18 Kasım 2024, Pazartesi Gazete Oksijen
Haber Giriş: 28.10.2022 04:30 | Son Güncelleme: 26.01.2023 17:08

Müzeler ne kadar masum?

Bir müzede iklim aktivistleri petrole karşı eylem yapıyor, diğerinde İranlı kadınlara destek için Mahsa Amini bayrakları asılıyor… Müzeler neredeyse kutsal sayılan yerlere dönüştü. Halbuki kapital sistemin ortasındalar, bazı ‘malum’ şirketler paklanmak için onları kullanıyor
Ali Tufan Koç
Ali Tufan Koç
Guggenheim’daki İran’daki kadınlara destek protestosu kamu alanı ya da özel mülke herhangi bir zarar vermeden yapıldı.
Guggenheim’daki İran’daki kadınlara destek protestosu kamu alanı ya da özel mülke herhangi bir zarar vermeden yapıldı.

Ali Tufan Koç/ New York’tan mektuplar

1974 yazı, New York’ta, Modern Sanat Müzesi’nin (MoMa) üçüncü katı. Henüz 30’larında, ‘tıfıl’ görünümlü, İranlı bir genç, elinde kırmızı sprey boya, “Ben artistim ve gerçekleri söylemek için buradayım” diye bağırarak, Picasso’nun ‘Guernica’ eserine doğru koşarak ilerler ve tablonun üzerine elindeki spreyi kullanarak, dev puntolarla “KILL LIES ALL” yazar. Daha sonra sanat eleştirmeni Jerry Saltz’a amacının Vietnam Savaşı’nı protesto etmek olduğunu söyler. Tony Shafrazi’nin elleri anında kelepçelenir, ertesi gün zamanın parasıyla 1.000 dolar karşılığında serbest bırakılır.
Pek tabii, Shafrazi’nin tutuklanma anını ölümsüzleştiren bu kare de ‘sanata’ dönüşür; üzerinde kelepçeli karesinin olduğu “Who’s Afraid of Jasper Johns” (Jasper Johns’tan Kim Korkar) posteri, uzun bir müddet Shafrazi’nin sahibi olduğu galerinin duvarlarını süsler, devamında farklı karma sergilerle müzeleri gezer.
Shafrazi’nin zaman içinde Francis Bacon, Keith Haring ve David LaChapelle ile çalışıp özellikle grafittinin sanat sayılmasını sağlayarak kendine bir yer edindiğini; yaş aldıkça ‘bitter’leştiğini, 75’ine geldiğindeyse, gece kulübü Butterfly’a alınmaması sırasında, en özgün ‘Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor Musun?’ performanslarından birine imza attığını şimdilik New York efsaneleri kutusuna atıp konumuza dönelim…
MoMa’da dönemin basın sözcülüğünü yapan Elizabeth Shaw, Shafrazi’nin protesto sonrası The New York Times’a “Müze olarak, vandalizm davranışları cesaretlendirir endişesiyle, bu ve benzeri olayların basına sızmasından ve haber olmasından her zaman büyük endişe duyuyoruz” demecini vermişti.