Anatoly Kurmanaev - Nanna Heitmann / The New York Times
Rusya'daki Pazar günkü devlet başkanlığı seçimi sırasında Rusya'nın büyük şehirlerindeki oy verme merkezlerinin önünde uzun seçmen kuyrukları oluştu.
Geçen ay ölmeden önce Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni, destekçilerine üç gün sürecek oylamanın son günü olan Pazar günü öğle saatlerinde sandık başına giderek gerçek bir rekabetin yaşanmadığı oylamada beşinci başkanlık dönemini kazanmaya hazırlanan Putin'e karşı memnuniyetsizliklerini dile getirmeleri çağrısında bulunmuştu.
En güvenli protesto yolu: Sandıktaki uzun kuyruklar
Navalni'nin çalışmalarını sürdüren ekibi ve diğer muhalif hareketler oylamadan önceki haftalarda protesto çağrılarını yineledi. Noon Against Putin (Putin'e karşı öğle vakti protestosu) olarak bilinen eylem için sandık başına gitmenin, iki yıl önce Ukrayna'yı tamamen işgal etmesinden bu yana baskıyı büyük ölçüde arttıran bir ülkede hoşnutsuzluğu ifade etmenin tek güvenli yolu olduğunu söylediler.
Muhalefet liderleri, kendileri gibi düşünen vatandaşlarla dayanışma içinde olduklarını göstermenin, seçmenlerin oy pusulalarıyla ne yapacaklarından daha önemli olduğunu, çünkü seçimde gerçek bir seçenek bulunmadığını söyledi.
"Bu bizim protestomuz, başka seçeneğimiz yok" diyen 61 yaşındaki Lena, öğleden önce Moskova'nın merkezindeki bir oy verme merkezine oy pusulasını geçersiz hale getirmek amacıyla geldi ve "Hepimiz dürüst insanlar olarak burada rehin alınmış durumdayız" dedi. Görüşülen diğer seçmenler gibi o da soyadını vermekten kaçındı.
25 yaşındaki Alissa, savaşa karşı olduğu için geldiğini söyledi ve "Sizin gibi düşünen, olup bitenlere katılmayan insanları görmek çok önemli" dedi.
Navalni'nin çağrısı yanıtsız kalmadı
İlk olarak sürgündeki eski bir bölgesel Rus milletvekili tarafından önerilen Noon Against Putin, Navalni'nin geçen ay Kuzey Kutbu'ndaki bir hapishanede ölmesinin ardından Rusya'nın zor durumdaki muhalefeti için bir toplanma çağrısı haline geldi. Navalni'nin eşi ve siyasi varisi Yulia Navalnaya, bu girişimi onun mirasını onurlandırmanın ve hükümeti suçladığı ölümünü protesto etmenin bir yolu olarak sundu.
"Birbirinizi gördünüz. Dünya sizi gördü" diyen Navalni'nin baş yardımcılarından Leonid Volkov, sosyal medya hesabından paylaştığı notta öğle saatlerinde meydanlara gelen destekçilerine teşekkür etti ve "Rusya Putin değildir. Rusya sizsiniz" şeklinde konuştu.
Sürgünde bile tehlike
Volkov Pazar günü erken saatlerde Navalni'nin YouTube kanalında oylamanın canlı yayınına ev sahipliği yaptı ve koluna bir askı taktı. Geçtiğimiz hafta Litvanya'daki evinin önünde çekiçle dövüldükten sonra hastaneye kaldırılan Volkov, sürgünde bile olsa muhalefetin karşılaştığı tehlikeleri hatırlattı.
Gün ortasındaki girişimin doğası gereği, o saatte sandık başına gelenlerin ne kadarının protesto amacıyla geldiğini tahmin etmek neredeyse imkansız. Ancak Moskova saatiyle 11:30 civarında, şehrin ünlü Tretyakov Galerisi'nin hemen güneyindeki Brodnikov Sokağı'nda bulunan oy verme merkezinin önündeki cadde nispeten boştu. Öğle vakti aniden uzun bir kuyruk oluştu.
Bu sessiz ve tamamen sembolik olan protesto, Rus muhalefetinin yaygın baskı ortamında ülkedeki olayları etkilemek için ne kadar az şey yapabileceğinin altını çiziyor.
60'dan fazla gözaltı
Hükümet oylamayı engellemeye yönelik girişimleri cezalandırma sözü verirken, Rus insan hakları ve hukuki yardım grubu OVD-Info, Pazar günü Moskova'da saat 15:00 itibariyle Rusya genelinde 60'tan fazla kişinin seçimlerle ilgili eylemlerde bulundukları gerekçesiyle gözaltına alındığını açıkladı.
Risklere rağmen, The New York Times'ın Moskova'daki bir seçim merkezinin dışında görüştüğü beş seçmenin tamamı Navalni'ye desteklerini ifade etmek için geldiklerini söyledi. Seçmenlerden biri, 22 yaşındaki Kristina, yakındaki bir kilisenin çanları çalarken şunları söyledi: "Rusya Anayasası'na göre iktidarın kaynağı Rus halkıdır. Burada güce sahip olanın biz olmamız gerekiyor ama ne yazık ki ülkemizde iktidardaki kişi bir katil" dedi.
Kristina daha sonra, sandığa atmadan önce bozduğunu söylediği bir oy pusulasının fotoğrafını gönderdi. Pusulada aday seçeneklerinin karşısında büyük harflerle "Navalni, seninleyiz" yazıyordu. Bundan kısa bir süre sonra, kendisine oy verme merkezinin yakınında neden "bu kadar uzun süre" durduğunu sorduğunu söylediği yetkililer tarafından kısa bir süre gözaltına alındı.
Büyük Rus diasporalarının bulunduğu ülkelerdeki Rus elçiliklerinde de uzun kuyruklar görüldü. Muhalif seçmenlerin Rusya dışında daha az riskle karşı karşıya kalması nedeniyle Putin'e Karşı Hayır'ın özellikle yurtdışında büyük ölçekli olması bekleniyordu.
Navalnaya Pazar günü öğleden sonra Berlin'deki Rusya Büyükelçiliği önünde uzun bir kuyrukta beklerken görüldü. Aynı saatlerde Letonya'nın başkenti Riga'da da yüzlerce seçmen, yerel polis tarafından yapılan belge kontrollerine rağmen büyükelçiliğin önünde kuyruk oluşturdu. Letonya hükümeti Rusya'daki seçimleri düzmece olarak nitelendirmiş ve ülkedeki büyük etnik Rus nüfusunu oylamaya katılmaktan caydırmaya çalışmıştı.
©️ 2024 The New York Times Company
