Edirne’de son dönemde Meriç ve Tunca Nehirleri’nin bulunduğu merkeze yakın noktalarda adeta martı istilası yaşandığı gözleniyor. Kent halkının aktardığına göre martı popülasyonu giderek artıyor. Martılar, güvercin ve kumru gibi savunmasız kuş türlerini yiyor. Öyle ki bölgedeki kumru popülasyonunun 2000’li yıllardan bu yana yüzde 60 azaldığı tespit edilmiş. Martıların, kumrunun yanı sıra güvercin, serçe gibi savunmasız kuşlar için de büyük tehlike oluşturması ve sayılarının gittikçe artması kent halkının da dikkatini çekiyor. Bu artışın sebeplerini ve nasıl çözülebileceğini Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Utku Perktaş’a sorduk.
Martıların çöp alanlarını ve kentsel atıkları sevdiğini söyleyen Perktaş, “Martılar su alanlarında yaşar. Ankara’da göremezsiniz. Edirne’de de nehirler var. Artan insan nüfusuyla birlikte insan atığında da artış yaşanıyor. Bu aslında insan nüfusunun doğaya yaptığı baskının bir sonucu. Söz konusu coğrafyada, yaşam alanlarında besin bulamayan martılar insanların yaşadığı bölgelerde kendilerine besin arıyor” diyor.
Güvercinler için tehdit
Perktaş, predator (avcı) ve belli ölçüde yırtıcı bir kuş türü olan martıların başka canlılar için de tehdit unsuru olabileceğini belirtiyor: “Serçe, kumru ve güvercin gibi şehir kuşları da bu atıklarla besleniyor. Dolayısıyla bu atıkları paylaşan diğer canlılar için de tehlikeli. Bununla birlikte serçe gibi kuşlara göre besin zincirinin üst taraflarında olması sebebiyle bu tür savunmasız kuşları da yiyebilir.”
1950’den bu yana dünya nüfusunun hızlı bir biçimde arttığını söyleyen Perktaş, “Özellikle Türkiye’de kırsaldan kente göçle şehrin kolonileşmesi atık miktarını artırıyor. Bugünkü biyoçeşitlilik krizini tetikleyen bir konu bu. Zaten kentlerdeki martı popülasyonunun artması insanın kentteki olumsuz etkisini gösteren önemli bir belirteçtir” yorumunu yapıyor.
Sorunun çözümü için iki şey öneriyor Perktaş: “Atıklar geri dönüştürülebilir şekilde atılmalı ve yerel yönetimlerin şehir bölge planlama birimleri çöp oluşturabilecek atıkları yönetmeli. Uzun vadede yapılması gereken ise nüfus planlaması ile kırsaldan kente gelen nüfus azaltılmalı. Martılar ‘urban wildlife’ dediğimiz kentsel yaban hayatının bir parçası ve Edirne’deki yerel yönetimler bu soruna seyirci kalmamalı.”
