Paris 2024 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları'nın kamuya olan maliyeti Fransa’da yeni bir tartışma başlattı. Fransa Sayıştayı, 23 Haziran Olimpiyat Günü’nde yayımladığı ara raporda, oyunların devlete ve yerel yönetimlere toplam maliyetinin yaklaşık 5,96 milyar euro olduğunu duyurdu. Bu miktar, bütçede öngörülen rakamın iki katı.
Güvenlik ve ulaşım kalemleri ön planda
Sayıştay’ın hesaplamasına göre, bu toplamın 2,77 milyar eurosu organizasyonun gerçekleştirilmesine yönelik güvenlik, ulaşım ve kamu desteği kalemlerine giderken, 3,19 milyar eurosu ise altyapı yatırımlarına harcandı.
Rapor, özellikle güvenlik harcamalarına dikkat çekiyor. Yaklaşık 1,44 milyar euro, oyunlar süresince görev yapacak 35 bin polis, jandarma ve askeri personelin giderleri için harcandı. Ulaşım için ise toplamda 570 milyon euro ayrıldı.
Ayrıca organizasyon komitesi olan Cojop’a 287 milyon euro tutarında kamu desteği sağlandı. Halk katılımını artırmayı hedefleyen etkinlikler (örneğin 400 bin “sosyal bilet” alımı ve fan alanlarının kurulması) içinse 421 milyon euro bütçe ayrıldı.
Altyapı kalemlerinde de büyük harcamalar göze çarpıyor. Sayıştay’a göre:
- Spor tesislerine: 1,24 milyar euro
- Kent düzenlemelerine (sporcu köyü vb.): 839 milyon euro
- Ulaşım projelerine (metro hattı, Eole vb.): 595 milyon euro
- Güvenlik sistemlerine: 300 milyon eurodan fazla
- Organizatörler ise bu kalemlerin hepsinin oyunlara özgü olmadığını savunuyor. Özellikle bazı metro projelerindeki hızlandırılmış yapım maliyetlerinin ve okul yenilemeleri gibi kentsel projelerin oyunlarla doğrudan bağlantılı olmadığı belirtiliyor.
“Fatura şişirildi”
Cojop yetkilileri ve kamu otoriteleri, Sayıştay’ın metodolojisini eleştirerek, hesaplamaların abartıldığını savunuyor. Onlara göre Sayıştay, sadece zorunlu harcamaları değil, fırsat yatırımlarını da olimpiyat bütçesine dahil ederek “gerçek dışı bir maliyet algısı” yaratıyor.
Örneğin, Fransa Televizyonları’nın yayın hakları için yaptığı ödemeler ya da yüksek performans projeleri gibi kalemlerin olimpiyat dışında da yapılacağına dikkat çekiliyor. Ayrıca, RATP ve SNCF tarafından yapılan ulaşım harcamalarının neredeyse tamamının ticari gelirle karşılandığı belirtiliyor.
Sayıştay ise bu eleştirilere karşı duruyor ve yaklaşımının bilinçli bir tercih olduğunu belirtiyor. Olimpiyatların “miras” söylemiyle sunulmasından yola çıkarak, sadece zorunlu değil, genel kamu yatırımlarını da maliyet hesaplarına dahil ettiklerini ifade ediyor. Ayrıca, sonbaharda yayımlanacak olan nihai raporda ticari ve vergi gelirlerinin de değerlendirileceğini duyurdu.
Gerçek maliyet sonbaharda netleşecek
Paris 2024'ün kamuya gerçek maliyeti konusunda şimdilik iki ayrı rakam ortada: Sayıştay’a göre yaklaşık 6 milyar euro, hükümet ve organizatörlere göre ise 3 milyar euro civarında. Yayımlanacak olan kapsamlı mali analiz, bu tartışmaya son noktayı koyacak.
Ancak şimdiden kesin olan bir şey var: Paris 2024 kamu maliyesinin en büyük sınavlarından biri olacak.
