Adam Satariano, David McCabe / New York Times
Google bu hafta belirli arama sonuçlarını görüntüleme şeklini değiştirmiş olacak. Microsoft artık Windows müşterilerini Bing internet arama aracını kullanmaya zorlamayacak. Apple ise iPhone ve iPad kullanıcılarına ilk kez rakip uygulama mağazalarına ve ödeme sistemlerine erişim hakkı tanıyacak.
Teknoloji devleri, dijital ekonomide rekabeti artırmayı amaçlayan yeni bir Avrupa Birliği yasasına uymak için çarşambaya kadar hazırlıklarını sürdürüyor. Dijital Piyasalar Yasası olarak adlandırılan yasa, en büyük teknoloji şirketlerinin bazı ürünlerinin çalışma şeklini yenilemesini gerektiriyor. Böylece daha küçük rakipler kullanıcılarına daha fazla erişim sağlayabiliyor.
Antitröst soruşturmasına neden olan uygulamalar
Bu değişiklikler, Microsoft, Apple, Google, Meta ve diğerlerinin dünya çapında yeni düzenleme ve yasa dalgasına yanıt olarak yaptıkları en görünür değişimlerden bazıları. Amerika Birleşik Devletleri'nde, teknoloji devlerinden bazıları federal antitröst soruşturmalarına konu olan uygulamalardan vazgeçeceklerini söylediler. Örneğin Apple, Adalet Bakanlığı'nın soruşturduğu bir konu olan iMessage ürünü ile Android kullanıcılarının etkileşime girmesini kolaylaştırıyor.
Geçtiğimiz on yılın büyük bölümünü teknoloji devleriyle mücadele ederek geçiren Brüksel'deki Avrupa Komisyonu başkan yardımcısı Margrethe Vestager, "Bu bir dönüm noktası. Kendi kendine kural koyma dönemi sona erdi" dedi.
Küresel kırılma noktası
Apple, Amazon, Google, Microsoft ve Meta on yıllar boyunca çok az kural ve sınırla ilerledi. Güçleri, zenginlikleri ve erişimleri arttıkça, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Kanada, Güney Kore ve Avustralya'da onlara karşı düzenleyici faaliyet, yasa çıkarma ve yasal dava dalgası ortaya çıktı. Şimdi en büyük teknoloji şirketlerini dizginlemeye yönelik küresel kırılma noktası nihayet geldi.
Şirketler sundukları günlük teknolojiyi değiştirmek zorunda kaldılar. Sosyal medya hizmetlerinin cihazları ve özellikleri de dahil olmak üzere yapılan bu değişiklikler özellikle Avrupa'daki kullanıcılar tarafından fark ediliyor. Şirketler aynı zamanda iş modellerinde, anlaşma yapma ve veri paylaşma uygulamalarında az da olsa önemli değişiklikler yapıyor.
En büyük değişim Apple'da
Apple'da değişimin derecesi açıkça görülüyor. Silikon Vadisi şirketi bir zamanlar App Store'u dünya çapında birleşik bir pazar olarak sunarken, şimdi yeni yasalar ve mahkeme kararları nedeniyle Güney Kore, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki App Store geliştiricileri için farklı kurallara sahip. Şirket, bir başka AB yasası nedeniyle iPhone şarj cihazının tescilli tasarımını bıraktı, bu da gelecekteki iPhone'ların Apple olmayan cihazlarla çalışan bir şarj cihazına sahip olacağı anlamına geliyor.
Yapılan değişiklikler, insanların teknoloji deneyimlerinin yaşadıkları yere göre giderek daha fazla farklılık göstereceği anlamına geliyor. Avrupa'da Instagram, TikTok ve Snapchat'in 18 yaşından küçük kullanıcıları, 2022 tarihli Dijital Hizmetler Yasası'nın bir sonucu olarak artık kişisel verilerine dayalı reklamları göremiyor. Dünyanın başka yerlerinde ise gençler bu platformlarda bu tür reklamları görmeye devam ediyor. Teknoloji piyasalarındaki rekabet konusuna odaklanan Oxford Üniversitesi profesörü Greg Taylor, teknoloji endüstrisinin bankacılık, otomobil ve sağlık hizmetleri gibi olgunlaştığını ve şirketlerin ürün ve hizmetlerini yerel yasa ve yönetmeliklere göre uyarladığını söyleyerek "Bu durum teknoloji sektörünü düzenleme şeklimizde büyük bir değişikliği temsil ediyor. AB ilk ülke olmasına rağmen, dünyadaki diğer yargı bölgeleri de benzer şeyler yapmaya çalışıyor" dedi.
Küçük rakipler daha çok hükümet eylemine ihtiyaç duyuyor
Ancak büyük teknoloji firmaları değişiklikler yapsa bile, Spotify gibi daha küçük rakipler, bu firmaların muazzam gücünü ciddi bir şekilde ele almak için dünya çapında çok daha fazla hükümet eylemine ihtiyaç olduğunu söylüyor. Firmaların çoğu rekor karlar ve satışlar bildirmeye devam ediyor.
Microsoft, Meta, Amazon, Apple ve Google'ın ana şirketi Alphabet, borsanın yeni zirvelere ulaşmasına yardımcı oldu. Bu şirketlerin birleşik piyasa değeri 2019'un sonundan bu yana iki kattan fazla artarak yaklaşık 10,6 trilyon dolara ulaştı.
Dev şirketleri yerinden etmeyecek
Yeni kuralların bazılarının arkasındaki milletvekilleri bile yeni yasa ve düzenlemelerin Google ya da Apple gibi baskın şirketleri hemen yerinden edeceğini varsaymanın gerçekçi olmadığını söyledi. Dijital Piyasalar Yasası'nın yazılmasına yardımcı olan Avrupa Parlamentosu üyesi Andreas Schwab, güçlü bir şekilde uygulandığı takdirde kuralların zaman içinde yeni katılımcıların ortaya çıkması ve büyümesi için alan sağlayacağını umduklarını söyleyerek "Daha fazla rekabet olduğunda ve diğer ürünlerde değişiklik yapıldığında devrilme noktasına ulaşılacak. Belki bir yıl sonra bunların önemli olduğunu söyleyeceğiz ya da belki bir yıl sonra bunun bir şaka olduğunu çünkü değişikliklerin hiçbir şey ifade etmediğini söyleyeceğiz" dedi. Amazon, Apple, Google, Meta ve Microsoft yorum taleplerini reddetti.
Çok az yasa teknoloji firmalarını Dijital Piyasalar Yasası kadar düzenleme yapmaya zorladı. AB yasası 2022'de, büyük teknoloji şirketlerinin hizmetlerini kullanıcıları sıkıştırmak ve rakiplerini ezmek için kullanmalarını engellemek amacıyla kabul edildi. Yasa, çevrimiçi reklamcılıktan mesajlaşma uygulamalarına ve uygulama ödeme yöntemlerine kadar her şeyi etkiliyor. Yasayı ihlal edenler küresel gelirlerinin %20'sine varan cezalarla karşı karşıya kalabilir.
Bir yıldan fazladır müzakere yürütülüyor
Teknoloji şirketleri bir yıldan uzun bir süredir Brüksel'de AB düzenleyicileri ile ürünlerinde, hizmetlerinde ve işletmelerinde uyum sağlamak üzere yapacakları değişiklikler konusunda müzakereler yürütüyor. Ocak ayında Google, kendi hizmetlerinin arama sonuçlarındaki görünürlüğünü azaltacağını, hava yolu ve restoran gibi sorgularda rakiplerine daha fazla bağlantı vereceğini açıklamıştı. Şirket ayrıca Avrupalı kullanıcıların kişisel verilerinin arama, YouTube ve Chrome gibi hizmetlerde paylaşılmasını sınırlamasına da izin verme sözü verdi ki bu, gizlilik gruplarının uzun süredir istediği bir değişiklikti.
İçerikler etnik, siyasi ya da cinsel yönelime göre hedeflenemeyecek
O ay Apple, rakip uygulama mağazalarına ve ödeme hizmetlerine izin veren değişikliğe ek olarak, yeni iPhone sahibi Avrupa'daki müşterilerin, iPhone'un otomatik olarak Apple'ın tarayıcısı Safari'yi varsayılan olarak ayarlaması yerine varsayılan tarayıcıyı seçebilecekleri bir ekran göreceğini söyledi. Aynı sıralarda, çevrimiçi yasa dışı içerikle mücadele etmeyi amaçlayan Dijital Hizmetler Yasası da etkisini göstermeye başladı. Avrupalı kullanıcılar sakıncalı içeriği bildirmek için yeni araçlar edindi. Google ve Meta gibi çevrimiçi platformlar artık reklamverenlerin kullanıcıları etnik kökenlerine, siyasi görüşlerine ve cinsel yönelimlerine göre hedeflemelerine izin veremez. TikTok ve Instagram kullanıcıları, kişisel verilerine göre bir algoritma tarafından seçilen herhangi bir önerilen içerik olmadan da gönderileri görmeyi tercih edebilecek.
Yasal mücadeleler yaklaşıyor
Yüksek Mahkeme geçtiğimiz ay Teksas ve Florida'nın Facebook ve TikTok gibi sitelerin belirli siyasi içerikleri kaldırmasını yasal olarak engelleyip engelleyemeyeceği konusundaki tartışmaları dinledi. Eyaletlerin galip gelmesi halinde, çevrimiçi platformların ABD hükümetinin müdahalesi olmaksızın kendi sitelerinde etkileşim şartlarını belirleyemeyecek. Google, Meta ve X'in Washington ofislerindeki eski çalışanı Nu Wexler, teknoloji firmalarının daha fazla taviz verdiklerini ve daha pragmatik davrandıklarını söyleyerek "Sadece beş yıl önceki kadar yenilmez değiller" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
