Stephanie Nolen / The New York Times
Bu durum, acil salgın müdahalesi alanında çalışan hiç kimseyi şaşırtmıyor, çünkü aşı stoku yıllardır tehlikeli seviyelere kadar inmiş halde.
Bu yıl kullanıma sunulacak toplam küresel aşı arzı, en iyi ihtimalle ihtiyaç duyulanın dörtte biri kadar olacak. Şubat ayı sonunda ülkeler bu yıl koleradan 79 bin 300 vaka ve 1100 ölüm bildirmişti. Vakaları saymak için tek tip bir sistem olmadığından, bu rakamların çok daha yüksek seviyelerde olduğu düşünülüyor.
Ekim 2022'de, küresel acil durum kolera aşısı stokunu yöneten kuruluş, arzı genişletmek amacıyla insanlara iki doz yerine sadece bir doz aşı yapılması yönünde benzeri görülmemiş bir tavsiyede bulundu. Tek doz kolera aşısı altı ay ile iki yıl arasında bağışıklık sağlarken, birer ay arayla yapılan iki dozluk tam aşı, yetişkinlere yaklaşık dört yıl koruma sağlıyor.
Talep arzın iki katı
Salgınların aktif olduğu yerlerde insanları aşılama çabaları sürerken, geçen yıl ülkeler 76 milyon doz aşı talebinde bulundu. Ancak stoklarda sadece 38 milyon doz vardı, bu nedenle taleplerin sadece yarısı karşılandı ve bunlar da sadece tek bir dozdu. Büyük salgınlar için tüm koşulların mevcut olduğu Gazze Şeridi gibi yerlerde ya da koleranın endemik olduğu yerlerde yürütülmesi ideal olan önleyici kampanyalar için aşı kalmamıştı.
Daha fazla kolera aşısı üretme yarışı, çoğunlukla yoksul insanlar için olan bir aşılamadaki düşük kar marjlarından korkmayan kararlı ilaç üreticilerinin katılımıyla gerçekleşiyor ve buna rağmen salgınlara müdahale etmek giderek güçleşiyor.
Kolera aşısı üreten tek şirket Kore'de
Kolera, vücut öldürücü bakterileri kusmuk ve sulu ishal akıntılarıyla dışarı atmaya çalışırken bir gün gibi kısa bir sürede susuzluktan ölüme neden olabilir. Hastalık temiz olmayan içme suyu yoluyla yayılıyor. Mevcut salgınlar, temiz su sıkıntısı dışında iklim felaketlerinin yayılmasından da kaynaklanıyor. Son aylarda aralarında Afganistan, Zambiya ve Suriye'nin de bulunduğu 17 ülkede salgınlar görüldü.
Ancak o zamandan bu yana talep daha da arttı.
Güney Koreli EuBiologics şirketi şu anda dünya çapında kolera aşısı üreten tek şirket konumunda. Şirket bir süredir aşı tedariki üzerinde baskı oluşacağının farkındaydı çünkü aşıyı üreten diğer tek firma olan ilaç şirketi Sanofi'nin Hindistan'daki iştiraki 2018 yılında aşı üretimini 2023 yılında sonlandıracağını duyurmuştu.
Aşıda basitleşme formülü
EuBiologics'in uluslararası iş geliştirme direktörü Rachel Park, aşı üretimindeki açığı kapatmak için şirketin aşı formülünü basitleştirmeye karar verdiğini, daha hızlı bir şekilde daha fazla doz üretebilmek için adımları ve içerikleri düzenlediğini söyledi.
Şirket daha sonra hızlı bir şekilde tüplere koyabileceğinden daha fazla dökme ilaç ürünü üretiyordu, bu nedenle yardımcı olması için ikinci bir Koreli firma ile sözleşme yaptı.
Hedef yılda 46 milyon doz üretim
EuBiologics ayrıca şirketin üretebileceği aşı miktarını iki katına çıkaracak ikinci bir üretim tesisinin inşasına da yatırım yaptı. Şirket, hem basitleştirilmiş aşının hem de yeni tesisinin Dünya Sağlık Örgütü tarafından ön yeterlilik adı verilen bir süreçte onaylanması için uzun ve pahalı adımlar attı. Bu da ülkelerin kendi düzenleyici değerlendirmelerini yapmak zorunda kalmayacakları anlamına geliyor. Yeni tesis üretime başladığında şirket, yılda 46 milyon doza kadar üretim yapabilecek.
Merkezi Seul'de bulunan BM destekli bir kuruluş olan Uluslararası Aşı Enstitüsü'nün kolera aşısı programı direktörü Dr. Julia Lynch, "EuBiologics gerçekten de hikayenin isimsiz kahramanı" dedi ve şöyle devam etti:
"Mümkün olduğunca hızlı bir şekilde hacimleri arttırmak için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlar"
Rachel Park, bu adımların birlikte, üretimi bu yıl toplamda yaklaşık 46 milyon doza, 2025 ve sonrasında ise yaklaşık 90 milyon doza çıkarması gerektiğini söyledi. Ancak bu yine de büyük olasılıkla dünyanın ihtiyaç duyduğundan önemli ölçüde daha az olacak.
Hangi ülkelerin ne kadar doz alacağına karar veren komitede yer alan Sınır Tanımayan Doktorlar'ın uluslararası tıbbi koordinatörü Dr. Daniela Garone, "Dozlar daha üretilmeden tahsis ediliyor. Bu yıl daha iyi olmasını beklemiyorduk ama bu kadar kötü olacağını da düşünmemiştik" şeklinde konuştu.
© 2024 The New York Times Company
