Meaghan Tobin, Xinyun Wu / New York Times
Başkan Donald Trump’ın yarı iletkenlere yüzde 100 gümrük vergisi koyma tehdidi, büyük olasılıkla dünyanın önde gelen çip üreticilerinin çoğunu kapsam dışı bırakacak.
Trump, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, bu vergilerin, ABD'de fabrika kuran ya da kurma sözü veren şirketlere uygulanmayacağını söyledi.
Dünyanın önde gelen üç çip üreticisi — çoğu gelişmiş bilgisayar çipini üreten Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi (TSMC) ile Güney Koreli bellek çipi devleri Samsung ve SK Hynix — ABD operasyonlarına önemli yatırımlar yapıyor.
Ancak bunun dışında, Trump’ın açıklaması yanıttan çok daha fazla soru doğuruyor.
Birçok çip Tayvan ve Güney Kore'de üretiliyor, ardından test ve işlem için Malezya gibi başka bir ülkeye gönderiliyor. Sonrasında bu çipler, iPhone’lar, elektrikli araçlar ve akıllı ev cihazları gibi tüketici elektroniğine yerleştiriliyor ve dünyanın dört bir yanında satılıyor. Çoğu çip, ABD’ye zaten elektronik ya da bileşenlerin içine gömülü şekilde giriyor.
Taipei’deki piyasa araştırma şirketi TrendForce'ta analist olan Joanne Chiao, “Henüz hiçbir detaylı düzenleme açıklanmadı. Vergilerin kapsamı ve işleyişi belirsizliğini koruyor” ifadelerini kullandı.
Rand Corporation'da teknoloji analizi kıdemli danışmanı Jimmy Goodrich’e göre, ABD geçen yıl dünya çip üretiminin yaklaşık %13’ünü ithal etti. Bu ithalat, özellikle yapay zekâ ve elektrikli araç endüstrilerini desteklemek için yapıldı.
Perşembe günü The New York Times’ın görüştüğü altı tedarik zinciri analisti, yönetimin bu vergileri nasıl uygulayıp denetleyeceği konusunda belirsizlik yaşandığını söyledi. Bir seçenek, nihai ürünü üreten firmanın — örneğin bir Apple iPhone ya da Nvidia yapay zeka sunucusu — ABD’de tesisinin olup olmamasına göre vergi uygulamak olabilir.
Bir diğer yöntem ise, cihazın bileşenlerini tek tek inceleyip, mantık çiplerinin üreticisi olan TSMC ya da bellek çiplerinin üreticisi Samsung gibi firmaların ABD’de üretim yapıp yapmadığını belirlemek olabilir.
Counterpoint Research adlı teknoloji araştırma şirketinde yarı iletkenlere odaklanan analist William Li, bu tür parça parça değerlendirmelerin çok daha büyük bir zorluk teşkil edeceğini söyledi.
Trump’ın sözlerinden doğan bir diğer soru da şu: Bir şirketin ürününü gümrük vergilerinden muaf kılacak üretim yatırımları tam olarak ne kapsamda değerlendirilecek? Örneğin, Güney Koreli bellek çipi üreticisi SK Hynix, geçen yıl Indiana’da, başka yerlerde üretilen çoklu çipleri bir araya getirecek bir tesis kurma taahhüdünde bulunmuştu.
Bu yılın başlarında Ticaret Bakanlığı, çip ithalatlarının ulusal güvenliği tehdit edip etmediğine dair bir soruşturma başlattı. Trump yönetiminin bu ay içinde bu soruşturmanın sonucunu açıklaması bekleniyor.
Bu kararın Trump’ın Çarşamba günü yaptığı açıklamalarla nasıl ilişkilendirileceği ya da ABD’li yetkililerin yarı iletkenlere yönelik gümrük vergilerini nasıl uygulayacağı belirsizliğini koruyor.
Perşembe günü, Trump’ın tehdidine yanıt olarak Güney Koreli yetkililer, Samsung ve SK Hynix’in muaf tutulmasını beklediklerini söyledi.
Malezya Yatırım, Ticaret ve Sanayi Bakanı Tengku Zafrul Abdul Aziz, parlamentoda yaptığı açıklamada, yarı iletken vergilerinin büyük ihracatçı ülkeleri etkileyeceğini söyledi.
© 2025 The New York Times Company
