Bu sezon Premier Lig, taraftarlara sahayı her zamankinden daha yakından hissettirecek adımlar atıyor. Yedek oyuncular maç esnasında ilk kez röportaj verecek, yayıncılar soyunma odalarına kısmi erişim elde edecek. Rekor sayıda, tam 267 maç canlı olarak yayınlanacak.
Ancak bu durum, ligin artık satacak başka bir şeyinin kalmadığı anlamına geliyor. Maçlardan maksimum geliri elde etme çabası, Premier Lig’in iç pazardaki değerinde yaşanan dramatik düşüşü gölgeliyor.
2025-2029 dönemini kapsayan yeni Birleşik Krallık yayın hakları anlaşmasının değeri 6,7 milyar sterlin. Bunun 6,4 milyar sterlini canlı yayın, 300 milyon sterlini özet haklarından geliyor. Rakam hala rakip liglerin imrendiği seviyede olsa da, enflasyona göre düzeltildiğinde Premier Lig, 2016-2019 dönemine kıyasla iç pazarda yüzde 31 daha az kazanıyor. Bu, yılda 765 milyon sterlinlik bir kayba denk geliyor.
İzleyici sayısında düşüş
Yeni anlaşmalar, geçen sezonki izlenme oranları açıklanmadan önce yapıldı. 2024-2025 sezonunda Sky Sports ve TNT Sports’un canlı yayınladığı maçların ortalama izleyici sayısı, bir önceki yıla kıyasla yüzde 14 azaldı. Oakwell Sports Advisory’den Nic Hamer, “Mevcut pazar yapısında Premier Lig’in iç pazar haklarındaki büyüme zirveye ulaşmış gibi görünüyor” ifadelerini kullandı.
1992’de kurulduğundan bu yana dokuz başbakan, 2008 küresel mali krizi, Brexit ve Şampiyonlar Ligi format değişiklikleri gibi pek çok dalgalanmayı atlatan Premier Lig, şimdi şu soruyla yüzleşiyor; popülerliğin zirvesi geride mi kaldı?
Zirve yılları ve duraklama
1992’de eski Birinci Lig’in son sezonunda kulüplerin toplam yayın geliri 11 milyon sterlindi. 2016-2017’de bu rakam 1,73 milyar sterline çıktı. Sky Sports’un ligle kurduğu stratejik ortaklık, ardından BT Sport’un pazara girmesi ve Amazon’un kısa süreli hamlesi, fiyatları yukarı çekmişti. Ancak teknoloji devleri 2025-2026 sezonunda yayın yapmayacak. TNT Sports artık “güçlü bir ikinci” olmayı yeterli görüyor, bu da Sky’ın harcamalarını frenliyor.
Analist Francois Godard konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Yayıncılar değişebilir ama şu an fiyatların artması için bir neden yok” değerlendirmesinde bulundu.
Genç izleyicinin değişen alışkanlıkları
Z kuşağı büyük maçları izliyor, ancak “ekrana bağlı kalma süresi” her yıl yaklaşık yüzde 3 düşüyor.
YouTube’daki özetler, sosyal medyadaki kaçak yayınlar, yayıncı kuruluşların gelirini baltalıyor. İngiltere’de 2023’te 4 milyon kişinin kaçak yayın izlediği tahmin ediliyor. Premier Lig’in tahmini kaybı yılda 200 milyon sterlin.
Yabancı pazara bağımlılık
2022’de Premier Lig, tarihinde ilk kez yurt dışı yayın haklarından iç pazar gelirinden daha fazla kazandı. 2025-2029 döneminde uluslararası gelir yüzde 27 artacak. Ancak ABD gibi bazı pazarlarda izlenme oranları düşüyor. Şampiyonlar Ligi’nin genişleyen formatı da yabancı yayıncıların bütçesini zorlayabilir.
Son iki sezonda Premier Lig’e yükselen altı takımın tamamı bir yıl içinde küme düştü. Zirvede ise geçen yıl Liverpool’un rahat şampiyonluğu izleyiciyi ekran başında tutamadı. Ayrıca kar-zarar ve sürdürülebilirlik kuralları, Newcastle gibi yeni yatırımcıların harcama gücünü sınırlıyor.
Bundan sonra ne olacak?
2016-2017’de kulüplerin gelirinin yüzde 60’ı yayın haklarından geliyordu. Bu oran geçen yıl yüzde 52’ye düştü ve daha da gerilemesi bekleniyor. Kulüplerin maç günü ve ticari gelirlerini artırması gerekecek. Tottenham, yüksek maç günü geliriyle öne çıkarken, Everton gibi bazı kulüpler daha büyük stadyum planları yapıyor.
Bazı ekonomistler, Premier Lig’in kendi yayın platformunu kurmasının gündeme gelebileceğini, hatta La Liga’nın Miami’de planladığı gibi yurt dışında lig maçı oynanması baskısının artabileceğini belirtiyor.
Kesin olan şu ki; Premier Lig, iç pazardaki yayın hakları büyümesine artık güvenemez. Bundan sonra lig, gelirlerini artırmak için daha yaratıcı olmak zorunda kalacak.
Kaynak: Gazete Oksijen
