Ivan Nechepurenko / The New York Times
Geçen hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yerine nasıl bir liderin geçmesi gerektiği sorulduğunda, uzun süredir sözcülüğünü yapan kişi hızlı ve basit bir yanıt verdi: "Aynısı"
Sözcü Dmitry Peskov bir Rus televizyon kanalına verdiği demeçte "Ya da farklı, ama aynı" dedi ve Putin'in aday olması halinde seçimi şüphesiz kazanacağından ve "başkan" olarak kalacağından emin olduğunu sözlerine ekledi.
Putin gelecek ay adaylığını açıklayacak
Putin'in Mart ayında yapılması planlanan seçimlerde bir dönem daha başkanlık yapmak isteyeceğinden çok az kişi şüphe duyuyor. Putin'in önümüzdeki ay adaylığını resmen açıklaması bekleniyor.
Rusya'nın otoriter siyasi sisteminde Putin'in her zaman büyük bir farkla kazandığı biliniyor. Putin 1999'dan beri Rusya'yı ya devlet başkanı ya da başbakan olarak yönetiyor.
Ukrayna işgali sonrası ilk seçim
Ancak önümüzdeki başkanlık seçimleri daha büyük önem taşıyor; Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı topyekûn işgal etmesinden bu yana yapılacak ilk seçim.
Ve seçim doğrudan Putin'in 2024 savaş stratejisiyle bağlantılı; özellikle de Rusya lideri olarak beşinci dönemini garantiledikten sonra ülke içinde pek de vatandaşın istemeyeceği türde yeni bir asker seferberliği emri verecek mi?
Merkezi Riga'da bulunan bir Rus haber sitesi olan Meduza için Rus siyasetini analiz eden Andrei Pertsev, "Savaş ve seferberlik giderek halka daha uzak bir kavram haline geliyor. İnsanlar endişeleniyor"
Seçimin niye yapıldığını sorgulayanlar var
Muhalefet liderlerinin çoğunun ya sürgüne gönderildiği ya da hapse atıldığı, Kremlin kontrolündeki seçim aygıtının kimin aday olup olmayacağını filtrelediği ve çoğu popüler haber kaynağının sadece iktidarı övdüğü savaş halindeki bir ülkede cumhurbaşkanlığı seçiminin amacını sorgulayan eleştirmenler var.
Petersburg'daki Avrupa Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Grigorii Golosov, Putin'in Rus devletinin dümenindeki meşruiyetinden kimsenin, en çok da ülkenin yönetici sınıfı içindeki çeşitli grupların şüphe duymayacağından emin olmak istediğini söyledi.
Golosov "Hem halkın geneli hem de Rus yönetici sınıfı Rusya'da uzun yıllardır gerçek bir siyasi rekabet olmadığının farkında" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü: "Ancak gerçek meşruiyet ile bunun taklidi arasında büyük bir fark yok"
Bu seçim, Rusya'nın Putin'in görev süresinin sıfırlandığını iddia ederek beşinci kez aday olmasına fiilen izin veren Anayasa değişikliğinden bu yana yapılacak ilk seçim olacak.
Rakipler
Aralarında Putin'in daha önceki kampanyalarında uygun tartışma partnerleri olarak hareket eden iki siyasi partinin - Komünist ve milliyetçi eğilimli Liberal Demokrat - temsilcilerinin de bulunduğu birkaç adayın daha yarışması bekleniyor. Önceki iki seçimde olduğu gibi Kremlin liberal bir adayın da yarışa girmesine izin verebilir; ancak uzmanlar bunun hala net olmadığını çünkü böyle bir adayın büyük olasılıkla Ukrayna'daki savaşa karşı kampanya yürüteceğini söyledi.
Seçim çantada keklik olmayabilir
Uzmanlar yine de seçimin Kremlin için potansiyel olarak sorun teşkil edebileceğini belirtiyor. Her ne kadar sonuç önceden belli olsa da, Rusya'daki seçimler zaman zaman siyasi sistemin normalden daha kırılgan olduğu önemli bir dönüm noktasını temsil etti. Örneğin 2011 yılının sonunda on binlerce Rus, Moskova ve diğer büyük Rus şehirlerinin merkezi meydanlarını doldurarak hileli olduğunu düşündükleri parlamento seçimlerini protesto etmişti.
Ukrayna çıkmazı
Analistler, bu yıl Ukrayna'daki savaşın yeni bir belirsizlik unsuru eklediğini söylüyor. Rusya, Ukrayna'nın karşı saldırısını durdurmayı başarmış ve kendi saldırılarını düzenliyor olsa da, on binlerce askerini feda ediyor ve anlamlı bir ilerleme sağlayamıyor ya da Ukrayna'yı müzakereye zorlayamıyor.
Seferberlik endişesi
Savaş sürdüğü müddetçe de Ruslar, savaşmak için yeni bir seferberliğe ihtiyaç duyulabileceği endişesini taşıyor. Kremlin 2021 sonbaharında bir askere alma emri verdi ancak iç tepkilerden çekindiği için bu yönde yeni bir karar almadı. Seçim sonrasına kadar beklemek en azından bir miktar siyasi riski ortadan kaldırabilir.
Anketlerde müzakere ağır basıyor
Moskova merkezli partizan olmayan bir araştırma şirketi olan Russian Field tarafından yapılan bir anket, savaşın başlamasından bu yana ilk kez daha fazla Rus'un silahlı çatışmanın devam etmesinden ziyade müzakereleri desteklediğini ortaya koydu. Telefonla ulaşılan kişilerin neredeyse üçte ikisi Ukrayna'da yarın imzalanacak bir barış anlaşmasını destekleyeceklerini söyledi.
Anket 1611 katılımcı arasında gerçekleştirildi ve 6 bin 403 katılımcı ankete katılmayı reddederek Rusya'da anket yapmanın zorluğuna dikkat çekti.
Bağımsız kamuoyu araştırma kuruluşu Levada'nın Ekim ayı sonunda yayınladığı ankette de benzer değişimler görüldü, ankete katılanların yüzde 55'i savaşın devam etmesi yerine barış görüşmelerini tercih edeceklerini belirtmiştir.
Kremlin gündemi değiştirmeye çalışıyor
Meduza'dan Pertsev, Kremlin'in ruh halindeki bu değişimin farkında olduğunu söyledi. Pertsev, Putin'in askeri durumla yakından ilgilenmeye devam etmesine rağmen, Kremlin'in gündemini gözle görülür bir şekilde savaştan ülkenin altyapı gelişimi gibi daha sıradan konulara kaydırdığını söyledi.
Örneğin Putin, Pazartesi günü 12 Rus bölgesine 570 otobüsün teslimatı için düzenlenen törene başkanlık etti.
Pertsev verdiği bir röportajda, "Savaş başkanlık kampanyası için işleri daha da kötüleştiriyor. İnsanlara zorlukları hatırlatıyor" şeklinde konuştu.
Savaştan bahseden yok
Başkanlık kampanyasından önce Rus devleti Moskova'da büyük bir sergi düzenledi. Sergide insanlar 500 metre uzunluğundaki bir 'video tüneli'nden geçerek Putin'in yönetimi altında ülkenin apartman ve otoyol inşası gibi çeşitli başarılarını sergiliyor. Savaştan hiç bahsedilmiyor.
Pertsev, serginin Putin'in kampanyasında elini güçlendirmek için tasarlandığını iddia ediyor. Kremlin ayrıca ailelerin yeni daireler ya da Rusya çapında geziler için sertifika kazanabilecekleri bir yarışma da düzenledi. Yarışmanın zaman dilimi seçim dönemine denk geliyor.
Halkının desteğini görmek istiyor
Pertsev, "Rusya'nın dikey gücü, her şeyin yolunda gittiğini ve Batı'nın Rusya'yı yıkmadığını bir kez daha göstermek için seçimleri kullanıyor" dedi. Perev'e göre seçimin yapılmasındaki bir diğer önemli faktör de Putin'in yaptığı işlerin ve insanların ona olan sevgisinin kamuoyu önünde gösterilmesinden hoşlanması.
Pertsev, "Putin yaşlandıkça bunu daha da çok seviyor" dedi.
© 2023 The New York Times Company
