Ivan Penn, Karen Weise / New York Times
Birkaç yıl öncesine kadar teknoloji şirketleri enerji alanında küçük oyunculardı; büyüyen karbon ayak izlerini dizginlemek ve iklim değişikliğinden endişe duyan müşterileri yatıştırmak için güneş ve rüzgar çiftliklerine yatırım yapıyorlardı. Ancak şimdi ABD enerji endüstrisinin yüzünü değiştiriyor ve enerji tüketicisi ile üreticisi arasındaki çizgiyi bulanıklaştırıyorlar. Enerjinin en baskın oyuncularına dönüştüler.
Enerji üretimine yatırım yapan ve elektrik satan yan kuruluşlar kurdular. Ürettikleri enerjinin büyük kısmı, kendi tesisleri de dahil olmak üzere kamu hizmeti şirketleri tarafından satın alınıp evlere ve işyerlerine dağıtılıyor. Operasyonları ve yatırımları, birçok geleneksel kamu hizmeti şirketinin çok ötesine geçmiş durumda.
Yapay zeka gelişiyor, elektrik faturaları kabarıyor
Ancak teknoloji endüstrisinin tam gaz yapay zeka atağı; Virginia, Ohio ve diğer eyaletlere dağılmış veri merkezlerini çalıştırmak için hızla artan elektrik talebini körüklüyor. Dikdörtgen biçimli, sunucularla dolu bu dev binalar 2023’te ülkenin elektriğinin %4’ünden fazlasını tüketti ve hükümet analistleri bunun sadece üç yıl içinde %12’ye kadar çıkacağını tahmin ediyor.
Yapay zeka patlaması, haneler ve küçük işletmeler için elektrik faturalarını yükseltme tehdidi taşıyor. Ulusal ölçekte, konutlar için ortalama elektrik fiyatı 2020’den bu yana %30’dan fazla arttı. Bu artışın büyük bölümü, ertelenmiş bakım giderlerini karşılamaya çalışan ve şebekeleri aşırı hava koşullarına karşı güçlendiren kamu hizmeti şirketlerinden kaynaklanıyordu. Ancak önümüzdeki yıllarda yapay zeka bu artışları daha da hızlandırabilir.
Bunun tüketicilerin faturalarına nasıl yansıyacağını tahmin etmek zor. Ancak son raporlar, veri merkezlerinin elektrik şebekesinde pahalı yükseltmeler gerektireceğini ve bu yüksek maliyetin haneler ve küçük işletmeler arasında paylaşılacağını öngörüyor.
Veri merkezinin bulunduğu bölgelerde elektrik faturaları şişiyor
Haziran ayında Carnegie Mellon Üniversitesi ve North Carolina State Üniversitesi tarafından yapılan bir analiz, elektrik faturalarının 2030’a kadar ülke genelinde ortalama %8, Virginia gibi yerlerde ise %25’e kadar artma yolunda olduğunu ortaya koydu.
Bazı bölgelerde bu zaten yaşanıyor. Büyük bir yerel kamu hizmeti şirketi ve bağımsız bir gözlemciden alınan verilere göre Hazirandan itibaren Ohio’da tipik bir hanenin elektrik faturası, veri merkezleri nedeniyle ayda en az 15 dolar arttı.
Teknoloji şirketleri, enerji maliyetlerini sakinlere ve küçük işletmelere yüklemeye çalışmadıklarını, kullandıkları enerji ve bunun sağlanması için gereken ekipmanların büyük kısmı için ödeme yapmaya hazır olduklarını söylüyor. Ancak şirketleri, tüketicilere yansıyan bu ek maliyetin tamamen telafi etmeye zorlamak kolay olmayacak çünkü veri merkezleri gibi büyük kullanıcıların ne kadar ödemesi gerektiğini belirlemek basit değil.
ABD’nin ışıklarını açık tutma işi esas olarak iki şeyle ilgili: güvenilir elektrik arzı sağlamak ve bunun bedelini belirlemek. Son yıllarda büyük teknoloji şirketleri her iki tartışmaya da müdahil oldu. Yasa koyucuları ve düzenleyicileri lobi yaparak etkiliyor, kamu hizmeti şirketlerinin fiyatlandırma şemalarını zorlayacak önerilerini sunuyorlar.
Kamu hizmeti şirketleri şebeke projelerini, genellikle şebekeye bağlı herkesin fiyatlarını artırarak on yıllar boyunca öder. Ancak bir anda, teknoloji şirketleri o kadar çok veri merkezi kurmak istiyor ki, kamu hizmeti şirketlerinden çok daha fazla parayı çok daha hızlı harcamaları isteniyor. Yasa koyucular, düzenleyiciler ve tüketici grupları, hanehalkı ve küçük şirketlerin bu artan faturaların yükünü nasıl taşıyabileceğini düşünüyor.
Vermont Hukuk ve Lisansüstü Okulu’ndaki Enerji ve Çevre Enstitüsü’nde ekonomik analist Mark Cooper “Eğer insanlar kamu hizmeti komisyonları üzerinde baskı kurmazsa, faturayı ödeyenler büyük darbe yiyecek” dedi.
Kimin faturayı ödeyeceğine dair tartışmada, sektörün gözleri Ohio’ya çevrildi.
Aralık ayında karlı bir günde, Columbus’taki küçük bir duruşma salonunda türünün ilk örneği bir karşılaşma yaşandı. Amazon, Google, Microsoft ve diğer teknoloji şirketlerinin avukatları bir kamu hizmeti şirketinin temsilcileriyle karşı karşıya geldi.
Teknoloji şirketlerinin onlarca yeni veri merkezi için planları vardı. O kadar ki yerel kamu hizmeti şirketi American Electric Power, merkezi Ohio’nun ürettiği elektriğin altı katına ihtiyaç duyacağını öngörüyordu.
Kamu hizmeti şirketi, eyaletin tüketici temsilcisi, teknoloji şirketleri, ilgili endüstriler ve düzenleyici Ohio Kamu Hizmetleri Komisyonu personeliyle aylarca bir anlaşma yapmak için görüştü.
Ancak Ekim ayında, müzakereler tamamlanmadan önce, teknoloji şirketleri kamu hizmeti şirketine birkaç gün önceden haber vererek kendi tekliflerini sundular. Sektör uzmanları bu tür bir “öne geçme” hamlesini daha önce hiç görmemişti. Şirketlerin planına göre, başlangıçta kamu hizmeti şirketinin istediğinden daha az ödeyeceklerdi.
Birkaç gün sonra, Ohio kamu hizmeti şirketi, tüketici temsilcisi ve düzenleyici personeli, veri merkezleri için ayrı bir müşteri sınıfı oluşturacak ve onlardan daha fazla ödeme yapmalarını gerektirecek bir planla karşılık verdi. Bu kategori, Ohio ve diğer eyaletlerde farklı tarifeler ödeyen dört ana elektrik müşterisi türüne (evler, işletmeler, fabrikalar ve kamu demiryolu sistemleri) ek olarak oluşturulacaktı.
11 eyalette 5,6 milyon müşterisi olan American Electric Power, eyaletin kendi teklifini benimsemezse, sakinler ve küçük işletmelerin, teknoloji şirketlerinin enerji taleplerinin maliyetinin büyük kısmını üstleneceği uyarısında bulundu.
Teknoloji şirketleri başkalarını yük altına sokma niyetinde olmadıklarını ileri sürse de, sık sık düzenleyicileri yükseltme maliyetlerinin bir kısmını herkese yüklemeye zorladılar. Veri merkezlerinin bölgeye iş getirdiğini ve şebeke yatırımlarının nihayetinde yerel işletmelere ve sakinlere fayda sağlayacağını iddia ettiler.
Ohio’daki kamu hizmeti şirketi, 2030’a kadar bölgede 30 veri merkezine elektrik sağlamayı taahhüt etti. Ancak teknoloji endüstrisi, 90 veri merkezi daha için ek talepte bulunuyor.
“Biz sistemimize birkaç megavat eklenmesine alışığız” diyen kamu hizmeti şirketinin operasyon müdürü Marc Reitter, “Devasa miktarda enerji talebi bizim için tamamen yeni bir alan” dedi.
Kamu hizmeti şirketinin, veri merkezlerinin ihtiyaç duydukları enerji için yıllarca ödeme yapmalarını gerektirecek yeni müşteri kategorisi önerisi, diğer müşteriler için geçerli değil. Şirket, veri merkezleri ve kripto para madencilerinin, talep ettikleri elektriğin en az %85’ini kullanmasalar bile ödemelerini istedi.
Ancak Amazon, Google, Meta, Microsoft ve diğer teknoloji şirketleri, kamu hizmeti şirketinin istediğinden daha az ödemeleri gerektiğini savundu. Şirketlerin sunduğu uzlaşma, sözleşme süresine bağlı olarak talep ettikleri elektriğin %75’ine bağlılık içeriyor. Bu da yeni şebeke ekipmanlarının maliyetinin daha fazlasının diğer müşteriler tarafından karşılanması anlamına geliyor.
Ayrıca teknoloji endüstrisi, fabrikalar dahil tüm büyük müşterilerin aynı şekilde muamele görmesini istedi. Ve veri merkezlerinin büyük kullanıcı sayılıp sayılmaması için kamu hizmeti şirketinin önerisinden daha yüksek bir eşik önerdi.
Kısa süre önce Amazon’da başkan yardımcılığı yapmış olan Kevin Miller, Ohio kamu hizmeti şirketinin planının teknoloji şirketlerinin fazla ödeme yapmasına neden olabileceğini, çünkü veri merkezlerinin kademeli olarak faaliyete geçtiğini söyledi. Ayrıca kamu hizmeti şirketi söz verdiği tüm elektriği sağlayamazsa bile veri merkezlerinin ödeme yapmak zorunda kalabileceğini belirtti.
Geçen ay önerileri uzun süredir değerlendiren komisyon, teknoloji şirketlerine karşı oybirliğiyle karar verdi. Geçen cuma, teknoloji şirketleri komisyonu davayı yeniden değerlendirmeye çağırarak kararı “yasa dışı ve mantıksız” olarak nitelendirdi.
Ohio kararının merkezinde, teknoloji şirketlerinin nihayetinde kullanacaklarından çok daha fazla enerji talep ediyor olabileceğine dair büyük bir endişe vardı. Endişe, yöneticilerin yapay zekaya olan talebi fazla abartabileceği veya gelecekteki bilgisayar çiplerinin enerji verimliliğini hafife alabileceğiydi. Bu durumda, sakinler ve küçük işletmeler maliyetin büyük kısmını üstlenmek zorunda kalacaktı çünkü kamu hizmeti şirketleri genellikle yatırımların maliyetini ön ödemelerle değil, müşteriler zamanla enerji kullandıkça geri alır.
Bu kaygılar boş değil. Teknoloji şirketleri, hiç inşa edilmeyen veya yıllarca ertelenen veri merkezleri için planlar açıkladılar.
Kamu hizmeti şirketi yöneticileri, tekliflerinin, teknoloji şirketleri projeleri terk eder veya ertelerse tüm müşterileri korumayı amaçladığını söyledi. Virginia’daki bir vakayı örnek gösterdiler: Burada, bir veri merkezi planlandığından yıllar sonra faaliyete geçtiği için sıradan müşteriler şebeke yükseltmelerinin ilk maliyetlerini üstlenmek zorunda kalmıştı.
Bu davada, Unicorn Interests adlı bir veri merkezi geliştiricisi, 2010’da büyük bir kamu hizmeti şirketi olan Dominion Energy’ye, Washington yakınlarındaki Manassas bölgesel havaalanı yanında bir veri merkezi inşa edeceğini ve Temmuz 2013’e kadar elektriğe ihtiyaç duyacağını söyledi.
Virginia düzenleyicileri, kampüsü beslemek için Dominion’un 42 milyon dolarlık trafo merkezi ve iletim hattı inşa etme planını onayladı. 2013 baharının sonuna gelindiğinde Dominion, proje için gerekli malzemelerin çoğunu tedarik etmiş ve bazı saha çalışmalarını tamamlamıştı, ancak Unicorn takvimin gerisindeydi.
Sonuçta, veri merkezi ancak 2017 yazında bir müşteri aldı. Dört yıllık gecikme sırasında Manassas ve çevresindeki tüketiciler kullanılmayan yükseltmeler için milyonlarca dolar ödedi. Unicorn, yeni ekipmandan elektrik çekmediği için bu yıllarda Dominion’a ya hiçbir şey ödemedi ya da çok az ödedi.
© 2025 The New York Times Company
