Ekim yaklaşırken havadaki serinlik ve altın-turuncu yapraklar sonbaharın iyice geldiğinin işareti. Eğer son günlerde kendinizi olağandışı şekilde yorgun, odaklanamamış ya da genel olarak enerjiniz düşük hissediyorsanız aklınıza şu soru gelmiş olabilir: Bu durum tatil sonrası sendromu mu yoksa daha farklı bir şey mi?
Independent'in haberinde görüşülen psikologlar, bu dönemde enerji kaybının yaygın nedenlerini açıklarken, enerjiyi artırmak için önerilerini de paylaştı.
Neden sonbaharda daha yorgun hissederiz?
Cygnet Health Care Güney Bölgesi Psikoloji Hizmetleri Bölge Direktörü Dr. Erica De Lange “Sonbaharda enerji seviyelerinde belirgin bir düşüş yaşamak çok yaygındır ve bunun psikolojik ve fizyolojik olarak iyi bilinen nedenleri vardır. Mevsimler değişirken bedenimiz ve zihnimiz çevresel değişimlere uyum sağlıyor” ifadelerini kullandı.
En önemli etkenlerden biri doğal ışığa maruz kalmanın azalması.
De Lange “Işık, ne zaman uyanık ne zaman uykulu hissettiğimizi düzenleyen iç saatimiz olan sirkadiyen ritmi düzenlemede kritik rol oynar. Yaz aylarında uzun günler, uyanık ve aktif kalmamız için daha fazla doğal uyarı sağlar. Ama sonbaharda gündüz saatleri kısalır ve akşamlar erken çöker; bu ritim bozulabilir ve artan yorgunluk ile azalan motivasyon ortaya çıkabilir” dedi.
Daha az güneş ışığı aynı zamanda beynimizin daha az serotonin üretmesi anlamına geliyor.
De Lange “Serotonin hem ruh halini hem enerjiyi düzenlemeye yardımcı olur. Seviyeler düştüğünde insanlar daha durgun veya keyifsiz hissedebilir. Aynı zamanda karanlık akşamlar vücudumuza dinlenme zamanının geldiğini bildiren melatonin hormonunun üretimini tetikler. Bu hormonun daha erken salgılanması, insanların günün çok daha erken saatlerinde uykulu veya halsiz hissetmesine yol açabilir” diye konuştu.
Düşük D vitamini seviyeleri de enerji üzerinde etkili olabilir.
De Lange “Güneş ışığı D vitamininin temel doğal kaynağıdır ve düşük seviyeler yorgunluk ve düşük ruh haliyle yakından ilişkilidir. Sonbahar ve kış aylarında güneşe daha az maruz kalındığında enerji seviyeleri de düşebilir" değerlenmesinde bulunarak şöyle devam etti:
“Bazı kişilerde bu mevsimsel değişimler, mevsimsel duygudurum bozukluğu (SAD) olarak bilinen, azalan güneş ışığına bağlı tanınmış bir depresyon türünü bile tetikleyebilir. Ancak SAD olmasa bile mevsimsel yavaşlamayı hissetmek son derece normaldir”
Sonbahar duygusal yorgunluğu tetikleyebilir mi?
Uygulayıcı Psikolog Dr. Ravi Gill “Yazdan sonbahara geçiş, duygusal yorgunluğu ya da bazılarının ‘mevsimsel tükenmişlik’ dediği durumu tetikleyebilir. Psikolojik olarak bu değişim çoğu zaman biyolojik ve yaşam tarzı kaynaklı stres faktörlerinin bir araya gelmesidir" ifadelerini kullanarak şöyle devam etti:
“Azalan güneş ışığı sirkadiyen ritimleri değiştirerek serotonin ve dopamin gibi ruh hali düzenleyici nörotransmiterleri etkiler, bu da motivasyon ve duygusal dayanıklılığı düşürebilir”
Gill, sonbaharın genellikle yaz tatilinden sonra iş yükünün artması ve yeni okul döneminin başlaması gibi artan taleplerle çakıştığına da dikkat çekti.
Gill “Bu fizyolojik değişimler ve artan sorumlulukların birleşimi de tükenmişlik hissine katkıda bulunabilir. Bazıları için bu durum enerjinin ve ruh halinin yavaş yavaş aşınması gibi gelir; sinirlilik, odak kaybı veya duygusal durgunluk görülebilir" dedi ve “Özetle beden ve zihin sadece çevresel değişimlere değil, aynı zamanda yenilenen psikolojik baskılara da uyum sağlıyor ve bu da insanları mevsimsel yorgunluğa daha açık hale getiriyor” diye ekledi.
Tüm bu faktörlerin bir araya gelmesi bunaltıcı gelebilir ama endişelenmeyin. İşte sonbahar aylarında enerjinizi sabit tutmanıza yardımcı olacak 10 günlük alışkanlık:
1. Gün ışığından maksimum fayda sağlayın
Gill bu konu hakkında “Sabah veya öğle saatlerinde dışarıda vakit geçirin. Bu, sirkadiyen ritimleri düzenler, serotonini artırır ve yorgunluğu azaltır” dedi.
2. Fiziksel olarak aktif kalın
Gill “Orta yoğunlukta günlük egzersiz, tempolu yürüyüş, yoga veya bisiklet gibi, kan akışını iyileştirir, ruh halini yükseltir ve halsizliği azaltır” ifadelerini kullandı.
3. Besin açısından zengin öğünleri tüketin
Gill “Mevsimsel meyve, sebze ve tam tahıl tüketmek kan şekerini dengede tutar ve enerji düşüşlerini önler” değerlenmesinde bulundu.
4. Düzenli su için
Gill “Soğuk hava susama hissini azaltır ama susuzluk hâlâ yorgunluk ve konsantrasyon bozukluğuna yol açar. Su veya bitki çayları yardımcı olur” dedi.
5. Farkındalık pratiği yapın
Meditasyonun önemini vurgulayan Gill “Meditasyon veya grounding (topraklama) gibi farkındalık uygulamaları stresi azaltır ve enerji farkındalığını artırır” ifadelerini kullandı.
6. Uyku düzenine öncelik verin
De Lange “Her gün aynı saatte yatıp kalkın. Yatmadan önce ekranlardan uzak durun ve vücudunuzun gevşemesine yardımcı olacak sakinleştirici bir rutin oluşturun” diyerek uykunun önemine dikkat çekti.
7. Uyarıcılara dikkat edin
De Lange “Kısa süreli enerji patlaması sağlayan ancak ardından keskin düşüşlere yol açan yüksek şekerli yiyecekleri ve kafeini sınırlayın” tavsiyesinde bulundu.
8. Bakış açınızı yeniden çerçeveleyin
De Lange “Yazın kaybına odaklanmak yerine sonbaharın kendine özgü güzelliklerini, sıcak rutinler, mevsimsel yiyecekler, düşünme zamanı gibi, benimsemeyi deneyebilirsiniz. Önümüzdeki mevsime dair olumlu bir bakış açısı, halsizlik hissini azaltabilir” dedi.
9. Küçük, ulaşılabilir hedefler koyun
De Lange “Yorgunluk bunaltıcı gelebilir, bu yüzden işleri yönetilebilir adımlara bölmek ivme kazandırır ve başarı duygusu oluşturur; bu da enerjiyi artırır” önerisini yaptı.
10. Kendinize nazik olun
De Lange “Yorgunluğu bir zayıflık ya da kusur olarak etiketlemek yerine mevsimsel değişime normal bir yanıt olarak görün. Bu öz-şefkat suçluluk duygusunu azaltır ve insanlara yapıcı çözümlere odaklanma imkânı verir” diye ekledi.
Kaynak: Gazete Oksijen
