Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin, "Başından beri savaşın müzakereler temelinde sonlandırılması için elimizden gelen katkıyı verdik, veriyoruz. Rusya'nın da dahil olacağı bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya da hazırız" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile gerçekleşen görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Zelenskiy'i geçen sene temmuz ayından sonra yeniden misafir etmekten büyük bir memnuniyet duyduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Çarşamba günü Sayın Zelenskiy ve Sayın Miçotakis'in de bulunduğu bölgeye yakın bir yere düzenlenen füze saldırısı sebebiyle her iki ülkeye de 'geçmiş olsun' dileklerimizi iletiyorum. İki yılı geride bırakan savaş nedeniyle hayatlarını kaybeden Ukrayna vatandaşları için de taziyelerimi sunuyorum. Kıymetli dostumla bugünkü görüşmelerimizde savaşla ilgili gelişmeleri ayrıntılı şekilde ele aldık. Kendisine tespitlerimizi bir dost olarak tüm samimiyetimle ifade ettim" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede stratejik ortakları Ukrayna'nın toprak bütünlüğü, egemenliği ve bağımsızlığına yönelik desteklerini vurguladıklarını belirterek, savaşın başta Ukrayna olmak üzere bölgesel ve küresel plandaki olumsuz yansımalarının giderek arttığını dile getirdi.
"Elimizden gelen desteği vermeye hazırız"
Barışın tesisi için Mart 2022'de İstanbul'da kurulan müzakere masasının yanından geçebilecek nitelikte diplomatik bir adım atılamadığına değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: "Başından beri savaşın müzakereler temelinde sonlandırılması için elimizden gelen katkıyı verdik, veriyoruz. Rusya'nın da dahil olacağı bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya da hazırız. İstişarelerimizde ihraç koridorları ve seyrüsefer emniyeti gibi Karadeniz'in istikrarını ilgilendiren meseleler hakkında da görüş alışverişinde bulunduk. Biliyorsunuz, Karadeniz girişimi 33 milyon tona yakın tahılın ihtiyaç sahiplerine ulaşmasına imkan vererek küresel bir gıda krizinin önüne geçmişti, o anlaşma da yine bu salonda yapılmıştı. Taraflar arasında yeni bir mutabakat sağlanması için bir niyet ortaya konulduğu takdirde daha önce olduğu gibi elimizden gelen desteği vermeye hazırız."
"Ukrayna'nın yeniden imarına güçlü şekilde destek vereceğiz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gelecek dönemde Ukrayna'nın ekonomik açıdan ayakları üzerinde duran ve kalıcı güvenliğini tesis etmiş konuma gelmesinin de büyük önem taşıdığını vurguladı. Bu çerçevede Ukrayna'nın Avrupa Atlantik Kurumları'yla bütünleşmesi hedefine desteklerinin baki olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şu şekilde sürdürdü: "Bugünkü görüşmelerimizde ikili ilişkilerimizin gündeminde yer alan konuları da etraflıca ele aldık. Savaşa rağmen ikili ticaretimizin istikrarlı bir seyir izlemesinden memnuniyet duyuyoruz. 10 milyar dolar hedefimize ulaşmak için gayretlerimizi arttırma noktasında mutabık kaldık. Serbest Ticaret Anlaşması'nın bir an önce yürürlüğe girmesi, kuşkusuz bu ilişkilerimize yeni bir ivme katacaktır. Pek çok firmamız savaşın getirdiği tüm riskleri göğüsleyerek arazideki çalışmalarına devam etti, devam ediyor. Ukrayna'nın yeniden imarı çalışmalarına da güçlü şekilde destek vereceğiz. Bu çerçevede Ukrayna'nın yeniden inşası forumunu da geçtiğimiz ocak ayında İstanbul'da gerçekleştirdik. Firmalarımızın ilerleyen dönemde daha fazla sorumluluk üstlenme noktasında Ukrayna hükümetinin de tercihine mazhar olacaklarından şüphe duymuyorum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kırım Tatarları'nın Ukrayna'daki varlığının iki ülke arasındaki dostluğu pekiştiren önemli unsurlardan biri olduğunu, Ukrayna'nın vazgeçilmez bir parçası olan Kırım Tatarları'nın ülkenin toprak bütünlüğünün yeniden tesisi için de canla başla mücadele ettiklerini söyledi. Soydaşlarının haklarının garanti altına alınması ve özerklik statülerinin güçlendirilmesindeki emekleri için Zelenskiy'e teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendilerinin de Kırım Tatar soydaşlarını her zaman desteklediklerini ve desteklemeye devam edeceklerini ifade etti. Erdoğan, gelecek dönemde bir yandan Ukrayna ile dayanışmayı sürdürürken, diğer yandan savaşın müzakereler temelinde adil bir barışla sona erdirilmesi için çalışmalara devam edeceklerini belirterek, bugünkü istişarelerin başta Türkiye ve Ukrayna olmak üzere tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diledi.
"Rusya'nın Türkiye'nin duruşuna saygı duyacağına inanıyoruz"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, basın toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin, Türkiye'nin barış sürecine ilişkin teklifini hatırlatıp, "Rusya'nın askerlerini Ukrayna topraklarından çıkarmasını kim sağlayabilir?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu: "Özellikle burada Rus askerlerinin Ukrayna tarafında bulunması, o tarafta bulunurken böyle bir teminat, böyle bir garanti olur olmaz, bütün bunların hepsi barışı bu denli savunan bir Türkiye olarak biz bu savımızda, bu tezimizde Rusya'nın da Türkiye'nin duruşuna ister istemez saygı duyacağına inanıyoruz. Zaten bu olmadığı zaman böyle bir barışı da temin edebilmek ve bunu sağlayabilmek mümkün olmayacaktır. Ama en azından dünya kamuoyunda, uluslararası kamuoyunda Türkiye olarak görevimizi yapmış addedeceğiz kendimizi. Olay budur."
"Olumlu bazı yaklaşımlar gördüğümüz için bu adımları atıyoruz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ukrayna-Rusya krizinin akıbetini nasıl görüyorsunuz?" sorusuna ise şu yanıtı verdi: "Tabii burada üç başlık önemli. Bunlardan bir tanesi gıda güvenliği, bir diğeri esir takası, bir diğeri ise seyrüsefer garantisi. Tüm bunların dışında aslında ramazan ayı sebebiyle bir sükunetin teminini Sayın Başkan'ın istemesi ve limanların güvenliğinin teminini istemesi, bunlar büyük önem arz ediyor. Bunlarla beraber biz de Türkiye'nin duruşu itibarıyla sağlayabileceği bazı imkanlar olduğuna inanıyoruz ki Sayın Başkan'ın gıda güvenliği, esir takası, seyrüsefer garantisi konularında aynı düşüncedeyiz. Bunları sağlamamız lazım. Bu konularda adımlar atmamız lazım. Bu konuda diyoruz ki biz Türkiye olarak, gerek şahsım gerek bakan arkadaşlarım, muhataplarıyla yaptıkları görüşmelerde, buralarda olumlu bazı yaklaşımlar gördüğümüz için bu adımları atıyoruz. Bunlardan da netice alacağımızı ümit ediyoruz. Ümitsiz değiliz çünkü şu salon çok şeylere şahit oldu ve yine bu salonda kaldığımız yerden yola devam edeceğimizi zannederek bu yola çıktık. Sizler de medya olarak yazılı, görsel bu konuda gerekli çalışmayı yaparsanız netice alacağımızı ben ümit ediyorum."
Zelenskiy: Hiçbir zaman fikrini değiştirmediği için minnettarım
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Ukrayna'nın egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne desteği için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a ve Türk halkına teşekkür etti. Zelenskiy, "Sayın Cumhurbaşkanı'na özellikle vatandaşlarımızın Rus esaretinden kurtarılması konusunda teşekkür ettim. Türkiye'nin aracılığı sayesinde ciddi insani sonuçlar elde ettik. Bundan sonraki çabaları bekliyoruz " diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın her zaman Ukrayna'nın bir parçası olan Kırım başta olmak üzere Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü tanıdığını ve bunu dile getirdiğini, her zaman Kırım Tatarlarını savunduğunu belirten Zelenskiy, bugün de bunu duyduklarını ifade etti. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, "(Ukrayna'nın toprak bütünlüğü konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın) Hiçbir zaman fikrini değiştirmediği için kendisine minnettarım" ifadelerini kullandı. Zelenskiy, Türkiye'nin Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne desteğinin sürmesini umduklarını kaydetti.
"Kırım Tatarlarının olduğu bir liste ilettim"
Önceliklerinin Ukrayna'nın güvenliğini güçlendirmek olduğunu belirten Zelenskiy, "Tüm topraklarımıza adil bir barış getirmek istiyoruz" diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın aracılığıyla ciddi insani sonuçlar elde ettiklerini kaydeden Zelenskiy, özellikle Rusya tarafından baskı gören Kırım Tatarların olduğu bir listeyi ilettiğini dile getirdi. Zelenskiy, söz konusu kişilerin işgal altında olan Ukrayna topraklarında bulunduğunu aktararak, "(Bu kişiler) Rus hapishanelerinde, çok sert ve insanlık dışı şartlarda bulunuyorlar" ifadelerini kullandı. Asker ya da sivil fark etmeksizin herkesin serbest bırakılması gerektiğini vurgulayan Zelenskiy, bu kişilerin kendi evinde yaşamayı hak ettiğinin altını çizdi. Zelenskiy, bugün yapılan toplantıda barış görüşmelerinin üzerinde de durulduğunu, liderler düzeyindeki küresel zirve hazırlıklarıyla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bilgi verdiğini söyledi. Söz konusu zirvenin İsviçre'de yapılacağını kaydeden Zelenskiy, "Türkiye, barış zirvesinde de bu barış planının gerçekleştirilmesinde de yer almalı" dedi. Bu zirvede Rusya'yı görmediklerini ifade eden Zelenskiy, Ukrayna için adil bir barış istediklerini belirtti.
"30 milyondan fazla tahıl o koridordan geçti"
Zelenskiy, görüşmede, Türkiye ile Ukrayna arasındaki işbirliğine de zaman ayrıldığını, savunma sanayisi, hükümet düzeyi ilişkiler ve şirketlere ilişkin belirli anlaşmalar konusunda mutabık kalındığını vurguladı. Türk iş dünyası temsilcileriyle görüşmekten duyduğu memnuniyeti dile getiren Zelenskiy, elde edilecek sonuçların güçlü olacağını vurguladı. Zelenskiy, Ukrayna'nın yeniden inşası ve iki ülke arasındaki anlaşmaların ilerletilmesi konusunda da tüm konuların çözülmesine açık olduklarına dikkati çekti. İstanbul'da Ukrayna donanması korvetlerinin inşa edildiği tersane ziyaretini hatırlatan Zelenskiy, ziyaretiyle ilgili detaylara yer verdi. Zelenskiy, iki ülkenin ortak silah ve mühimmat üretimi için çalıştığını, bu durumun stratejik yöne sahip olduğunu ifade etti. Görüşmede gıda güvenliğinin de konuşulduğunu aktaran Zelenskiy, "Karadeniz Bölgesi de çok önemli bu açıdan. Bizim koridorumuz hızlı bir şekilde çalışıyor. Çok fazla gemi de oradan geçti. Eminim ki biz daha fazla yapabiliriz. Şimdiden 30 milyondan fazla tahıl o koridordan geçti" değerlendirmesinde bulundu. Zelenskiy, ramazan arifesinde herkese "sakinlik ve mutluluk" diledi.
"Karadeniz'e kıyısı olan tüm ülkeler koridorun çalışmasını istiyor"
Ukrayna'daki duruma değinen ve sağlanan destekler için minnettar olduğunu kaydeden Zelenskiy, "Mübarek ramazan ayı sırasında barışın bize biraz daha yakın olmasını diliyorum" dedi. Zelenskiy, ülkesinin kendi topraklarını savunduğunu söyleyerek, barış için önerdikleri tekliflerin pratik sonuçlara dayandığını kaydetti. Gıda güvenliğinin önemine dikkati çeken Zelesnkiy, "Karadeniz'e kıyısı olan tüm ülkeler de zaten bu Tahıl Koridoru'nun çalışmasını istiyor" diye konuştu.
"Liman sayısını genişletmek istiyoruz"
Zelenskiy, tüm limanlarının çalışmasını istediklerini belirterek, "Odessa'daki büyük limanların yanı sıra biz bu liman sayısını genişletmek istiyoruz" ifadelerini kullandı. Zelenskiy, bugüne kadar kimsenin Kırım Tatarlarını geri getiremediğini, bunun onların aileleri için büyük bir acı olduğunu vurguladı. Rusya-Ukrayna Savaşı başlamadan Kırım Tatarlarının bir kısmını geri getirebildiklerini ancak çoğunun esarette olduğunu belirten Zelenskiy, bugün bir liste ilettiğini, listenin güncellendiğini ve listeye daha fazla Kırım Tatarının eklendiğini dile getirdi. Zelenskiy, "Ben bu konuda Sayın Erdoğan'a inanıyorum. Bence o bunu yapabilir. En azından bunu deneyecek. Bunu bana söyledi" ifadelerini kullandı. Ukrayna'nın zor şartlar altında olduğu zaman Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sayesinde Karadeniz Tahıl Girişimi'nin çalışmaya başladığını hatırlatan Zelenskiy, bu dönem için Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etti. Zelenskiy, Türkiye'deki temasları ve basın toplantısının ardından ülkeden ayrıldı.
Kaynak: AA
