Türkiye’de imar barışı ve affı adı altında 22 yasal düzenleme yapıldı ve 23’üncüsü sırada. Ruhsatsız, ruhsata aykırı, mevzuat dışı yapılara yapı kayıt belgesi verilmesi suretiyle yüz binlerce vatandaşın imar sorununu çözmesi öngörülen yasa teklifi şu anda TBMM komisyonunda bekliyor. Teklifte ruhsatsız yapıların kayıt altına alınması dışında, açılan kamu davalarının düşmesi, para cezalarının iptali gibi düzenlemeler yer alıyor.
BBP Genel Başkanı Mustafa Destici tarafından TBMM’ye 25 Temmuz’da sunulan teklif, 11 Ekim’de komisyona sevk edildi. Yasa teklifinde yer alan Geçici Madde 26 şu şekilde:
“Bu maddenin yayımı tarihinden önce geçici 16’ncı madde uyarınca Yapı Kayıt Belgesi alıp anılan maddede belirlenen süre kayıtlarına aykırılık nedeniyle belgeleri iptal edilenler hakkında 32’nci ve 42’nci maddeler uyarınca tesis edilen idari işlemler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla iptal edilir, tahsil edilemeyen idari para cezaları terkin edilir, tahsil edilmiş olanlar ilgililere iade edilir. Birinci cümle kapsamındaki kişiler hakkında kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davaları düşer, mahkûm olunan cezalar bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.”
Kanun teklifinin genel gerekçesinde ise şu bilgiler yer alıyor:
31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapıların ruhsatlandırılması için ilgili yönetmelik çerçevesinde ilgili yapılara yapı kayıt belgesi için müracaatın 31 Ekim 2018 tarihine kadar yapılması ve yapı kayıt belgesi bedelinin 31 Aralık 2018 tarihine kadar ödenmesi istenirken, yapı kayıt belgesi alma süresi 15 Haziran 2019 tarihine kadar uzatılmış olup ayrıca ödeme süresi 30 Haziran 2019 tarihine kadar uzatıldı.
Kamuoyuna açıklanan müracaat ve ödeme tarihleri içerisinde yaklaşık 10 milyon vatandaş başvuru yaptı. Bunlardan 1 milyon 813 bin 768’i yapı kayıt belgesi aldı. Yapı kayıt belgesi bedeli olarak yaklaşık 15 milyar 619 milyon 716 bin lira ödeme yapıldı. Ancak olağanüstü başvuru yoğunluğu ve yasanın içeriğinin vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamaması sebebiyle belirlenen tarihte müracaatlar yetiştirilemediğinden süre uzatımına gidildi.
İlgili komisyonca, yapı kayıt belgelerini yerinde inceleme ve 31 Aralık 2017 tarihinden öncesine ait alınması gereken uydu görüntüleri yerine, Nisan 2018 ve Ağustos 2018 tarihli ve Sayıştay raporlarıyla tespitli uydu görüntüleriyle tespitler yapılarak yapı kayıt belgesi iptal raporları hazırlandı ve yapı kayıt belgeleri iptal edildi. Yapı kayıt belgeleri iptal edilen yapı sahiplerine idari para cezaları verilerek haklarında yıkım kararları alındı. Yapı sahibi binlerce vatandaş hakkında kaçak yapı yaptığı gerekçesiyle TCK’nın 184. maddesi kapsamında suç duyurusunda bulunuldu, yapıların yıkılması için ilgili belediyelere talimatlar gönderildi ve yasa gereği, yıkım kararı alınan yapıların birçoğu yıkıldı ve birçoğu da yıkılma aşamasında.
Para cezalarına özel vurgu
Yüz binlerce kişinin iptal edilen yapı kayıt belgeleri neticesinde, idari para cezaları, yıkım kararları ve haklarında açılan ceza davaları sebebiyle telafisi güç mağduriyetler yaşadıklarından bahsedilen kanun teklifi metninde, “Barınma ihtiyacını karşılamak üzere özel mülkiyetler üzerine yapılmış ve yapı kayıt belgesi almış, bir kısım yapı kayıt belgesi iptal olmuş yapılar; kamu zararı, iskan ve imar yönünden incelenmek sureti ile yapı sahiplerinin yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanmaktadır” ifadesi yer alıyor.
