09 Temmuz 2025, Çarşamba
Abone Ol Giriş yap
Haber Giriş: 13.02.2025 10:46 | Son Güncelleme: 13.02.2025 10:52

NYT yazdı: Gazze'de tutulan rehineler hakkında neler biliniyor?

İsrail ve Hamas birbirlerini ateşkes anlaşmasını ihlal etmekle suçlarken, Netanyahu rehinelerin cumartesi gününe kadar serbest bırakılmaması halinde “yoğun çatışmalara” geri dönüleceği sözünü verdi. NYT, hâlâ Gazze'de tutulan rehineler hakkında bilinenleri yazdı
İsrail'in Tel Aviv kentindeki “Rehineler Meydanı” (Avishag Shaar-Yashuv/The New York Times)
İsrail'in Tel Aviv kentindeki “Rehineler Meydanı” (Avishag Shaar-Yashuv/The New York Times)
A+ Yazı Boyutunu Büyüt A- Yazı Boyutunu Küçült

Lara Jakes, Gabby Sobelman / New York Times

Gazze Şeridi'nde İsrail ve Hamas arasındaki kırılgan ateşkes çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalırken, anlaşma şartlarının ilk aşaması uyarınca serbest bırakılacak rehinelerin akıbeti de giderek daha tehlikeli bir hal alıyor.

İsrail ve Hamas birbirlerini ateşkes anlaşmasının ilk aşamasının şartlarını ihlal etmekle suçlarken, Filistinli tutuklular için bir sonraki rehine takasının planlandığı gibi cumartesi günü yapılıp yapılmayacağı belirsizliğini koruyor.

Hafta başında Hamas daha fazla rehinenin serbest bırakılmasını süresiz olarak ertelediğini açıkladı. Bunun üzerine Başkan Donald Trump, rehinelerin cumartesi günü öğlene kadar serbest bırakılmaması halinde “kıyametin kopacağı” uyarısında bulundu; bu tehdit İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından da yinelendi ve Netanyahu rehinelerin serbest bırakılmaması halinde Gazze'de “yoğun çatışmaların” yeniden başlayacağını söyledi.

Hamas yetkilisi Mahmud Mardawi, İsrail'in yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde “takas sürecinin cumartesi günü gerçekleşmesi gerektiğini” söyleyerek anlaşmanın en azından ilk aşamasının kurtarılmasının mümkün olduğunu öne sürdü. Mardawi asıl meselenin Gazze'ye daha fazla insani yardım ulaştırmak olduğunu söyledi.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi yaptığı açıklamada tarafları ateşkese uymaya çağırdı ve şimdiye kadar “sayısız hayatın kurtarıldığını” söyledi. İnsani yardım grubu, "Bu sükûnet döneminin insanların yaşamları üzerinde somut bir etkisi oldu" dedi.

Rehinelerin yakınları, özellikle de en son bırakılan rehinelerin bir zayıflamış olduklarını gördükten sonra ateşkes anlaşmasının ikinci aşamaya geçip geçmeyeceği konusundaki belirsizliğe izin vermemeye kararlılar.
Rehine Yosef Haim Ohana'nın teyzesi Hanna Mastronov, merkezci bir İsrail haber kuruluşu olan Ynet'e verdiği demeçte "Durumun ne kadar ciddi olduğu muhtemelen yeterince anlaşılmıyor" dedi. Mastronov, ailenin kısa süre önce Ohana'nın hala hayatta olduğuna dair “açık bir işaret” aldığını söyledi.

Gazze'de hâlâ kaç rehine var?

Ocak ayında ateşkes anlaşmasına varıldığında, Gazze'de hala bazıları ölü olmak üzere yaklaşık 100 rehine olduğu düşünülüyordu. Bunların çoğu İsrailli, ancak bazılarının çifte vatandaşlığı var. Ayrıca Nepalli bir, Taylandlı üç rehine olduğu, ki bunların ikisinin öldüğüne inanılıyor; ve Tanzanyalı bir rehinenin de öldüğü tahmin ediliyor.

Anlaşmanın altı haftalık ilk aşamasında Hamas, kadın ve çocuklar, 50 yaş üstü erkekler ve hasta ya da yaralılardan oluşan 33 rehineyi serbest bırakmayı kabul etti. İsrail'e göre bu rehinelerden en az sekizi öldü.
Buna karşılık İsrail, birçoğu savaştan önce hapse atılan ve İsrail askerlerine ve sivillere karşı şiddet uygulamakla suçlanan 1.500'den fazla Filistinli mahkumu serbest bırakmayı kabul etti. Ancak pek çok Filistinli mahkum, idari tutukluluk adı altında, suçlama olmaksızın ve gizli delillere dayanılarak süresiz olarak gözaltında tutuluyor.

İlk beş takasta Hamas tarafından serbest bırakılan 16 rehine ve İsrail tarafından serbest bırakılan otobüsler dolusu Filistinli mahkumla birlikte salıvermeler kademeli olarak gerçekleşti. (Beş Tayland vatandaşı da ayrı bir anlaşma kapsamında serbest bırakıldı).

17 rehine serbest bırakılmayı bekliyor

Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu tarafından sağlanan verilere göre, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasının şartları uyarınca on yedi İsrailli rehine hala serbest bırakılmayı bekliyor.
İsrailli yetkililere göre rehinelerin çoğu 7 Ekim 2023'te Hamas öncülüğünde İsrail'e düzenlenen ve yaklaşık 1.200 kişinin öldüğü, çoğu sivil 250 kişinin de esir alındığı saldırıda ele geçirilmişti. Bu saldırı Gazze'de 48,000'den fazla Filistinlinin ölümüne neden olan savaşa yol açtı, Gazze sağlık yetkililerine göre bu sayı savaşçılar ve siviller arasında ayrım yapmıyor.

Kaç Amerikalı rehine kaldı?

Amerikan Yahudi Komitesi'ne göre altı Amerikan vatandaşı halen esir. 19 yaşındaki asker Itay Chen, Long Island, New York'tan 21 yaşındaki tank komutanı Omer Neutra, Toronto'da büyüyen 70 yaşındaki Judith Weinstein ve kocası 73 yaşındaki Gadi Haggai, Hamas'ın cesetlerini gelecekteki takaslar için pazarlık kozu olarak tutmaya devam ettiğini söyleyen İsrail tarafından ölü olarak kabul ediliyor.

Bir Amerikalı, Edan Alexander, kasım ayında Hamas tarafından yayınlanan bir videoda görülmüştü. Bir diğer Amerikalı Sagui Dekel-Chen'in ise hâlâ hayatta olduğu tahmin ediliyor.

Tahliyeler nasıl gerçekleşiyor?

Plana göre Filistinli mahkumlar rehineler karşılığında her yedi günde bir serbest bırakılıyor. Gazze'nin kuzeyindeki Kamal Adwan Hastanesi'nin müdürü Dr. Hüsam Ebu Safiye'nin ailesi sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Dr. Safiye'nin önümüzdeki takaslarda serbest bırakılabileceğine inandıklarını söyledi.
Protokol gereği isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan İsrailli bir askeri yetkiliye göre İsrailli yetkililer Gazze sınırı boyunca rehineleri kabul etmek için İsrailli askerler, doktorlar ve psikologların görev yaptığı üç kabul noktası oluşturdu.

Son iki serbest bırakma işleminde Hamas rehinelerle birlikte aşağılayıcı törenler düzenleyerek bazılarını kendilerine yapılan muamele için militan gruba teşekkür etmeye zorladı.

Şimdiye kadarki her takasta Hamas rehineleri Kızıl Haç görevlilerine teslim ettikten sonra İsrail, sayıları ateşkes anlaşması sırasında belirlenen rehineye karşılık mahkum oranına göre belirlenen düzinelerce Filistinli mahkumu serbest bıraktı.

Serbest bırakılan Filistinlilerin çoğu onlarca yıldır hapisteydi. Batı Şeria'daki Ramallah'ta sevinçli kalabalıklar tarafından karşılandılar. Bazıları Mısır gibi komşu ülkelere gönderildi. Anlaşmaya göre, canlı bir kadın rehinenin ya da 18 yaşından küçük bir sivilin serbest bırakılması için 30 Filistinli kadın ya da çocuk mahkumun serbest bırakılması gerekiyor.

Her 50 yaş ve üzeri İsrailli canlı erkek sivil 30 Filistinli mahkumla takas ediliyor. Canlı bir İsrailli kadın asker için 50 Filistinli mahkûmun serbest bırakılması gerekiyor.

Yaralı ya da hasta dokuz İsrailli erkek sivile karşılık toplam 110 Filistinli mahkûm serbest bırakılacak.
Ateşkes anlaşmasının altıncı ve son haftasında -eğer anlaşmaya uyulursa- 2011'deki anlaşmayla serbest bırakıldıktan sonra yeniden tutuklanan 47 mahkumu serbest bırakacak. O dönem Gilad Şalit adlı esir bir İsrail askeri karşılığında 1,000'den fazla Filistinli serbest bırakılmıştı.
İsrail ayrıca savaş sırasında gözaltına alınan yaklaşık 1.000 Filistinliyi de ekim ayındaki saldırıya katılmamış olmaları şartıyla serbest bırakacak.

Bu ateşkesten önce kaç rehine serbest bırakıldı?

Kasım 2023'te bir hafta süren ateşkes sırasında çoğu kadın ve çocuk 105 rehine serbest bırakıldı. Buna karşılık İsrail, İsrail hapishanelerinde tutulan 240 kadın ve genç Filistinliyi serbest bıraktı.
Savaşın başlarında Hamas, ikisi İsrailli Amerikalı kadın ve ikisi İsrailli kadın olmak üzere dört rehineyi serbest bıraktı. İsrail de en az biri yıkıcı bombardıman ve yüksek Filistinli kayıplarının eşlik ettiği askeri operasyonlarda sekiz rehineyi serbest bıraktı.

İsrail hükümetine göre, savaş boyunca çeşitli operasyonlarda 35'ten fazla rehinenin cesedi İsrail'e geri getirildi. Birçok rehine İsrail güçleri tarafından öldürüldü, Gazze'de yanlışlıkla vuruldu ya da İsrail hava saldırıları sonucunda hayatını kaybetti. Ordu, bazı sivil rehinelerin kaçırılıp Gazze'ye götürülürken İsrail ordusu tarafından öldürülmüş olabileceğini söyledi.

© 2025 The New York Times Company