ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu USGS, Kahramanmaraş’taki depremin büyüklüğünü 7.8 olarak açıkladı. Kandilli Rasathanesi Deprem ve Araştırma Enstitüsü’nün büyüklük ölçümü ise 7.4. Ayrıca iki merkezin derinlik ölçümleri de farklı. USGS derinliği 17.9 km, Kandilli ise 6.3 km olarak açıkladı. Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergin Ulutaş, araştırma merkezleri arasındaki farkın nedenini anlattı.
1 büyüklüğe kadar fark normal
7.4 ile 7.8 arasında etki bakımından çok büyük fark olduğunu söyleyen Ulutaş, “Logaritmik bir artış olduğundan büyüklük arttıkça etkisi de katlanarak artar. Ancak bu değerlerde herhangi bir yanlışlık yok. 17 Ağustos depreminde de Kandilli 6.7, Amerika 7.4 olarak açıklamıştı. Depremin ilk gününde kuruluşlar arasında 1 büyüklüğe kadar varan farklılık olması normaldir. Çünkü dünyanın farklı birçok noktasından farklı veriler kullanılır. Bu nedenle de saatler, günler geçtikçe yani veriler geldikçe açıklamalar yenilenebilir” diyor.
Hesaplama teknikleri farklı
Ulutaş, iki merkez arasındaki farkın hesaplama tekniğinden kaynaklandığını da şöyle anlatıyor: En hızlı hesaplama süre üzerinden hesaplamadır. En hızlı sonucu verir ancak en düşük büyüklüğü de bu verir. Bunun dışında cisim dalgası ve çok yüksek büyüklük ölçebileceğiniz yüzey dalgasına dayanarak yapılan hesaplamalar da vardır. En ideali fayın kırılmasıyla ilişkilendirilen moment büyüklüğüdür ki USGS bu ölçümü kullanarak 7.8 olarak açıklamıştır.
Kandilli de 7.7 olarak revize etti
Peki, Kandilli’nin kullandığı hesaplama tekniği nedir? Kandilli’nin 7.4 hesaplamasının local magnitude olduğunu söyleyen Ulutaş, “Bu, yakındaki istasyonlardan yapılan ölçümdür. En hızlı ama biraz küçük dediğimiz hesaplama. Richter ölçeği dediğimiz bu hesaplama ML cinsinden ifade edilir. Ancak Kandilli de depremin büyüklüğünü revize ederek Mw dediğimiz momentum büyüklüğü cinsinden 7.7 olarak açıkladı. İkisi de aynı türden ölçümler arasında da 0.1-0.2 fark mutlaka olur” diyor.
“Bir yanlışlık yok”
Farklı kuruluşlar arasındaki ölçümlerde derinliğin de farklı olabileceğini söyleyen Ulutaş, “USGS 17.9 km derken Kandilli 6.3 km diyor. İlk gün yapılan hesaplamalarda 10 kilometreye kadar farklar kabul edilebilir. Depremin büyüklüğü ve derinliği ile ilgili bu farklar bir yanlışlık olduğu anlamına gelmez. Özellikle 8’in üzerine çıktıkça bu farklar daha da artar. Örneğin 9.1 büyüklüğündeki Japonya depremi ilk hesaplama yapılan 4. dakikada 7.9’du. Ancak 30. dakikada 9.1 olarak duyurulmuştu” diyor ve ekliyor: “Bu deprem de 2 günün sonunda 7.4-7.8 arasında bir büyüklük şeklinde revize edilebilir.”
