Rusya nükleer saldırı düzenlemedi, Batı’nın kırmızı çizgisinin üzerinden ağır ağır geçti

Andrew E. Kramer / New York Times

Rusya'nın Batı'yı kışkırtmaya yönelik saldırılarının ardı arkası kesilmiyor. Önce Batı Ukrayna’da bir Amerikan fabrikası, sonra Kiev’de iki Avrupa diplomatik binası ve kilit bir Ukrayna hükümet binası. Ve şimdi de Polonya.

Yaklaşık üç haftalık bir süre zarfında, Rus insansız hava araçları ve füzeleri, Ukrayna ve Batılı müttefikleri için giderek daha hassas hale gelen noktaları vurdu. Bu sürecin doruk noktası, Çarşamba sabahı erken saatlerde Polonya üzerinde vızıldayan Rus insansız hava araçları oldu. Daha da önemlisi Polonya bir NATO ülkesi.

On yıllar boyunca, Amerikalı ve Avrupalı askeri uzmanlar Sovyetler Birliği veya Rusya’dan topyekûn bir nükleer hamle gibi ani ve kapsamlı bir saldırı bekliyordu. Ancak Ukrayna’daki savaşında Rusya, Batı’nın kırmızı çizgisi üzerinden adım adım geçti, tepkileri ölçtü, yavaş yavaş tırmanarak karşı hamleleri etkisiz hale getirdi ve belirli bir ölçüde inkâr payı bıraktı.

Polonya’ya giren insansız hava araçları, NATO’nun savaş uçaklarını gönderip onları düşürmesine yol açtı. Bu, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana ittifakın birliklerinin Rus silahlarıyla ilk doğrudan teması oldu. Ancak son haftalarda Rusya’nın düzenlediği diğer saldırılar, Avrupalı veya Amerikalı yetkililerden güçlü sözlü tepkiler dışında fazla bir karşılık bulmadı ve Rusya’nın Polonya’ya yönelik bu ihlali için gerçekten bir bedel ödeyip ödemeyeceği belirsiz kaldı.

Putin'e dur diyen olmadıkça adım atmaya devam edecek

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha olayla ilgili açıklamasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den bahsederek “Ukrayna’ya yönelik büyük saldırı sırasında Polonya’ya giren Rus insansız hava araçları, Putin’in cezasızlık duygusunun giderek arttığını gösteriyor. Önceki suçları için gerektiği gibi cezalandırılmadı” ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği’nin Ukrayna Büyükelçisi Katarina Mathernova Kiev’deki delegasyon ofisinde verdiği bir röportajda, Putin'in yıldan yıla cesaretlendiğini dile getirdi. İki hafta önce Rus saldırısı nedeniyle binanın camları şarapnel parçalarıyla çatlamıştı.

Mathernova'ya göre Rus lider, Alaska’da geçen ay ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı zirveden sonra savaşı kesintisiz sürdürmesine karşı herhangi bir sonuçla karşılaşmadı. Aksine Kremlin’in askeri saldırılarını artırdı.

Analistlere göre Rusya, Ukrayna’da konvansiyonel askeri kapasitesinin sınırlarına yakın veya bu sınırda savaşıyor, bu da gerçek askeri anlamda tırmanış kabiliyetini sınırlıyor. Ancak Batı varlıklarına yönelik hava saldırıları ya da bir NATO sınırını aşan insansız araç uçuşları gibi sembolik hamleler, askeri savunmaları test ediyor ve güç mesajı veriyor.

Rusya, provokasyonlarını adım adım artırırken saldırılarda şüphe payı bırakmaya da özen gösteriyor.

Geçen ay Batı Ukrayna’da Rus füzeleri tarafından ağır hasar gören Amerikan şirketine ait fabrika kahve makineleri üretiyordu, fakat bu tür diğer fabrikalar aynı zamanda askeri ürünler de üreten çift amaçlı tesisler.

Kiev’de Avrupa Birliği ve British Council ofislerinin cephelerinde camları patlatan ve şarapnel sıçratan iki Rus füzesi, diplomatik binaları değil, yakındaki bir binayı vurdu.

Çarşamba günü ise insansız hava araçları Polonya hava sahasına girdikten sonra, Rusya’nın müttefiki Belarus, bunların sınırı kazara geçtiğini öne süren bir açıklama yayımladı.

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupalı müttefikler de savaşta kırmızı çizgilerin üzerinden yavaş yavaş geçti. ABD, İngiltere ve Fransa Ukrayna ordusuna uzun menzilli roketler ve füzeler sağladı. ABD bunu ilk başta Rus topraklarında kullanılmalarını kesin olarak yasaklayarak yaptı ve Moskova’nın ilk itirazlarını yumuşattı, ancak daha sonra sınırlı saldırılara izin verdi.

Rusya uzun süredir savaşın kadim araçları olan yanıltma ve inkâr stratejilerini kullanıyor. Kremlin, Ukrayna’ya ilk işgalini 2014’te, yüzlerinde maskeler ve üniformasında işaret bulunmayan askerleri Kırım Yarımadası’na göndererek başlatmıştı.

Ne kadar basit olsa da, Ukrayna’da “küçük yeşil adamlar” olarak bilinen bu askerlerin yarattığı gizem, Batı’nın tepkilerini günlerce geciktirdi.

Son yarım yüzyılda neredeyse her Rus askeri operasyonu, yurtdışında sivil kıyafetli veya işaretsiz üniformalı askerlerin konuşlandırılmasıyla başladı. 1968’de Çekoslovakya’daki Prag Baharı ayaklanmasının bastırılmasından Afganistan, Çeçenistan ve Ukrayna’daki çatışmalara kadar.

2015’te Rusya, Orta Doğu’ya gönderilen nakliye uçaklarını “insani hava köprüsü” olarak nitelendirdi, sonra da askeri bir müdahale olduğunu kabul etti.

Ve insansız hava araçları Polonya hava sahasına girdikten sonra, Rusya’nın Polonya Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Andrey Ordash, Rus haber ajansı Tass’a şunları söyledi: “Bir şeyi biliyoruz: Bu insansız hava araçları Ukrayna’dan uçtu”

Polonya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, X platformunda yayımlanan bir video mesajında “Yalanlar ve inkârlar Sovyetlerin varsayılan tepkileridir” dedi.

Ukrayna Cumhurbaşkanlığı ofisine danışmanlık yapan ve iç tartışmaları görüşmek için isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir yetkiliye göre, Rusya Polonya’ya ve NATO’daki müttefiklerine gelecekteki ihlallere karşı güvence sunabilir; bunu ise Ukrayna’daki savaşı bitirmek için yapılacak görüşmelerde bir taviz gibi çerçeveleyebilir.