Dünya Atletizm Birliği (World Athletics), kadın sporcuların elit düzeyde yarışmalara katılabilmesi için gen testi zorunluluğu getirdiğini duyurdu. Yeni düzenlemeye göre, sporcuların 1 Eylül'e kadar cinsiyet kromozomu testi yaptırmaları gerekiyor. Bu tarih hem 2025 Dünya Şampiyonası’na katılım için son başvuru günü hem de yeni yönetmeliklerin yürürlüğe gireceği tarih olarak belirlendi.
Tek seferlik test
Yönetmelikler kapsamında, kadın sporcuların Y kromozomu taşıyıp taşımadığını belirlemek amacıyla yanak içi sürüntü veya kuru kan örneğiyle “tek seferlik” bir test uygulanacak. Test maliyetinin 100 dolara kadar olan kısmı, Dünya Atletizm Birliği tarafından karşılanacak. Sonuçların iki hafta içinde açıklanması bekleniyor.
Dünya Atletizm Başkanı Sebastian Coe, yapılan düzenlemeyle ilgili olarak, “Elit seviyede kadınlar kategorisinde yarışmak isteyenlerin biyolojik olarak kadın olması gerekiyor” dedi.
Yeni kurallar, uzun süredir tartışma konusu olan ‘cinsiyet uygunluğu’ tartışmalarına netlik kazandırmayı hedefliyor. Tartışmaların merkezindeki isimlerden biri olan Güney Afrikalı atlet Caster Semenya, 2009’da 800 metre dünya şampiyonu olduğunda henüz 18 yaşındaydı. Yüksek doğal testosteron seviyesi nedeniyle daha önce de hedef haline gelen Semenya, Dünya Atletizm’in 2018’de yürürlüğe koyduğu kurallar kapsamında ilaç kullanmayı reddetmişti.
Kadrolar etkilenecek mi?
Geçtiğimiz haftalarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Semenya’nın İsviçre Yüksek Mahkemesi’nde adil yargılanmadığına hükmetmiş ancak sporun kendi iç düzenlemelerine doğrudan müdahale etmemişti. Bu karar sonrası dava süreci yeniden İsviçre Federal Mahkemesi’ne dönecek.
Dünya Atletizm, yeni düzenlemeyle birlikte farklı cinsiyet gelişimi (DSD) gösteren atletlerle transgender sporcular için ortak bir uygunluk çerçevesi oluşturduğunu duyurdu. Ancak geçiş süreci yalnızca DSD sporcular için geçerli olacak. Halihazırda uluslararası elit seviyede yarışan transgender kadın sporcu bulunmadığı belirtildi.
13 Eylül’de Tokyo’da başlayacak 2025 Dünya Şampiyonası öncesinde, bu düzenlemenin sporcu kadrolarını nasıl etkileyeceği merakla bekleniyor.
