Rachel Abrams / The New York Times
Önde gelen bir araştırma merkezine göre, Hamas'la savaş nedeniyle yerlerinden edilen ya da yedek asker olarak çağrılan yüz binlerce işçiyle birlikte İsrail ekonomisinin bu çeyrekte yüzde 2 küçülmesi bekleniyor.
İsrail'de partizan olmayan bir düşünce kuruluşu olan Taub Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi'nin raporuna göre, çatışmalar başlamadan önce yüzde 3 olan İsrail işgücünün yaklaşık yüzde 20'si Ekim ayında işgücü piyasasında yer almadı.
İşsizlikte büyük artış
İşsizlikteki artış, yaklaşık 900 bin kişinin savaşa çağrıldığı veya birçok kişinin okullar kapandığı için çocuklarına bakmak üzere evde kaldığı gerçeğini yansıtıyor.
Ekim ayından bu yana bazı öğrenciler okula dönebildi ve yerlerinden edilen bazı İsrailliler uzaktan çalışabiliyor. Yine de böylesine büyük bir daralmanın ekonomik sonuçları, özellikle de savaşın sonu görünmüyorken kritik önemde olabilir.
Gelecek yıl için büyüme tahminleri daha önce tahmin edilenden daha düşük gerçekleşse de bazı analistler ekonominin sadece yüzde 0.5 oranında büyüyebileceğini söylüyor. İsrail Merkez Bankası, İsrail'in önceki savaşlardan ve Covid-19 salgınından beklenenden daha hızlı toparlanmasını işaret ederek muhtemelen en iyimser tahmin olan yüzde 2'yi verdi ve ekonominin büyüyeceğini öngördü.
Savaşın süresi varsayımları değiştiriyor
İsrail Demokrasi Enstitüsü araştırma başkan yardımcısı ve İsrail Merkez Bankası eski yöneticilerinden Karnit Flug, "Gördüğümüz geniş tahmin yelpazesi, çatışmaların ne kadar süreceği ve ne kadar yoğun olacağına dair bazı farklı varsayımlardan kaynaklanıyor" dedi.
Taub Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi'ne göre, Pazar günü itibariyle İsrail'de 191 bin 666 kişi savaşın başladığı 7 Ekim'den bu yana işsizlik maaşı için başvuruda bulundu ve büyük çoğunluğu zorunlu ücretsiz izne ayrıldığını söyledi.
Ekim ayında 360 bin yedek askerin göreve çağrılmasıyla, Mısır ve Suriye'den gelen sürpriz bir saldırıyı püskürtmek için 400 bin yedek askerin görevlendirildiği Yom Kippur Savaşı olarak da bilinen 1973 Arap-İsrail savaşından bu yana en büyük seferberlik gerçekleşmiş oldu. Taub Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi'nin tahminlerine göre bu kez göreve çağrılan yedek asker sayısı 200 bin ila 300 bin arasında olup, bunların 139 bini işgücü piyasasından çekilmiş durumda.
İşverenler zorda kaldı
Sonuç olarak, birçok İsrailli savaşa gitmek için hayatlarını aniden bırakmak zorunda kaldı ve birçok işvereni zor durumda bıraktı. İsrail hükümeti savaştan etkilenen pek çok kişi ve şirkete bir miktar mali yardımda bulunmuş olsa da, söz verilen ek hibelerin ulaşması yavaş oldu. Bazı yedek askerler serbest meslek sahibi ve beklerken kendi işlerinin çöktüğünü söylüyorlar.
Araştırma Merkezi, İsrail Merkezi İstatistik Bürosu'nun verilerine dayanarak Ekim ayı itibariyle orta ve büyük ölçekli işletmelerdeki çalışanların beşte birinin yedek görevde olduğunu söyledi. En az 100 çalışanı olan şirketler olarak tanımlanan bu şirketler İsrail işgücünün yarısından fazlasını istihdam ediyor.
İşgücü sıkıntısı en çok hangi sektörlerde?
İşgücü sıkıntısı özellikle turizm, inşaat ve tarım sektörlerinde ciddi boyutlara ulaştı. Özellikle inşaat ve tarım sektörlerindeki kriz büyük ölçüde, 7 Ekim'den bu yana İsrail'e girişleri büyük ölçüde yasaklanmış olan Filistinli işçilere dayanıyor.
Meyve ve sebze toplayacak kimse olmadığından, birçok İsrailli ülkenin merkezindeki ve güneyindeki çiftliklerde gönüllü olarak çalışıyor.
© 2023 The New York Times Company
