Jeanna Smialek / New York Times
Avrupa Birliği liderleri, doğuda saldırgan Rusya'nın belirmesi ve batıda ABD'nin desteğinin azalması nedeniyle blok tarihinin en büyük zorluklarından biriyle karşı karşıya. Perşembe günü ise bu zorluğun üstesinden gelme sözü verdiler.
Brüksel'de özel olarak düzenlenen bir toplantıda bir araya gelen liderler, Avrupa'nın hem kendi savunmasını hem de Ukrayna'ya olan desteğini son derece yüksek riskler karşısında nasıl güçlendireceklerini tartıştılar. Washington'daki çalkantılı müttefiklerini daha fazla yabancılaştırmadan bu hedeflere nasıl ulaşacaklarını bulmak zorundalar. Aynı zamanda Macaristan'ın Ukrayna'ya yönelik eleştirel tutumu nedeniyle kendi üye ülkeleri arasında bile birleşik bir cephe oluşturmakta zorlanıyorlar.
Toplantıya katılan yetkililer, Ukrayna için güçlü bir barış ve Avrupa savunması için daha bağımsız bir gelecek için bastırma sözü verirken yeni bir aciliyet duygusu öne çıktı.
AB yürütme organı başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile birlikte toplantıya girerken “Avrupa açık ve mevcut bir tehlikeyle karşı karşıya” dedi ve bunu bir “dönüm noktası” olarak nitelendirdi.
AB'nin 27 üye ülkesinden devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla özel olarak düzenlenen ve merakla beklenen toplantı, savunma konusuna odaklanan bir dizi hızlı zirvenin sonuncusu.
Liderler, füze savunması, antidrone sistemleri ve diğer önemli savunma teknolojilerine yapılacak yatırımları finanse etmek üzere 150 milyar euro (yaklaşık 160 milyar dolar) kredi verilmesini öngören yeni bir yöntem de dahil olmak üzere Avrupa'nın askeri harcamalarını arttırmaya yönelik seçenekleri tartışıyor. Genel amaç, Atlantik ötesinden destek almadan Rusya ile başa çıkabilmek için kıtayı daha iyi silahlandırmak.
Avrupa ülkeleri ayrıca Ukrayna için bir barış planının neye benzeyebileceğini ve bunu hem mali olarak hem de olası birliklerle nasıl destekleyebileceklerini gözden geçiriyorlar. Ülkeler, ABD'nin Rusya'ya doğru keskin bir dönüş yaptığı bir dönemde Ukrayna'ya ve liderine desteklerini göstermek için çabalıyor.
Zelenski Perşembe günü toplantı yerinden yaptığı açıklamada “Yalnız olmadığımız için çok müteşekkiriz” dedi.
Toplantı bazı açılardan AB için yeni bir sayfa açıyor. İşbirliği ve barışı teşvik etmek için kurulan blok, müttefikler arasında bile çatışma ve husumetin hüküm sürdüğü bir dünyadaki rolünü düşünmeye zorlanıyor.
Asıl soru ise uzlaşı odaklı hantal yapısıyla AB'nin, Başkan Donald Trump küresel düzeni hızla değiştirirken Avrupa'nın geride kalmamasını sağlamak için kendini yeterince hızlı adapte edip edemeyeceği.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen toplantıya girerken gazetecilere yaptığı açıklamada “Şu anda en önemli şey, açıkçası, Avrupa'yı yeniden silahlandırmak ve çok fazla zamanımız olduğunu düşünmüyorum” dedi ve ekledi: “Savunma ve caydırıcılık için daha fazla harcama yapmalı”
İki aydan kısa bir süre içinde Trump, Avrupa'da güvenlik söz konusu olduğunda oyunu değiştirdi. Ukrayna'da hızlı bir barış isterken Zelenski'yi kamuoyu önünde azarlayarak ve ülkesine yardımı durdurarak müzakerelere teşvik etti. Avrupa'yı ya da Ukrayna'yı doğrudan dahil etmeden Rusya ile görüşmelere başladı. Aynı zamanda diğer Avrupa ülkelerini de “adaletsiz” bir sistemde kendilerini korumak için çok az ödeme yapmakla suçladı.
Belçika Başbakanı Bart De Wever Perşembe günü gazetecilere verdiği demeçte “Bay Trump sürprizlerle dolu - bunlar çoğunlukla bizim için kötü sürprizler” dedi.
Avrupa'nın büyük bir kısmı şu anda Ukrayna'nın yanında durduğunu gösteriyor: İngiltere ve Fransa, bir anlaşmaya varılması halinde barış gücü olarak asker göndermeye hazır olduklarını belirtirken, İngiltere Başbakanı Keir Starmer da destek çağrısında bulundu.
İngiliz yetkililere göre İngiltere, böyle bir koalisyona olası askeri ve askeri olmayan katkıları görüşmek üzere Çarşamba günü çoğu Avrupalı 20 ülkeden yetkililerin katıldığı bir toplantı düzenledi.
Rusya ise Avrupa barış gücünün Ukrayna'da görev yapması fikrine karşı çıkıyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Perşembe günü yaptığı açıklamada bu konuda “uzlaşmaya yer olmadığını” ve Rusya'nın buna izin vermeyeceğini söyledi.
Moskova'da düzenlenen bir basın toplantısında konuşan Lavrov, Rusya'nın Ukrayna topraklarında bu tür birliklerin konuşlandırılmasını NATO'nun ülkedeki potansiyel varlığından farksız göreceğini söyledi ve şöyle devam etti: “Bu tür eylemleri sadece gözlemlemekle yetinmeyiz”
Çarşamba günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya'dan gelen tehditlerin ardından kıtayı korumak için Fransa'nın nükleer caydırıcılığını kullanma olasılığını Avrupalı müttefikleriyle konuşacağını söyledi.
Avrupa'nın daha fazla bir araya geldiğinin bir işareti olarak, iç meseleleri tartışmak üzere isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir AB yetkilisine göre, İngiltere, Norveç ve Türkiye de dahil olmak üzere AB dışındaki bazı ülkelerin Perşembe günkü toplantıdan sonra üst düzey AB yetkilileri tarafından bilgilendirilmesi bekleniyor.
AB yetkilileri Ukrayna'ya daha fazla yardım yapılmasını tartışırken, iç planları görüşmek üzere adının açıklanmaması koşuluyla konuşan üst düzey bir AB diplomatına göre, Ukrayna'ya yeni bir para kaynağı sağlama planlarının Perşembe günü sonuçlandırılması pek olası değil.
© 2025 The New York Times Company
