Mark Landler / New York Times
İngiltere İşçi Partisi lideri Keir Starmer, kendisini başkanlık binasına taşıması beklenen seçimlere iki hafta kala “Ming vazosu stratejsi”nin son uygulayıcısı olarak seçim kampanyası yolunda sessizce ilerliyor. Bir politikacının anketlerdeki liderliğini korumak için dikkatli bir şekilde hatalardan kaçınmasını ifade eden bu deyim, daha özgür bir İngiliz politikacı olan Roy Jenkins'e atfedilir. Jenkins, İşçi Partisi'nin bir önceki adayı Tony Blair'i 1997'deki toprak kaymasının arifesinde "çok cilalı bir zemin üzerinde paha biçilmez bir Ming vazosu taşıyan" bir adama benzetmişti.
Gerçekte Starmer bu vazoyu altı haftalık kampanyadan çok daha uzun bir süredir taşıyor. Partisinin anketlerdeki çift haneli liderliğini 18 aydan uzun bir süredir koruyor ve İşçi Partisi'ni bölünmüş, istikrarsız, bazen de aşırılık yanlısı Muhafazakarlara karşı güvenilir bir merkez sol alternatif olarak metodik bir şekilde yeniden konumlandırıyor. Bu, 61 yaşındaki Starmer'ın solcu selefi Jeremy Corbyn'i ve ona sadık olanları tasfiye ettiği; parti saflarını kirleten antisemitizmin peşine düştüğü; ekonomi ve ulusal güvenlik politikalarını merkeze yaklaştırdığı olağanüstü dört yıllık bir projenin doruk noktası.
Seçmen havuzunu genişletmeyi başardı
Nottingham Üniversitesi'nde emeritus siyasi tarih profesörü olan Steven Fielding, "2020'de ilk kez lider olduğunda, insanların 2019'da İşçi Partisi'ne oy vermesini engelleyen tüm olumsuzlukları ortadan kaldırmayı kendine iş edindi" dedi. Sonuç olarak da seçmen havuzunu genişletmeyi başardı. Manchester Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Robert Ford ise şunları söyledi: "Dört yıl önce Keir Starmer temelde Corbynizm'e insani bir yüz sunuyordu ve tüm bunları bir kenara bıraktı. Merkeze taşındı çünkü teşvikler oraya taşındı ve izleyiciler de oraya taşındı."
Parti yeniden markalaştırıldı
Starmer'ın İşçi Partisi'ni yeniden yapılandırmasını 1990'larda Blair'in yaptığı ile karşılaştırmak cazip. Her ikisi de partilerini, vergi ve harcama liberalizmi ya da sosyalist tarzda servetin yeniden dağıtımından ziyade ekonomik fırsatlarla ilgili, iş dostu olarak yeniden markalaştırarak siyasi çölden çıkardılar. Blair'in Yeni İşçi Partisi, Starmer'ın Corbyn'in İngiltere'nin enerji ağını yeniden ulusallaştırma vaadini bir kenara bırakması gibi, parti ile sendikalar arasındaki bağları gevşetti (ancak İşçi Partisi temiz enerjiye yatırımı teşvik etmek için Great British Energy adında yeni bir kamu şirketi kurmayı planlıyor).
Derin farkları var
Yine de analistler 1997'deki Yeni İşçi Partisi ile bugünkü İşçi Partisi arasında derin farklar olduğunu söylüyor. Blair, hükümetin piyasalara müdahale etmemesi gerektiğine inanan bir küresel ekonomi havarisi olarak kampanya yürüttü. Starmer ise çok daha aktivist bir yaklaşım benimsiyor ve devletin güçlü rolünün işçi sınıfı için ekonomik güvence sağlamada kritik öneme sahip olduğunu savunuyor.
Güvenlik; ekonomiden göç ve ulusal güvenliğe kadar İşçi Partisi'nin mesajlarında yer alan bir mantra. Bu, Starmer'ın 2009 mali krizinden bu yana ekonomik olarak daha çalkantılı ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana jeopolitik olarak daha tehlikeli hale gelen bir dünya görüşünü yansıtıyor. Starmer geçen ay sahil kasabası Lancing'de yaptığı ilk büyük kampanya konuşmasında "İyi bir hükümetin temeli ekonomik güvenlik, sınır güvenliği ve ulusal güvenliktir. Manifestomuzun ve ilk adımlarımızın üzerine inşa edileceği temel, ana kaya budur” dedi.
Clinton ile Biden kadar zıt
Fielding, Starmer ve Blair arasındaki zıtlığın, serbest ticaretin ve küresel ekonominin erdemlerini vaaz eden eski Başkan Bill Clinton ile Amerika'nın altyapısına büyük yeni yatırımlar yapmak için ticaret anlaşmalarından kaçınan Başkan Joe Biden arasındaki zıtlığa benzediğini söyledi. Ford, "Blair gerçekten de küreselleşmeci bir liberaldi: serbest ticaret, ekonomik büyüme, dinamizm iyidir, yıkım iyidir. Starmer'ın dünya görüşü çok farklı: değişimin yönetilmesi ve kontrol edilmesi gerektiğini düşünüyor” dedi.
Pandeminin gölgesinde bir ekonomi
Starmer da Biden gibi Covid salgınının etkilerini hala üzerinden atamamış bir ekonomiyi devralacak. İngiltere'nin büyümesi ABD'nin gerisinde kaldı ve başta saygı duyulan Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) olmak üzere kamu hizmetleri, Muhafazakar liderliğindeki hükümetler altında yıllarca süren mali kemer sıkma politikalarının ardından tükendi. Bir İşçi Partisi hükümetinin sıkı mali kısıtlamalar altında çalışacak olması, Starmer'in NHS ve diğer kamu hizmetlerine vaat edilen yatırımları ödemek için vergileri artırmak zorunda kalıp kalmayacağı konusunda soru işaretleri yarattı. Starmer, "çalışan insanlar" üzerindeki vergileri arttırmayacağına dair genel bir söz verdi.
Bazı vergileri artırması bekleniyor
Ancak İşçi Partisi'nin petrol ve gaz şirketleri, özel sermaye şirketleri ve Britanya'da yaşayan zengin yabancılar gibi merkez sol bir parti için davetkar bazı hedeflerin vergilerini artırması bekleniyor. İşçi Partisi ayrıca özel okullara sağlanan vergi muafiyetini de kaldıracak ve bunu 6,500 ek devlet okulu öğretmeninin masraflarını karşılamak için kullanacağını söyleyecek.
Eski bankacı yeni maliye bakanı olacak
İşçi Partisi'nin mali açıdan ihtiyatlı olma vaadi, yeni hükümette maliye bakanı olacak olan Rachel Reeves tarafından kişileştirildi. Bir zamanlar İngiltere Merkez Bankası'nda bankacı ve ekonomist olarak görev yapan Reeves, geçtiğimiz şubat ayında partinin yılda 28 milyar sterline (35 milyar dolar) mal olacağı öngörülen iddialı iklim politikasını, İngiltere'nin mali durumu istikrara kavuşana kadar küçülteceğini doğruladı. Bu geri dönüş, İşçi Partisi'ni vergi ve harcama hükümeti kuracağı suçlamalarından korumak için hesaplanmıştı, ancak Başbakan Rishi Sunak hala İşçi Partisi'ni hane halkı üzerindeki vergileri artırmayı planlamakla suçluyor ki bu işçi Partisi'nin itiraz ettiği bir iddia. Reeves, Starmer'ın ılımlı içgüdülerini yansıtan yakın çevresinin bir parçası. Bazıları Corbyn döneminde görev almayı reddetti, ancak Starmer'ın muhaliflerinin de belirttiği gibi, kendisi selefinin ekibindeydi.
İskoç Ulusal Partisi'nin çöküşü de etkili
Bir araştırma grubu olan U.K. in a Changing Europe'da kıdemli bir araştırma görevlisi olan Jill Rutter, "Bu insanlar daha merkezci seçmenlere, bunun nispeten rahat hissedebileceğiniz bir İşçi Partisi olduğu sinyalini veriyor" dedi. Analistlere göre İşçi Partisi'nin daha seçilebilir görünmesinin nedenleri arasında en önemlisi, sadece Muhafazakârların değil, eski liderlerinin adının karıştığı bir mali skandalla gözden düşen İskoç Ulusal Partisi'nin de çöküşü olabilir. Çok az analist, İşçi Partisi'nin 2019'daki ezici yenilgisinin ardından, bugün ulusal iktidarın zirvesinde olacağını tahmin edebilirdi. Rutter, "Keir Starmer inanılmaz derecede şanslıydı. Rakiplerinin seçmenlere sundukları teklifleri önemli ölçüde düşürdükleri bir dönemde İşçi Partisi'ni yeniden ayağa kaldırmayı başardı” dedi.
© 2024 The New York Times Company
