Timeanddate.com’un hesaplamalarına göre 21 Ocak 2023’te Yeni Ay, Dünya’ya 356 bin 568 km uzaklıkta olacak; bu Haçlı Seferleri, Normanların Britanya’yı fethi ve Vikinglerin Kuzey Amerika’ya ilk yerleşimlerinin yaşandığı 1030 yılından bu yana gezegenimizin uydusuyla en yakın teması olacak. Elips yörüngesi nedeniyle Dünya'dan uzaklaşıp yaklaşan Ay'ın bu konumu nadir ancak bir döngünün parçası olarak nitelendirildi.
Ay’ın yörüngesi Dünya’ya en yakın konumda olduğunda, bir de Yeni Ay evresindeyken oluşan bu olayın adı süper ay olarak geçiyor. Dünya’ya neredeyse son bin yıldır bu kadar yaklaşmamış olan doğal uydunun bu nihai süper ay pozisyonuna gelmesi aynı zamanda Çin Ay Yeni Yılı’nın da başlangıcına denk geldi.
Ay’ la birlikte güçlü gelgitler gelecek
Ay'ın yakınlığının gelgitler üzerindeki etkisinin özellikle güçlü olacağı tahmin ediliyor. Dünya'nın aynı tarafındaki Güneş'in etkisiyle de birleştiğinde bu durumun 20-25 Ocak tarihleri arasında kıyı bölgelerinde güçlü gelgitler yaratması bekleniyor; tahminlere göre 23 Ocak'ta da gelgitlerin gücü zirveye ulaşacak.
Peki Ay neden bu kadar yakınlaştı?
Nadir kozmik olay sırasında gözlemciler için tamamen görünmez olacak ve astronomlar için karanlık bir gökyüzü bırakacak olan uzaydaki doğal uydumuzun yörüngesi tam bir çember değil, hafif bir elips. Bu nedenle yörüngesinde her ay bir yakın nokta (yerberi) ve bir uzak nokta (yeröte) var. Yerberide Ay gökyüzünde ortalamadan biraz daha büyük (süper ay) gözükür, yerötede ise göze biraz daha küçük (mikro ay) gelir. Bu durumlardan herhangi birisi Yeni Ay’da gerçekleştiğinde ise gökyüzünde Ay’dan eser kalmaz.
Yeni Ay nedir?
Ay'ın ilk evresi ve Dolunay'ın tam tersi olan Yeni Ay, kabaca Ay'ın Dünya ile Güneş arasında olmasından kaynaklanır. Bu anda Güneş ve Dünya, Ay'ın karşı tarafında, uydu ile yıldız da aşağı yukarı aynı hizada yerini alıyor. Eğer Ay tam olarak Dünya ile Güneş arasında olduğunda, bunun adı da güneş tutulması olur.
Bu hafta sonu yerötede gerçekleşen Yeni Ay'ın bu benzersizliği, Timeanddate.com'dan Astrofizikçi ve Bilim İletişimcisi Graham Jones tarafından fark edildi ve Jones 2000 yıllık bir dönem boyunca Yeni Ay'da Dünya-Ay arasındaki en yakın mesafeleri inceledi. Jones, Ay'ın mesafesinin 356 bin 570 km'den daha az olduğu üç Yeni Ay keşfetti; 1030'da, bu hafta sonu ve 2368'de.
