzman olan Jack Watling, Ukraynalı askerlerin çoğunun beş hafta eğitim alırlarsa şanslı olduklarını söyledi. Buna karşılık İngiltere'nin İkinci Dünya Savaşı sırasında piyade askerlerini yaklaşık 22 hafta eğittiğini söyledi.
© 2024 The New York Times Company
