Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bugün başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamında 2024 İklim Durumu Güncellemesi başlıklı raporunu yayımladı.
Sanayi öncesi ortalamanın 1,54 santigrat derece üzerinde
Raporda, "Ocak-eylül döneminde küresel ortalama yüzey hava sıcaklığı, (sıcaklık artışına neden olan) El Nino hava olayının da etkisiyle sanayi öncesi ortalamanın 1,54 santigrat derece üzerindeydi. 2024 yılı, küresel ortalama sıcaklıkların uzun süreli yüksek aylık seviyelerinin ardından kayıtlardaki en sıcak yıl olma yolunda" ifadesi kullanıldı.
Atmosferde sürekli artan sera gazı seviyeleri nedeniyle iklim değişikliğinin hızla artan etkisine karşı bir kez daha "teyakkuza geçilmesi" uyarısı yapılan raporda, 2015-2024 döneminin kayıtlardaki en sıcak on yıl olacağı bildirildi.
"Yerinden edilme ile göçü artırdı"
Raporda, "Buzul kaybı, deniz seviyesinin yükselmesi ve okyanusun ısınması hızlanıyor. Aşırı hava koşulları dünya genelindeki topluluklara ve ekonomilere zarar veriyor. Aşırı hava ve iklim olayları büyük ekonomik ve insan kayıplarına yol açıyor. Hava ve iklim aşırılıkları sürdürülebilir kalkınmayı genel olarak etkiledi, gıda güvensizliğini kötüleştirdi ve yerinden edilme ile göçü artırdı" ifadeleri kullanıldı.
Tehlikeli sıcaklıkların milyonlarca insanı etkilediği kaydedilen raporda, yoğun yağışın, sellerin ve tropikal siklonların büyük can kayıplarına ve hasara neden olduğuna işaret edildi. Bazı bölgelerdeki sürekli kuraklık durumunun, El Nino'nun etkisiyle daha da kötüye gittiği belirtilen raporda, sera gazı seviyelerinin 2023'te rekor seviyelere ulaştığı ve 2024'te de benzer seviyelerde olmaya devam ettiği kaydedildi.
Raporda, dünyanın, sera gazı salınımlarını azaltarak küresel ısınmayı sınırlamayı hedefleyen küresel Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmanın uzağında olduğu da yer aldı. 2023'te okyanus ısısının kayıtlardaki en yüksek seviyede olduğu hatırlatılan raporda, elde edilen ön verilerin 2024'ün de benzer seviyelerde devam ettiğini gösterdiğine dikkati çekildi.
Paris Anlaşması'nın uzun vadeli hedefleri karşılanamıyor
Raporda görüşlerine yer verilen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "İklim felaketi sağlığı vuruyor, eşitsizlikleri artırıyor, sürdürülebilir kalkınmaya zarar veriyor ve barışın temellerini sarsıyor. Bundan en çok etkilenenler savunmasız insanlar" ifadelerini kullandı.
WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo ise bu yıl ortalama ısınma geçici olarak 1,5 santigrat dereceyi aştığı için Paris Anlaşması'nın uzun vadeli küresel ortalama sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derecenin çok altında tutma hedefinin karşılanamadığını vurguladı.
Saulo, "Her bir derecelik ısınmanın önemli olduğunu kabul etmek önemli. 1,5 santigrat derecenin altında veya üstünde bir ısınma seviyesi, küresel ısınmanın her ek artışı iklim uçlarını, etkilerini ve risklerini artırır. Bu yıl dünyanın farklı bölgelerinde gördüğümüz rekor kıran yağışlar ve seller, hızla yoğunlaşan tropikal siklonlar, ölümcül sıcaklıklar, amansız kuraklık ve şiddetli orman yangınları ne yazık ki yeni gerçekliğimiz ve geleceğimizin habercisi" değerlendirmesinde bulundu.
Acilen sera gazı emisyonlarını azaltma, değişen iklim koşullarını izleme ile anlama yeteneğini güçlendirme çağrısında bulunan Saulo, iklim değişikliği ve aşırı hava olaylarıyla mücadele için "Herkes İçin Erken Uyarılar" girişiminin önemine işaret etti.
Kaynak: AA
