Hiroko Tabuchi / The New York Times
Royal Dutch Shell geçen yıl Nijerya’nın Umuechem petrol sahasındaki hissesini sattıktan sonra kağıt üzerinde iklim hedefleri için ileriye doğru bir adım gibi gözüküyordu. Shell holdinglerini temizleyebilir, daha temiz teknolojilere yatırım yapmak için para toplayabilir ve 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine doğru yol alabilirdi. Ancak şirket ayrılır ayrılmaz, petrol sahası o kadar önemli bir değişim geçirdi ki farklılık uzaydan dahi tespit edildi. Gezegenin ısınmasına neden olan sera gazları ve atmosfere is salan aşırı gazın savurganca yakılmasında ciddi bir artış gözlemlendi.
Sorumluluk almayan şirketlere satış
Dünyanın en büyük enerji şirketlerinden birçoğunun emisyonlarını azaltmak ve kurumsal iklim hedeflerine doğru ilerlemek için 100 milyar dolardan fazla petrol sahası ile diğer kirletici mal varlıklarını satması bekleniyor. Ancak şirketler faaliyetleri hakkında çok az bilgi veren, iklim değişikliğiyle mücadele için asgari veya hiç taahhütte bulunmayan, fosil yakıt üretimini artırmaya kararlı alıcılara sıklıkla satış yapıyor.
Dün yayınlanan yeni araştırmaya göre 2017 ve 2021 yılları arasında yapılan 3 bin petrol ve doğal gaz anlaşmasında; net sıfır taahhüdü veren operatörlerden böyle bir amacı olmayanlara gerçekleştirilen satış, tersine oranla iki kattan fazla. Bu kaynakların yaydığı kirliliğin belki de daha yüksek oranda ve gözden uzak biçimde devam edeceğine dair endişeler arttı.
“Mal varlığınızı aktarmak yetmez”
Analizi gerçekleştiren Çevre Savunma Fonu’nda (EDF) enerji intikali takımına başkanlık eden Andrew Baxter, “Mal varlıklarınızı başka bir şirkete taşıyarak emisyonları kendi defterlerinizden silebilirsiniz. Ancak bu güvenlik önlemleri olmadan yapılırsa gezegen üzerinde herhangi bir olumlu etki yaratmaz” dedi.
Bu tip ticari hamleler, en yıkıcı iklim değişikliği etkilerinden korunmak için şart olan, küresel enerji intikalinin yaban yüzünü gösteriyor.
Alevlenme 4 kat arttı
Uydular Nijerya'daki Umuechem satışından önceki dört yıl boyunca, Shell'in Avrupalı enerji devleri Total ve Eni ile birlikte Nijer Deltası'nda işlettiği sahada rutin bir alevlenme görmemişti. Ancak alan net sıfır hedefi olmayan, özel sermaye destekli Trans-Niger Oil & Gas şirketine satıldıktan hemen sonra, EDF’nin araştırması doğrultusunda VIIRS uydusundan alınan verilere göre alevlenme seviyeleri dört katına çıktı. Trans-Nijer, geçen yıl sahadaki üretimi üçe katlamayı planladığını söylemişti.
Kamudan özel şirketlere satılıyor
EDF çalışmasına göre Endonezya’dan Pertamina, Qatar Petroleum ve Çin’den CNOOC gibi devlet petrol ve doğal gaz firmaları son yıllardaki satışların bir numaralı müşterileri. Aynı zamanda listede Apalaş’ta on binlerce eskiyen petrol ve gaz kuyusu toplayan Alabama merkezli şirket Diversified Energy de yer alıyor.
Diğer alıcılar ise bu kadar tanınmayan bir kaç şirket. Diğer birçok anlaşmalardaki alıcıların bilinmemesi ise işlemleri takip etmenin zorluğunu gösteriyor.
Çalışma, kamudan özel mülkiyete geçen fosil yakıt varlıklarının çoğunluğu oluşturduğunu ve özelden kamuya transferlerin sayısını yüzde 64 oranında aştığını ortaya koydu. Shell kendine yönlendirilen sorulara EDF raporunun tamamını görmeye can attıklarını söyleyerek karşılık verdi.
Hollandalı şirket, atmosfere temizlenen miktardan daha fazla sera gazı eklememe taahhüdünü ifade eden net sıfır emisyona ulaşma çabalarında elden çıkarmaların “Portföyümüzü yenileme ve yükseltme adımlarımızın önemli bir parçası” olarak açıkladı. Eni sözcüsü Marilia Cioni soruların yerel operatörlere sorulması gerektiğini ve varlıkların elden çıkarılmasının emisyonları azaltma amacı gütmediğini belirtti. Total ve Trans-Niger Oil & Gas pazartesi günü yorum taleplerine karşılık vermedi.
Kullanılmayan petrol kuyuları kapanmalı
Sürdürülebilirlik veri şirketi ESG Dynamics’e göre bir süredir Texas’daki operasyonlarında sorunlar yaşayan petrol ve gas sondaj şirketi Apache, 2021’in Temmuz ayında pek bilinmeyen Luisiana şirketi Slant Energy’e 2 bin 100 civarında kuyu sattı. Bu kuyuların yaklaşık yüzde 40’ı faal değildi. Apache tesislerini satmadan önce toksik kimyasalların yeraltı sularına karışmaması ve atmosfere nüfuzlu metan gazının salınmaması için yılda ortalama 169 kuyuyu kapatıyordu. Şirket bu hızla kuyuların tamamını dokuz yılda kapayabilirdi. Slant ise belgelere göre satın alımdan beri yalnızca iki kuyuyu kapadı. Bu oran baz alınırsa faal olmayan bütün kuyuların kapanması 120 sene alacak.
Çevre Koruma Ajansı (EPA) etkin olmayan her kuyunun bir yılda yaydığı sera gazı emisyonunun, bir arabanın 27 bin 300 ila 80 bin 500 kilometre arasında yol kat etmesine eş değer olduğunu tahmin ediyor. Endüstri verilerine göre ABD’de 1.6 milyon kullanılmayan kuyu var ve bu sayı hızlanarak artıyor.
Slant sözcüsü detay vermeden EDF’nin verilerinin doğru gözükmediğini söyledi. Slant’in bu kuyuları daha yeni aldığını, halen varlıkların ekonomik gelişimini çevresel sorumluluk çerçevesinde değerlendirdiğini vurguladı. Apache, kuyularını satın alan şirketin onları tıkamak için aynı programa sahip olacağını varsaymanın hatalı olduğunu belirtti.
Fayda yok, zarar var
Kömür, petrol ve gaz şirketlerinin birleşmelerini, satın almaları ve diğer işlemleri kolaylaştırmada kritik rol oynayan küresel bankacılık şirketlerine yeniden odaklanıldı. Fosil yakıtlardan vazgeçilmesi çağrısında bulunan iklim kampanyacıları, bankaların fosil yakıt projelerini doğrudan finanse etmesine dikkat çekiyor. Son örnekler birleşme ve devralma işlemlerinin de ciddi iklim sonuçları doğurabileceğini gösteriyor.
Halka açık şirket Shell, hem operasyonlarından hem de ürettiği petrol ve gazdan kaynaklanan emisyonları açıkladığını, sera gazı emisyonlarını azaltmak için kurumsal hedefler koyduğunu ve operasyonlarında sıfır alevlenmeyi taahhüt ettiğini söyledi. Ancak bir petrol veya gaz sahası sattığında, diğer şirket için bu hedefler ve taahhütler geçerli olmayabilir. Umuechem projesinin yeni sahipleri emisyonları azaltmak yerine üretimi hızla artırmaya odaklanacaklarını söylediler. Bu hamle tesisleri zorlarken önemli ölçüde alevlenme gerektirebilir.
© 2022 The New York Times Company
