Daisuke Wakabayashi / New York Times
ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifeleri, Çin’in fabrikalarında etkisini göstermeye başladı. Çin’den ithal edilen ürünlere %145 oranında gümrük vergisi uygulanan ticaret savaşının üçüncü haftasında, Çinli fabrikalar Nisan ayında son bir yıldan fazla süredir görülen en sert aylık yavaşlamayı yaşadı.
Ulusal İstatistik Bürosu tarafından Çarşamba günü yayımlanan ve sanayi firmalarının yer aldığı bir anket, ABD tarifelerinin Çin ekonomisi üzerindeki etkilerine dair ilk resmi göstergeleri sundu. Çin ise, ABD menşeli ürünlere karşılık olarak %125 oranında vergi uygulamaya başladı.
Bu ticaret savaşı hem ABD’nin hem de Çin’in büyümesini, dolayısıyla küresel ekonomiyi tehdit ediyor. Her iki ülkede de zorluklara dair ilk işaretlerin ortaya çıkması, Başkan Trump ile Çin lideri Şi Cinping üzerindeki anlaşma baskısını artırdı.
Ancak ne Pekin ne de Washington geri adım atmaya hazır görünüyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Salı günü yayımladığı bir videoda, ülkenin “zorbalığa boyun eğmeyeceğini” belirtti. Trump ise ABC News’a verdiği röportajda, Çin’in “bizi bugüne kadar kimsenin sömürmediği kadar sömürdüğünü” savundu. Trump, Çin’in tarifelerin etkisini “muhtemelen sineye çekeceğini” söyleyerek tüketici ve işletmelerde artan kaygılara karşı geldi.
Salı günü, kargo devi United Parcel Service (UPS) 20 bin personelini işten çıkaracağını ve 73 binayı kapatacağını açıkladı. General Motors, Trump’ın ithal araç ve parçalara getirdiği tarifeler nedeniyle bu yıl için öngördüğü kâr büyümesi hedefini artık sürdüremeyeceğini bildirdi. ABD’de tüketici güveni son beş yılın en düşük seviyesine geriledi.
Çin’in imalat satın alma yöneticileri endeksi, Mart ayındaki 50,5 seviyesinden Nisan’da 49,0’a düştü. 50’nin altındaki okumalar sektörde daralma yaşandığını gösteriyor. Önceki iki ayda 50’nin üzerindeki değerler, tarifeler öncesinde verilen siparişlerin etkisiyle oluşmuştu. Nisan verisi ekonomistlerin beklentilerinin de altında kaldı.
Anketteki ihracat siparişleri verisi, COVID-19 pandemisinden bu yana en düşük seviyeye geriledi ve genel endeksi aşağı çekti. Ayrıca, imalat istihdamına ilişkin gösterge Şubat 2024’ten bu yana en düşük düzeye indi.
Çin büyümesi beklentilerin altında kalacak
Capital Economics’ten Çin ekonomisti Zichun Huang, müşterilere gönderdiği notta, bu verilerin “Çin ekonomisinin dış talepteki soğumayla baskı altına girdiğini” gösterdiğini belirtti. Hükümetin ekonomiye nakit pompalama çabalarının “bu baskıyı tamamen telafi etmesinin pek mümkün olmadığını” da ekledi. Kurum, Çin’in bu yıl %5’lik resmi büyüme hedefinin altında, %3,5 büyüyeceğini tahmin ediyor.
Nomura Securities’in Salı günkü araştırma raporunda, Çin’in ABD’ye olan ihracatının %50 düşmesi halinde 5,7 milyon kişinin kısa sürede işsiz kalabileceği belirtildi. Bu etkinin zamanla yayılmasıyla birlikte işini kaybeden kişi sayısının 15,8 milyona ulaşabileceği kaydedildi.
Çin hükümeti, ABD ile ticaret savaşında ekonomiyi destekleme sözü verdi. Harcamayı artırmaya yönelik çeşitli girişimler de gündemde. Yerel yönetimlerin düşük gelirli kişilere daha fazla sübvansiyon vermesi ve emekli maaşlarının artırılması gibi öneriler öne çıkıyor.
Ancak Çin, zayıf iç talep ve süregelen emlak krizinin etkisiyle tüketimi canlandıramıyor. Bu durumu telafi etmek için ihracata daha fazla ağırlık verilmiş durumda.
Çarşamba günü Çin, özel şirketlerin haklarını korumaya yönelik yeni bir yasayı kabul etti. Güvenlik ve devlet kontrolüne odaklanan politikalar, Çin’in ikinci büyük ekonomi konumuna gelmesini sağlayan dinamizmin önüne geçmişti.
Özel sektör temsilcileri, hükümetin öncelikleri uğruna ekonomik çıkarlarının ve haklarının göz ardı edildiğinden şikayetçiydi. Görünürde bu yasa, bu kaygıları gidermeyi amaçlıyor gibi görünüyor.
© 2025 The New York Times Company
