Bu soru özellikle Marvel evreni karakteri Thor’u canlandıran 39 yaşındaki oyuncu Chris Hemsworth, Alzheimer hastalığına genetik yatkınlığının olduğunu açıklamasının ardından tartışılmaya başladı. Çünkü Hemswort yaptırdığı test sonucu ApoE4 genine sahip olduğunu ve bunun da Alzheimer riskine 3 ila 5 kat yatkın olduğunu öğrenmişti. Peki bu geni tespit ettirmek için hangi testi yaptırmak gerekiyor ve bunun maliyeti ne kadar?
Bu soruyu İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Gürvit’e sorduk. Prof. Dr. Gürvit, ApoE genin anne ve babadan genetik olarak; bazen tek kopyasının bazen de çift kopyasının geçebildiğini ve geninin üç adetalelinin bulunduğunu söyledi. Alellerin beyinde yapılan temizlikten sorumlu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gürvit, “Bu genler E2,E3,E4 olarak adlandırılır. Bunları çöpçü olarak değerlendirebiliriz. E2 aleli, çok çalışkandır bu yüzden gece gündüz çalışır. E3 aleli de temizliği normal mesai saati gibi yani 08:00-17:00 yapar. Bu yüzden gece beyinde zararlı genlerin birikmesine neden oluyor. Fakat E4 aleli ise tembel bir gendir ve gerekli olan temizliği yapmaz. Sürekli olarak grevde gibi düşünülebiliriz. Bu durumda yapılması geren temizlik sağlanmamış oluyor ve beyine hasar veriyor” dedi.
Bütün alellerin bakıldığı testin fiyatı: 2 bin TL
ApoE testi, demansta erken tanı tedavileri için uygulanmakta olduğunu ve testi yüzde 90 oranında yaşlı insanların Alzheimer’dan şüphelenmesi sonucunda doktora başvurması ile yaptırıldığını belirten Gürvit, belirtisi olmayan her yaş grubundan da test yapılabileceğine dikkat çekiyor: “Test sonucu test verildikten sonraki günde çıkabildiği gibi bir ay sonra da çıkabiliyor. ApoE testini özel sağlık sigortalarının ya da SGK’nın karşılamıyor ve testte ApoE geninin üç faz düzeyine de bakıldığında 2 bin- 2bin 500 TL civarında bir ücret tutuyor.”
Yüzde 100 oranında kesin sonuç vermiyor
Alzheimerın oluşmasında genetik ve çevresel faktörleri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Haşmet Hanağası, ApoE4 genin anne ve babadan geçebildiğini ve bu genden bir tane alınırsa 3-5 kat oranında Alzheimer olma riski artarken, iki tane alınırsa 12-15 kat artığını söyledi. Fakat bu gene sahip olunmasının yüzde 100 oranında Alzheimer olunduğu anlamına gelmediğini de sözlerine ekliyor. Ve uyarıyor: “Net bir sonuç vermemesi nedeniyle özel durumlar dışında hekimler olarak testti önermediklerini fakat ek faktörellere bakmak için tercih ediliyor.”
