Anton Troianovski, Paul Sonne / New York Times
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump’ın kendisine yönelik ifade ettiği hayal kırıklığını görmezden geliyor ve Ukrayna’daki savaşta yeniden yoğunlaşarak ilerliyor. Kremlin’e yakın kaynaklar ve analistlere göre Putin, ABD'den gelecek yeni baskıları çoktan hesaba katmış durumda.
Kremlin’e yakın iki kişiye göre Rus lider, Rusya’nın savaş alanındaki üstünlüğünün arttığına ve Ukrayna’nın savunmasının önümüzdeki aylarda çökebileceğine inanıyor. Bu kişilere göre, devam eden Rus saldırısı göz önüne alındığında Putin, Ukrayna’nın geniş çaplı tavizleri olmaksızın çatışmaları durdurmayı kesinlikle reddediyor.
Carnegie Rusya Avrasya Merkezi kıdemli araştırmacısı Tatiana Stanovaya konuya ilişkin “Trump’la ilişkileri iyileştirmek adına Ukrayna’daki hedeflerinden vazgeçmeyecek” ifadelerini kullandı.
Putin’in bu kararlılığı, yılın başında bazı çevrelerde oluşan beklentilerin tersine bir tabloyu gözler önüne seriyor. O dönem Trump göreve gelmiş, Moskova ile yakınlaşmayı agresif biçimde takip etmiş ve seçim kampanyasında Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitirme sözü vermişti. Trump’ın Kremlin’e dostça yaklaşımı ve Oval Ofis’te Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yaşadığı hararetli tartışma, Putin için nadir bir fırsat gibi görünüyordu.
Putin daha fazlasını istiyor
Trump’ın Rus lidere duyduğu açık sempati, birçok Rus tarafından yaptırım gevşemesi, Batı yatırımları, silah kontrol anlaşmaları ve Avrupa’da jeopolitik bir yeniden yapılanma umudu olarak görülmüştü. Putin’in yapması gereken tek şey, ele geçirdiği toprakları koruyacak bir Ukrayna ateşkesini kabul etmekti.
Ama Putin daha fazlasını istedi. Rusya savaş alanında ilerledikçe ve Ukrayna cephe hatlarını savunmakta zorlandıkça, Putin’in askerî hedefleri daha da büyüdü.
Trump’ın Putin’e yönelik hayal kırıklığını açıkça dile getirmesi, Putin’in ABD başkanıyla olan ilişkisini riske atmaya hazır olduğunu ortaya koyuyor. Bu, tam kapsamlı savaşın 40. ayında Putin’in temel hedefinin Ukrayna’nın taleplerine boyun eğmesi olduğunu gösteriyor.
Putin’in Rus saldırılarını sürdürme kararlılığı ve artan bombardımanlar, Trump’ın Salı günü yaşadığı son öfke patlamasına yol açtı. Şubat ayından bu yana iki lider arasında altı telefon görüşmesi ve İstanbul’da yapılan iki tur doğrudan müzakereye rağmen Rusya yalnızca saldırılarını artırdı.
Trump geçtiğimiz haftalarda Putin'e ilişkin gazetecilere şu demeci verdi: “Bize hep çok nazik davranıyor ama bu anlam ifade etmiyor”
Putin, nazik olmaya çok çabaladı. Beyaz Saray’a nadir toprak elementleri madenciliği veya Avrupa’ya Rus gazı tedariği gibi işbirliği teklifleri sundu. İran’ı bombalamaya hazırlanan Trump’a rağmen, Ortadoğu’da tarafsız bir arabulucu rolü teklif etti. Trump’a kamuoyu önünde övgüler yağdırmaya devam etti.
Putin, geçtiğimiz ay Belarus’taki bir basın toplantısında Trump için “Cesur bir adam, bu çok açık” dedi.
Ama Putin’in yapmadığı tek şey, Trump’ın da Salı günü kabul ettiği gibi, Ukrayna konusunda anlamlı tavizler vermekti. 27 Haziran’daki Belarus basın toplantısında Putin, Trump’ın savaşın beklediğinden daha zor sona ereceğini kabul etmesine atıfla hayal kırıklığını anladığını söyledi ve “Gerçek hayat her zaman düşünceden daha karmaşıktır” diye ekledi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov da Çarşamba günü yaptığı açıklamalarda bu ifadeyi yineleyerek Trump’ın Putin’e yönelik sert açıklamalarını küçümsedi.
“Bunu sakin karşılıyoruz” diyen Peskov “Washington ile diyalogumuzu ve ciddi şekilde zarar görmüş ikili ilişkilerimizi onarma çabamızı sürdürmeyi bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Kremlin sözcüsü ayrıca Trump’ın “oldukça sert bir ifade tarzı” olduğunu da ekledi.
Kremlin’e yakın iki kaynak ise Putin'in Trump’ın sabrının taşabileceğinin farkında olduğuna dikkat çekti. Altı aylık dönemde Ukrayna’ya yönelik işgaliyle ilgili olarak yeni yaptırımlar uygulanmamışken, Trump’ın sonunda yeni yaptırımlar getirebileceğini öngörmüştü.
“Putin, Trump’la kişisel ilişkiye gerçekten önem veriyor ve buna yatırım yapıyor” diyen Stanovaya, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ama aynı zamanda, ABD politikasının Rusya’ya nasıl gelişeceği konusunda hiçbir zaman hayal kurmadı. Rus liderliği her zaman en kötüye hazırlandı”
Trump'ın Rusya'ya karşı yaptırım tehditlerinin içi boş
Şu ana kadar, ABD başkanının Rusya’ya yönelik yaptırım tehditleri boş çıktı. Trump, savaş alanındaki dengeyi değiştirecek ölçüde askerî desteği artırmaya da istekli görünmüyor. Avrupa ülkelerinin ise bunu kendi başlarına yapacak kapasiteleri bulunmuyor. Kremlin’e yakın kaynaklardan biri, Putin’in savaşı sona erdirmeye karar verdiğinde Trump’la yaptırımların kaldırılması konusunda hâlâ bir anlaşma yapabileceğini düşündüğünü söyledi.
Putin’in Ukrayna’daki hedefleri, ele geçirilen toprakların kontrolünü korumanın çok ötesine geçiyor.
NATO ittifakının doğuya doğru daha fazla genişlemeyeceğine ve altyapısını geri çekeceğine dair bir taahhüt istiyor. Ayrıca Ukrayna’nın tarafsız bir statü benimsemesini, askerî gücünü sınırlandırmasını ve Rus dilinin Ukrayna yasaları kapsamında korunmasını talep ediyor.
Ayrıca, Rusya’ya ait olduğunu iddia ettiği topraklardan Ukrayna askerlerinin çekilmesini ısrarla talep etmeye devam ediyor. Bu ise, Putin’in mevcut cephe hatlarında bir ateşkesi kabul edeceğini uman Trump yönetimini hayal kırıklığına uğratıyor.
© 2025 The New York Times Company
