Mutluluğa dair araştırmalar son yıllarda hız kazansa da, insanların en çok merak ettiği konu aslında “nasıl daha mutlu olunur?” değil, “nasıl daha az mutsuz olunur?” oluyor. Nörobilim araştırmaları da bunu doğruluyor. Olumlu ve olumsuz duygular beynin farklı bölgelerinde üretiliyor ve her birinin yoğunluğu aynı anda artıp azalmak zorunda değil.
Psikologların geliştirdiği Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği (PANAS) ile insanların duygu profilleri ortaya çıkıyor. Kimi kişiler hem pozitif hem negatif duyguları yoğun yaşıyor, kimileri yalnızca olumlu tarafı baskın, bazılarında olumsuz ağır basıyor, kimilerinde ise her ikisi de düşük.
Yüksek negatif duygu yoğunluğunu özellikle sabah saatlerinde yaşayanlar için ise günün başlangıcı oldukça zorlayıcı olabiliyor. Uzmanlara göre, kortizol gibi stres hormonlarının sabah yüksek olması bu durumu tetikliyor. Peki, güne daha iyi başlamak ve ruh halini dengelemek mümkün mü? İşte bilimsel araştırmalarla desteklenen altı adımlık sabah protokolü:
1. Brāhma Muhūrta: Güne çok erken başla
Hindu geleneğinde brāhma muhūrta olarak adlandırılan bu dönem, güneş doğmadan yaklaşık bir buçuk saat öncesini kapsar ve zihnin manevi farkındalık için en uygun zaman olduğuna inanılır. Modern bilim ise erken kalkmanın dikkati ve hafızayı güçlendirdiğini, gün ışığıyla uyanmanın ise ruh halini iyileştirdiğini ortaya koyuyor. Genetik olarak “gece kuşu” olduğunuzu düşünseniz bile, çevresel alışkanlıklar ve disiplinle bu ritmi değiştirmek mümkün.
2. Hareket et
Erken kalktıktan hemen sonra egzersiz yapmak, hem beyni hem ruh halini canlandırıyor. Araştırmalar, yoğun egzersizin depresif belirtileri azalttığını ve beynin hafıza merkezi olan hipokampüsü güçlendirdiğini gösteriyor.
3. Meditasyon ya da dua için zaman ayır
İster dini ibadet, ister meditasyon olsun sabah kısa bir süreyi içsel odaklanmaya ayırmak, duygusal dengeyi sağlıyor. Bilimsel çalışmalar, meditasyonun negatif duyguları azalttığını ve beyinde olumlu değişimler yarattığını kanıtlıyor.
4. Kahve molası
Kafein, beyindeki yorgunluk hissini artıran reseptörleri bloke ediyor. Böylece doğrudan enerji vermese de, kişiyi daha dinç ve olumlu hissettiriyor. Kahveyi uyanır uyanmaz değil, birkaç saat sonra içmek ise öğleden sonraki “çöküşü” azaltıyor.
5. Proteinle güne başla
Sabah kahvaltısında yüksek protein içeren besinler tüketmek, kas sağlığını korumakla kalmaz; aynı zamanda ruh halinizi dengelemeye yardımcı olur. Özellikle yoğurt, peynir, kuruyemiş ve meyve kombinasyonları, vücuda gerekli olan amino asitleri sağlar. Bu amino asitlerden biri olan tryptophan, beyinde serotoninin artmasını destekleyerek sakinlik ve olumlu duygu hissi yaratır.
6. Akışa odaklan
Sabah saatlerini sevdiğiniz ve yaratıcı işlere ayırmak, zihinsel odaklanmayı artırır ve olumsuz duyguları azaltır. Psikolojide akış olarak adlandırılan bu durum, kişinin yaptığı işe tamamen dalması ve zamanın farkına varmadan üretken olmasını sağlar. Akış hâli, kişinin hem yeteneklerini hem de meydan okumaları dengeli bir şekilde deneyimlemesini sağlayarak stresin azalmasına ve motivasyonun artmasına yardımcı olur. Araştırmalar, sabah saatlerinde bu akış durumuna girebilmenin, günün geri kalanında hem üretkenliği hem de ruh halini olumlu etkilediğini gösteriyor.
Uzmanlara göre bu altı adım, sabah mutsuzluğunu kontrol altına almak ve güne daha dengeli bir ruh haliyle başlamak için güçlü bir başlangıç noktası olabilir. Ancak her bireyin duygu profili farklı olduğundan, kişisel deneyimlerle şekillenen bir rutin oluşturmak en sağlıklı yöntem olarak öne çıkıyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
