İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 2019 zaferi, Türkiye'nin muhalefeti için bir dönüm noktası oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yönetimine meydan okumak isteyenlere umut verdi.
Yıllar önce İstanbul belediye başkanlığı yapmış olan Erdoğan, 2019'da ilk oylamanın tekrarlanmasını talep etti. Bu da İmamoğlu'nun ikinci kez daha büyük bir zafer kazanmasıyla sonuçlandı. Ancak bunu, muhaliflerinin siyasi ve hukuki meydan okumalarıyla karşılaştığı çalkantılı bir görev dönemi izledi. Türkiye Cumhurbaşkanı, koalisyonunun parlamento çoğunluğunu kazandığı geçen yılki genel seçimlerde onlarca yıldır iktidarına yönelik en büyük meydan okumayı savuşturduktan sonra şimdi ülkenin en büyük şehrini yeniden partisinin kontrolü altına almayı hedefliyor.
"İnsanlar kazanabileceklerine inanmıyor"
Hüsniye Kurt, İmamoğlu'nun Haliç'te yaptığı bir konuşmayı izlerken gözyaşlarına boğuldu ve onu, belediye kreşleri ve ulaşım hatlarında birkaç küçük değişiklik yapmayı başaran bir umut sembolü olarak gösterdi. Ancak, bir Türk bayrağına sarılırken, muhalif seçmenlerin beş yıl önceki coşkuyu yakalamakta zorlandıklarını kabul etti. Kurt, "İnsanlar seçimleri kazanabileceklerine inanmıyor. Hükümet muhalefetin kazanmaması için ne gerekiyorsa yapacak, her türlü hileye başvuracak" dedi.
"Başka alternatif de yok"
Haliç'te balık tutan Metin Timur Tüfekçiler ise İmamoğlu'nun yönetiminin İstanbul'un 16 milyon sakini için pek bir şey değiştirdiğine inanmıyor. Tüfekçiler, "İmamoğlu'nu sevmiyorum ama başka alternatif de yok" dedi. Rakibi AK Parti'li Murat Kurum'un sunacak daha az şeyi olduğunu düşündüğü için belediye başkanını yeniden seçmek için oy verdiğini açıkladı. Tüfekçiler, "İmamoğlu son beş yıldır bu şehirdeki sorunları düzeltmek için hiçbir şey yapamadı, sistem böyle. Kim kazanırsa kazansın İstanbul'un sorunlarını çözemez" diye konuştu.
İmamoğlu muhalefetin yüzü haline gelmiş olsa da, onu göreve getiren coşku ve değişim umudu, özellikle de cumhurbaşkanına karşı çıkmak için bir araya gelen altı partili koalisyonun geçen yıl seçimlerde yenilgiye uğramasının ardından dağıldı ve seçmen tabanındaki ruh hali karamsar. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, 2019'un aksine milliyetçi İYİ Parti'nin desteği olmadan seçime giriyor ve kampanyasını tek başına yürütmek zorunda kalıyor.
Geçen ay yayınlanan kamuoyu yoklamaları İmamoğlu'nun, Kurum'a karşı üç puandan daha az bir farkla önde olduğunu ve seçmenlerin yüzde 20'sinin kararsız olduğunu göstererek zafere ulaşmasının ne kadar zor olacağını ortaya koyuyor. Uluslararası Kriz Grubu'ndan Berkay Mandıracı, "Kesinlikle sıkı bir yarış olacak. Genel seçimlerdeki yenilginin ardından muhalefet destekçileri arasında bir ilgisizlik duygusu oluştu. Muhalefetin bölünmüşlüğü, değişimin her zamankinden daha az olası olduğuna dair algıları körükledi" ifadelerini kullandı.
Erdoğan'ın İstanbul'u geri alma konusundaki kararlılığının, Kurum'dan ziyade onu İmamoğlu'nun gerçek rakibi haline getirdiği hissi bazı seçmenleri sandığa çekiyor. Ancak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı buna kanmak istemiyor gibi görünüyor ve kampanya sırasında her ikisinden de sadece "rakiplerimiz" diye bahsederek isim vermekten kaçınıyor. 2019'da AK Parti adayına oy verdiğini söyleyen Maşallah İlçin, yerel seçimlerde nasıl oy vermeyi planladığı sorusuna, "Tabii ki Erdoğan değil" diye yanıt verdi.
Ekonomik krizi en fazla onlar hissediyor
Pek çok seçmen gibi, Türkiye'nin yüksek enflasyonu ve ekonomik krizi İlçin'in değişim arzusunu körüklemiş olsa da, yerel seçimlerde oy kullanmak merkezi hükümetin gücünü sınırlamak ya da ekonomi politikasını değiştirmek için küçük bir fırsat sunuyor. İlçin, "Erdoğan zenginlerin yanında duruyor" dedi. İstanbul, Türkiye'nin GSYİH'sinin üçte birini temsil eden ekonomik başkenti, ancak sakinleri de ülkenin mali krizinin yükünü taşradakilerden daha fazla hissediyor. Balat'taki antika dükkânının önünde oturan öfkeli Recep Salman, daha önce AK Parti'ye oy verdiğini ancak kendisinin ve ev halkından diğerlerinin protesto amacıyla çekimser kalmayı planladıklarını söyledi. Salman, "Bütün bunlara kızgınım. Ben bir emekliyim - ama emekli maaşım ayda sadece 10 bin 500 lira (260 sterlin) getiriyor, kiram ise 12 bin lira (296 sterlin). İmamoğlu'nun adamları buraya geldi ama onlara onun bir şovmen olduğunu, sadece gösteri yaptığını söyledim" diye konuştu.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ilk döneminin çoğunu yerel yönetimdeki ve Ankara'daki muhalifleriyle mücadele ederek geçirdi ve İstanbul'da önemli reformları hayata geçiremedi. Ayrıca, seçim görevlilerine hakaret etmekle suçlanmasının ardından 2022'nin sonlarında hapis cezası ve siyasetten men cezası da dahil olmak üzere yasal zorluklarla mücadele etmek zorunda kaldı.
Balat'taki diğerleri ise desteklerinde tereddüt ettiklerini söyledi. Soyadının gizli tutulmasını isteyen Ziya, "Bir şeyler yapıyor ama gerçekten ne kadarını yapabilir, ne kadarını yapmasına izin verecekler?" dedi. Ziya AK Parti'ye oy vermenin daha iyi olup olmayacağını, böylece ilçe temsilcileri ile belediye başkanının hem birbirleriyle hem de merkezi hükümetle ters düşmeyeceğini düşünüyordu. Bu sayede kendi aralarında kavga etmek yerine politika üretmekte özgür kalabileceklerini umuyordu.
Fotoğraf öğretmeni olan Tüfekçiler, İmamoğlu'nun göreve gelmesinden kısa bir süre sonra, belediye başkanının kampanya vaatlerine aykırı olarak, belediyedeki eski işinden beklenmedik bir şekilde kovulduğunu söyledi. Tüfekçiler, "Bir şeyleri değiştirebilecek yeni birini istiyorduk. Ancak bu şehirde bir şeyleri değiştirmek için hükümetin değişmesi gerekiyor çünkü gördüğümüz gibi merkezi hükümet belediye başkanının önüne engeller çıkarıyor ve çıkarmaya da devam edecek" dedi.
