Elon Musk'ın Twitter'ı satın almasının üzerinden 6 ay geçti. Yapılan değişiklikler sosyal medya platformunun geleceğinin giderek daha tartışmalı hale gelmesine neden oldu. Twitter sadece reklam verenlerini kaybetmekle kalmadı, şimdilik kullanıcıları tarafından da eleştirilen bir mecra haline geldi. Ancak Musk için tek tehlike yeni değişikliklere ya da yeni döneme adaptasyon gibi durmuyor. Twitter'ın eski CEO'su Jack Dorsey'in hayata geçirdiği Bluesky şimdiden Twitter için ciddi bir rakip olarak görülüyor.
Davet almak için beklemek gerekiyor
Merkezi olmayan bir sosyal medya platformu olarak tanımlanan Bluesky'da; kullanıcılar, kendi içeriklerini oluşturabiliyor, başkalarının içeriklerini beğenebiliyor, yorum yapabiliyor ve paylaşabiliyor. Bluesky şu anda sadece davet ile kullanılabilen bir platform. Daveti alabilmek için ise bir bekleme listesine girilmesi gerekiyor. Ancak bu liste oldukça uzun ve davet almak için hatırı sayılır bir süre beklemek gerekebiliyor.
Bu durum, aynı Clubhouse zamanında olduğu gibi Bluesky davetlerinin bir ticaret aracı haline gelmesine yol açtı. Bazı kullanıcılar, kendilerine gelen davetleri başkalarına satmaya başladılar. Bluesky'ın amacının, sosyal medyada sansür ve manipülasyonu önlemek ve kullanıcıların verilerine sahip olmalarını sağlamak olarak biliniyor.
Bluesky nedir?
Son yıllarda Facebook gibi şirketlerin bir dizi skandalının açığa çıkması ve kullanıcı verilerinin gizliliğine yönelik endişelerin artması merkeziyetsiz ağ fikrini de giderek yaygınlaştırdı. Dorsey'nin daha Twitter CEO'suyken kurduğu Bluesky'ın amacı aslında Twitter ve diğer ağlarla birlikte çalışabilen merkeziyetsiz bir protokol geliştirmekti. Proje 2021'de kamu yararına çalışan bir şirkete dönüşerek Twitter'dan ve şu anda dolayısıyla Elon Musk'tan bağımsız oldu. Ancak Dorsey, uygulama için mevcut protokollerden birini seçmek yerine kendi protokolünü geliştirmeye karar verdi. Bilgi teknolojilerinde protokol, iletişim sisteminin çalışma prensibini ifade ediyor. Diğer bir deyişle, belirli bir sistem ya da uygulamayı kullanabilmek için uyulması gereken kurallar bütünü anlamına geliyor.
Portal kavramı tercih ediliyor
Twitter internet uygulamalarında yaygın kullanılan TLS protokolü üzerine kuruluyken, Dorsey ve ekibi "AT Protokolü" adı verilen, açık kaynaklı ve birleşik (federated) bir ağ geliştiriyor. Bluesky ise özünde kullanıcıların bu yenilikçi protokole erişmek için tarayıcı olarak kullanacağı bir uygulama olacak.Bu yüzden şirketin konuyla ilgili açıklamalarında "portal" kavramı sıkça vurgulanıyor: Yaptığımız uygulamayı Bluesky (mavi gökyüzü) diye adlandırıyoruz çünkü bu, AT Protokolü'nün üzerindeki olasılıklar dünyasına açılan bir portal olacak.
Merkeziyetsizlik kavramı kabaca, kontrol ve karar verme yetkisinin merkezi bir varlıktan (birey, kuruluş veya grup) alınıp bir ağa dağıtılması anlamına geliyor.
Twitter, Facebook ve Instagram gibi en popüler platformlar, tek merkezden yönetilirken, tüm kullanıcıların verileri de bu merkezin elinde tutuluyor. Merkez, kullanıcının hoşlanmayacağı değişiklikleri yapabiliyor, verileri reklam şirketlerine satabiliyor ve bunlar üzerinden kazandığı parayı tamamıyla kendisine saklayabiliyor. Merkeziyetsiz platformlarda ise tek bir merkez yok. Bunlar, aslında iç içe geçmiş bir dizi ağdan oluşuyor. Bu ağlarda kullanıcılar, kendi sosyal medya platformlarını yaratabiliyor ve kendi kararlarını alabiliyor.
Nasıl çalışacak?
Bluesky'nin öngördüğü sosyal medya ikliminde, kullanıcılar YouTube'un otomatik önerilerini beğenmediyse, aynı videolara farklı bir öneri sistemiyle erişmelerini sağlayan başka bir uygulamaya geçebilecek. Bunun yanında, kullanıcılar son on yılda yapılmış filmler için spoiler gizleyen özel filtreleme algoritmaları olan bir sürüme de katılabilecek.
