Anatoly Kurmanaev, Natalie Kitroeff ve Kenneth P. Vogel/The New York Times
Venezuela'nın otoriter hükümeti salı günü en az iki tutuklu Amerikalıyı serbest bıraktı. Bu, Joe Biden yönetiminin Rusya'nın Batı Yarımküre'deki en sadık müttefiki ile olan ilişkisinde potansiyel bir dönüm noktası oldu.
Serbest bırakma, üst düzey bir ABD delegasyonunun Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’yu hafta sonu ziyaretinden sonra gerçekleşti. Bu ziyaret, Rusya krizinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bağlarını yeniden düşünebilecek otokratik ülkelerle iletişime geçildiği, Biden hükümetinin gündeminin bir parçası.
Kanıtlanmış, dev petrol rezervlerine sahip olan Venezuela ile görüşmeler, Başkan Joe Biden'in salı günü ABD'nin işgal nedeniyle Rus petrol ve gaz ithalatını yasaklayacağını açıklamasının ardından yeni bir aciliyet kazandı. Rusya’ya yapılan yaptırımın, küresel piyasada ham petrolün bulunabilirliğini daha da azaltması ve enflasyonun son 40 yılın en yüksek hızına tırmandığı bir anda gaz fiyatlarını yükseltmesi bekleniyor.
Biden Rus petrolünün yasaklanmasıyla ilgili olarak, "Bu, Putin'e daha fazla acı vermek için attığımız bir adım, ancak ABD'de de maliyetleri olacak" dedi.
Venezuela petroldeki açığın bir kısmını kapatabilir
ABD'li yetkililer, mahkumların serbest bırakılmasının Venezuela ile Trump yönetimi altında yasaklanan ABD'ye petrol satışını yeniden başlatmaya yönelik bir anlaşmanın parçası olmadığını söyledi. Haftalardır Venezuela'da çalışan Amerikalı iş insanları, ABD’nin Maduro hükümetiyle petrol ticaretini yeniden başlatma konusunu arka planda tartışıyordu.
Venezuela, Rus petrolünün yasaklanmasının sebep olduğu açığın bir kısmının kapatılmasına yardımcı olabilir. Ancak endüstri uzmanları, Venezuela petrol arzının ABD gaz fiyatlarını ve enflasyonu hızla dizginlemek için pek etkili olmayacağı konusunda uyardı. Ülkenin enerji sektörünü büyük ölçüde kıran, yıllar süren yanlış yönetim ve yetersiz yatırımdan sonra ülkenin üretimini artırmak zaman alabilir.
Kongre'nin önde gelen üyeleri de, hükümeti Birleşmiş Milletler tarafından sistematik insan hakları ihlalleriyle suçlanan Maduro ile ilişkileri düzeltme çabalarına karşı çıktılar.
Senato Dış İlişkiler Komitesi'ne başkanlık eden Senatör Bob Menendez pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Nicolás Maduro bizim yarı küremiz için bir kanser. Onun işkence ve cinayet saltanatına yeni bir soluk vermemeliyiz" diye konuştu.
Maduro: Saygılı, samimi, çok diplomatik
Biden'ın yaptığı açıklamada, serbest bırakılanların 2017 yılında gözaltına alınan Venezuela devlet petrol şirketinin ABD şubesinde yönetici olan Gustavo Cárdenas ve Jorge Alberto Fernández olduğu belirtildi: "Bu insanlar, çocukları ve sevdikleri herkesle değerli zamanlarını kaybetmiş babalar. Aileleri yokluklarından dolayı her gün acı çekti. Venezuela'da, Rusya'da, Afganistan'da, Suriye'de, Çin'de, İran'da ve dünyanın başka yerlerinde adaletsizce tutuklanmış her Amerikalının isimlerini ve hikâyelerini hatırlıyoruz”.
Avukatına göre, Kübalı bir Amerikalı olan Fernández Şubat 2021'de Venezuela'ya insansız hava aracı getirdiği için terörizmle suçlanan bir turistti. En az sekiz diğer ABD vatandaşı, zimmete para geçirmekten teröre kadar çeşitli suçlardan Caracas'ta hapiste kaldı.
Beyaz Saray basın sekreteri Jen Psaki düzenlediği basın toplantısında, ABD'li yetkililerin Venezuela ziyaretinin amacının "enerji güvenliği" ve tutuklu Amerikalıların durumunu görüşmek olduğunu söyledi. Maduro, ABD heyetini başkanlık sarayında kabul ettiğini ve toplantıyı "saygılı, samimi, çok diplomatik" olarak nitelendirdiğini söyledi ve görüşmelerin devam edeceğini vurguladı. Ayrıca ülkenin muhalefetiyle görüşmeleri yeniden başlatacağını da belirtti.
Venezuelalı yetkililer ve iş insanlarına göre hükümetleri, yüksek petrol fiyatlarından yararlanmak ve Batılı ülkeler tarafından dondurulan Rus finans sistemi aracılığıyla oluşturduğu ticaret kanallarından elde edilen gelir kaynaklarını değiştirmek için, ABD'ye petrol satışını yeniden başlatmak istiyor.
''Tutuklular piyon olarak kullanıldılar''
Doğrudan ABD'ye satış yapmanın, Maduro'nun ham petrolü ABD yasağını atlamak için kullanılan bir aracı ağına yüksek indirimle satmak yerine, on yılı aşkın süredir en yüksek petrol fiyatlarından tam kâr elde etmesine izin vereceğini söylediler. Bu yasaktan önce Venezuela petrolünün çoğunu, ülkenin ağır ham petrolünü işlemek için Körfez rafinerileri inşa edilen ABD'ye ihraç ediyordu.
2017 yılında, Venezuela güvenlik güçleri devlet petrol şirketinin ABD şubesi Citgo Petroleum'dan altı yöneticiyi, Maduro hükümetinin onları Caracas'taki toplantılara davet etmesinin ardından tutukladı. Dışişleri Bakanlığı, tutuklu altı kişinin hepsinin ABD vatandaşı olduğunu söyledi. Yöneticiler mali suçlarla suçlanıp hapsedildi. Devlet petrol şirketinin başkanı olan eski patronları Nelson Martínez, onlardan kısa bir süre sonra tutuklanıp bir yıl sonra gözaltında öldü.
Yöneticilerin aileleri ve avukatları, Citgo 6 olarak anılmaya başlayan iş insanlarının masum olduğunu, Maduro'nun ABD ile yaptığı görüşmelerde piyon olarak kullanılabilmeleri için Caracas'a çekildiklerini söylediler.
ABD-Venezuela ilişkileri ısınıp soğudukça, Venezuela'nın yöneticilere karşı tutumu değişti. Tutuklular bazen cezaevinde, bazen de ev hapsinde tutuldu. Geçen yıldan beri, Birleşmiş Milletler’in en az birinin durumunda usulsüzlükleri ve insan hakları ihlallerini belgelediği, Venezuela gizli polisinin yeraltı hapishanesinde tek bir hücrede tutuluyorlar.
Trump yasak getirmişti
Venezuela'da tutulan diğer Amerikalılar arasında 2020'de Venezuela'nın kuzeyindeki Falcon eyaletinde gözaltına alınan gazi Matthew Heath de var. Venezuela hükümeti onun kritik altyapı hakkında casusluk yaptığını söylüyor. Heath'in ailesi ve ABD hükümeti, Heath'in masum olduğunu ve uyruğu nedeniyle gözaltına alındığını söyledi.
Halen tutuklu bulunan diğer iki Amerikalı da eski Özel Kuvvetler üyeleri Airan Berry ve Luke Denman. İkili, Maduro'yu devirmek için başarısız darbe girişiminin parçası olarak Venezuela'yı tekneyle işgal etmeye çalıştıktan sonra 2020'de tutuklandı.
Trump yönetimi, 2019 yılında Venezuela ile diplomatik ilişkilerini keserek, ABD'nin Caracas Büyükelçiliği'ni kapatıp Venezuela petrolüne yasak getirdi. Bir yıl sonra Adalet Bakanlığı, Maduro ve bir düzineden fazla Venezuelalı yetkiliyi uyuşturucu kaçakçılığı ve ABD'ye kokain sevkiyatını kolaylaştırmakla suçladı.
© 2022 The New York Times Company
