Ephrat Livni / The New York Times
Saldırılarda birkaç kritik petrol ve petrokimya rafinerisini korumak için kurulan hava savunma sistemlerinin yanı sıra büyük bir gaz sahasını ve İran'ın güneyindeki önemli bir limanı koruyan sistemler de imha edildi.
İran'ın ulusal hava savunmasına göre İsrail ayrıca Tahran'a bağlı vilayetlerdeki askeri üsleri de vurdu.
Planet Labs tarafından Mart ayında ve Salı günü çekilen uydu görüntüleri, İran'ın güçlü Devrim Muhafızlarına ait Semnan eyaletindeki Shahroud Uzay Merkezi'ni gösteriyor.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan ve 2017'den beri bu tesisi takip eden Fabian Hinz, merkezin uzay teknolojisinde kullanılabilen ancak balistik füzeler için de yaygın olarak kullanılan katı yakıtlı roket motorlarının yapımında kullanıldığını söyledi.
Amerikalı ve İsrailli yetkililer saldırının özellikle İran'ın füzeler için katı yakıt üretme kabiliyetine yönelik olduğunu söyledi. Başbakan Binyamin Netanyahu Pazar günü yaptığı bir konuşmada İsrail'in İran'ın füze üretme kabiliyetine sert bir darbe vurduğunu ve tüm hedeflerine ulaştığını söyledi.
Hinz, Shahroud tesisinin İsrail'i hedef almak için kullanılabilecek orta menzilli balistik füzelerin seri üretiminde kullanıldığına dair istihbaratın bulunduğunu söyledi.
Mart ayındaki ve Salı günkü görüntüleri karşılaştıran Hinz, İsrail'in “katı yakıtlı roket üretimiyle ilişkili olan merkez binayı bombaladığını” söyledi.
Hinz, Devrim Muhafızları'nın son yıllarda İran Silahlı Kuvvetleri'nin programından ayrı bir füze geliştirme programı geliştirdiğini söyledi. Shahroud tesisinin bir uzay programı için altyapı içerdiğini, ancak katı yakıtlı tesislerin “doğası gereği çok yönlü” olduğunu ve kolayca füze yapımına uyarlanabileceğini söyledi.
Uzay programıyla ilgili görünmüyor
Mart ayında çekilen görüntüde balistik füze motorları için kasaların ve birçok depolama sığınağının varlığı da dahil olmak üzere füze üretimine dair işaretler olduğunu söyledi. Hinz, “Bir uzay programı için bu kadar çok depolama sığınağına ihtiyacınız yok” dedi.
Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde görüntü analizinden sorumlu kıdemli araştırmacı Joseph Bermudez de tesisin tasarımının mühimmat için katı yakıtlı roket yapımında kullanıldığını düşündürdüğünü söyledi.
Bermudez, görüntülerdeki merkez binanın büyük, toprak bir setle çevrili olduğunu ve yakınlardaki binaların etrafında da benzer, daha küçük setlerin -muhtemelen patlamaları emmek için- ve sığınakların bulunduğunu belirtti.
Katı yakıt neden tercih ediliyor?
Bermudez, katı yakıtın daha uzun süre depolanabildiği ve bu yakıtın kullanıldığı roketlerin sıvı yakıt kullananlara göre daha hızlı fırlatılabildiği için silah sistemleri için yararlı olduğunu söyledi.
Hinz, İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının kapsam olarak sınırlı ancak “oldukça etkili” olduğunu söyledi ve İran'ın katı yakıtlı balistik füze altyapısını üretimden çıkarmak amacıyla üretim sürecindeki kilit noktaları hedef almış gibi göründüklerini söyledi.
İlk raporlar İran'ın dört füze üretim fabrikasından üçünün Cumartesi günü vurulduğunu gösteriyordu ve hasarın boyutu henüz belli olmasa da Hinz saldırının “önemli” olduğunu gösteren pek çok noktanın bulunduğunu kaydetti.
İran bu ayın başlarında İsrail'e saldırarak, Hamas lideri İsmail Haniye'nin Temmuz ayında Tahran'da öldürülmesine ve Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın Eylül ayı sonlarında Beyrut yakınlarında İsrail tarafından düzenlenen bir hava saldırısında öldürülmesine tepki göstermişti. O saldırıda İranlı bir komutan da ölmüştü.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney İsrail'e saldırı emri verme yetkisine sahip. İran devlet medyasının bildirdiğine göre, Pazar günü İsrail'in saldırısı hakkında Hamaney, kamuoyuna yaptığı ilk yorumda saldırının etkilerinin “ne büyütülmesi ne de küçümsenmesi gerektiğini” söyledi.
Bu açıklama İsrail'e yeni bir saldırının gelebileceğine işaret ediyor. Kuşkusuz İsrail de buna hazırlanıyor.
İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi Salı günü yaptığı açıklamada İran'ın tekrar saldırması halinde “Bu sefer kullanmadığımız imkânlarla İran'ı çok ama çok sert bir şekilde vuracağız” dedi ve ekledi:
“Bu iş daha bitmedi. Hâlâ işin ortasındayız”
© 2024 The New York Times Company
