Türkiye’de okul öncesi eğitimle ilgili kurulan ilk oluşum Anne Çocuk Eğitim Vakfı. Gazeteciliğe başladığım ilk yıllarda 1996-1997’de tanışmıştım tüm ekiple. O yıllarda henüz yolun başındaydılar. 1993 yılında kurulan vakfın aslında temel taşları da 1980’lerde Prof. Çiğdem Kağıtçıbaşı, Prof. Diane Sunar ve Prof. Sevda Berkman'ın gerçekleştirdikleri bir araştırmaya dayanıyordu. O araştırma Türkiye’deki çocukların okul öncesinde eğitim olanaklarından çok uzakta olduğunu gösteriyordu. AÇEV Kurucu Başkanı Ayşen Özyeğin de bu araştırmadan yola çıkarak tüm ekibi kurmuştu. Ayşen Özyeğin’in önderliğinde ilerleyen vakfın çalışmalarını belli aralıklarla hep takip ettim.
“Her çocuk hayata eşit başlamalı” diyorlardı ve hepimiz biliyorduk bunu sağlamanın ne kadar zor olduğunu. “Güçlü, sağlam bir geleceğin temeli yaşamın ilk 6 yılında atılıyor” diyerek çocukların geleceğini inşa etmenin yollarını aradılar yıllarca ve bunu gerçekleştirmek için de yüzlerce projeye imza attı AÇEV Türkiye genelinde.
Yalnızca okul öncesi çocuklarla değil, ebeveyn eğitimleriyle, babalara özel eğitimlerle desteklediler çalışmalarını. 2013-2014 yılında AÇEV, Ayla Göksel öncülüğünde Beslenme Projesi hazırlamıştı. Geçenlerde geçim derdinin okul çağındaki çocukları nasıl etkilediğini anlatan uzmanı dinlerken aklıma gelmişti AÇEV’in projesi. Şimdilerde toplumsal cinsiyet eşitliği için çok sayıda proje yürütülüyor, bunların da en anlamlılarına imza attı yıllarca AÇEV. Çocuk büyütmenin yalnızca annenin sorumluluğunda olmadığını, ebeveyn eğitimleriyle, babalara eğitimlerle destekledi. 2022’nin son günlerinde AÇEV’in yaptığı çalışmaların yalnızca Türkiye sınırlarında kalmadığını öğrendim.
Yaz okulu modeli
Malum okul öncesi eğitim yalnızca Türkiye’nin sorunu değil, Türkiye gibi eğitimde fırsat eşitliğini sağlayamamış birçok ülkede okul öncesi eğitim sorun. AÇEV’in bu sorunu aşmak amacıyla hazırladığı, sosyo-ekonomik durumu kısıtlı ve daha önce hiçbir okul öncesi eğitimi almamış 6 yaşındaki çocukların gelişimini hedefleyen “Yaz Anaokulları Programı”, Türkiye’den sonra şimdi de Güneydoğu Asya ve Afrika’da uygulanmaya başlandı. Kanadalı eğitim araştırma kurumu International Development Research Centre (IDRC) tarafından desteklenen ve Afrika, Amerika ve Asya’da bulunan 75’ten fazla ülkede çocuk hakları için çalışan bir kalkınma ve insani yardım kuruluşu olan PLAN International ile iş birliği içinde gerçekleşen proje kapsamında, AÇEV‘in okul öncesi eğitim modeli artık Kamboçya, Laos ve Tanzanya’da uygulanıyor. Kamboçya, Laos ve Tanzanya’da okul öncesi eğitim alma imkânı olmayan çocuklar bilişsel, sosyal ve dil gelişimi açısından okula AÇEV’in modeli ile hazırlanıyor. 3 ülkede 100’e yakın köyde uygulanan bu proje, daha önce anasınıfına erişim sağlayamamış çocukları 1. sınıfa hazırlamak için her gün 5 saatten oluşan 10 haftalık yoğun bir okul öncesi programı kapsıyor. Program, çocuk gelişimi, ebeveyn eğitimi, beslenme ve hijyen modüllerinin yanı sıra cinsiyet eşitlikçi öğretim ve öğrenmeyi de kapsıyor.
