Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi, En İyi Film kategorisinde yarışacak adaylar arasındaki çeşitliliği teşvik etmek, gerek ekran önünde gerek kamera arkasında eşit temsili sağlamak adına 4 temel kriter belirledi. 2024'ten itibaren bu 4 kriterden en az 2'sini karşılamayan yapımlar bu kategoride Oscar'a aday ol(a)mayacak. Ancak akademinin aldığı karar destekten çok tepki ile karşılandı. Sektörün önde gelenleri, isimlerinin gizli kalması kaydıyla Akademiyi eleştirdi. Gelin önce belirlenen yeni kriterlere bakalım...
Birinci kriter
- Başrol veya yardımcı oyunculardan en az biri yeterince temsil edilmeyen ırksal veya etnik gruptan olacak.
- Daha küçük rollerdeki oyuncuların en az yüzde 30'u yeterince temsil edilmeyen bir gruptan olacak.
- Filmin ana hikayesi, teması veya anlatısı yeterince temsil edilmeyen bir grup üzerine kurulu olacak.
İkinci kriter
- Yönetmen, görüntü yönetmeni veya kostüm tasarımcısı gibi yaratıcı liderlik pozisyonlarından ve bölüm başkanlarından en az ikisi yeterince temsil edilmeyen gruplardan olacak.
- Teknik ekipten en az 6 kişi yeterince temsil edilmeyen bir ırksal veya etnik gruptan olacak.
- Film ekibinin en az yüzde 30'u yeterince temsil edilmeyen bir gruptan olacak.
Üçüncü kriter
- Filmin yapım, dağıtım veya finansman şirketleri, yeterince temsil edilmeyen gruplardan kişiler için ücretli staj ya da eğitim fırsatları sunacak.
Dördüncü kriter
- Film stüdyosunun pazarlama, tanıtım veya dağıtım ekiplerinde yeterince temsil edilmeyen gruplardan birden fazla üst düzey yönetici bulunmalıdır.
Akademiye getirilen eleştirilerin başında; yeni kriterlerin daha önce yürürlüğe girmesi durumunda Baba, Schindler’in Listesi, Gladyatör, All The Kings Man gibi en iyi film Oscar'lı birçok eserin aday bile olamayacağı geliyor. İsmini açıklamayan bir film yapımcısı New York Post'a yaptığı açıklamada "Çeşitlilikten yanayım ama aday gösterilmek istiyorsanız belirli tipte insanları oynatmak mı? Bu tüm süreci yapmacık hale getirir. Rol için doğru olan kişi rolü almalı" dedi. Yönetmen kararı 'çılgınlık' olarak nitelendirdi ve hiçbir yapımın oyuncu seçimlerini sınırlandırmaması gerektiğini savundu.
Schindler'in Listesi örneği
Bir başka yönetmen ise Schindler'in Listesi'nin 'başrollerde beyaz olmayan hiç kimse olmadığı için' aday gösterilmeyip gösterilmeyeceğini sorguladı ve Yahudilerin 'yeterince temsil edilmeyen ırk ya da etnik grup' kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğini sordu.
Hollywood'dan bir yetkili ise sektördeki pek çok kişinin yeni kuralları desteklemediğini ancak iptal kültüründen korktukları için sessiz kaldıklarını iddia etti. Aynı yetkili "Herkes Akademi'nin çok ileri gittiğini düşünüyor. Bize işimizi düzenlememiz gerektiğini söylemek çok saçma" dedi.
"Kusma isteği uyandırıyor"
Jaws'ın 75 yaşındaki yıldızı Richard Dreyfuss ise bu konuda son derece açık sözlü davrandı ve yeni kriterlerin kendisinde 'kusma' isteği uyandırdığını söyledi. The Goodbye Girl filmindeki başrolüyle 1978 yılında en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanan Dreyfuss "Bu bir sanat formu. Aynı zamanda bir ticaret biçimi ve para kazandırıyor ama bu bir sanat. Kimse bana bir sanatçı olarak ahlakın ne olduğuna dair en son, en güncel fikre boyun eğmem gerektiğini söylememeli. Neyi riske atıyoruz? İnsanların duygularını incitme riskini gerçekten alıyor muyuz?" dedi. Hollywood yıldız "Bunu yasalaştıramazsınız. Hayatın hayat olmasına izin vermelisiniz ve üzgünüm, ülkede bu şekilde hitap edilmesi gereken bir azınlık ya da çoğunluk olduğunu düşünmüyorum" diye konuştu.
Kimin eşcinsel olduğunu nasıl bileceğiz?
Yetersiz temsil edilen gruplar arasında kadınlar, etnik azınlıklar, LGBTQ topluluğundan olanlar ve engelliler yer alıyor. Bir film yapımcısı ise Hollywood Reporter'a verdiği röportajda akademinin aldığı karardaki çelişkiye şu sözlerle dikkat çekti. "Belki de ekipten birileri nörolojik açıdan farklıdır, bilemem. Bunu sormak da benim işim değil. İşini yapıyor mu? Tamam o zaman. İnsanlara eşcinsel olup olmadıklarını sormak yasak zaten, nereden bilebiliriz ki? Kriterleri karşılamak için bunu yapmak doğru mu?
