2022’nin ilk altı ayında 586 bin 754 kişi sağlık turizmi için Türkiye’ye geldi. Elde edilen gelir de 768 milyon 424 bin dolara ulaştı. Türkiye Sağlık Turizmini Geliştirme Konseyi Kurucu Başkanı Emin Çakmak ilk dokuz ayda ziyaretçi sayısının 1 milyonu geçtiğini tahmin ederken, hedefi de yıl sonuna kadar 1.5 milyon hasta olarak belirlediklerini söylüyor.
Telefon kartı bile alıyoruz
40 kadar farklı ülkeden turistin ucuz ve kaliteli sağlık hizmeti için Türkiye’ye gelmesi, yeni bir iş kolunu da ortaya çıkardı: Hasta tercümanlığı. Neredeyse her hastanede artık çevirmen kadrosu var. Aralarında bu işin eğitimini alan yeminli tercümanların yanı sıra bankacılar, mühendisler de mevcut. Yabancı uyruklu olanlar da iş bulabiliyor.
Şişli Kolan International Hospital’da çalışan Hasan Esmer en çok Türki cumhuriyetlerden ve Orta Doğu’dan gelenlerin olduğunu belirterek “Bir hastayla ilk olarak hangi tercüman ilgilendiyse sonuna kadar o devam ediyor. Hastanın eli ayağı oluyoruz” diye anlatıyor işini.
Gelen hastaların bazen kendi dilleri dışında tek kelime bilmediğini belirten Esmer “Rumenceden Bulgarcaya her dilde tercüman bulunuyor bu sektörde. Bir tek Afrika ülkelerinin yerel dillerini bilen bulunmaz. Ancak Nijerya’dan gelen hasta İngilizce, Senegal’den gelen Fransızca konuşuyor zaten. Tercüman ekibi olarak toplam 15 kişiyiz” diyor. Arapça, Kürtçe ve Türkçe bilen Esmer 10 yıldır bu hastanede çalışıyor. Bu süre boyunca sektördeki Libya ağırlığı Irak’a kaymış durumda onun gözlemlerine göre.
Aynı hastanede çalışan ve Arapça-Kürtçe-İngilizce bilen Rovand Mustafa da havalimanından ulaşımıyla başlayan sorumluluğun, hastaya telefon kartı almak dahil her türlü ihtiyacı kapsadığını söylüyor. 8.30’da başlayan mesai 18.00’de nöbetçi tercümanlara devrediliyor. Mustafa bu iş için asgari ücret aldığını belirtiyor.
Emin Çakmak ise maaşların 15 bin TL’ye kadar çıkabildiğini söylüyor. Burada konuşulan dil sayısı önemli. Özellikle de tercüman sayısının nispeten az olduğu dilleri konuşabilmek maaşı yükseltiyor.
Başı ağrıyan buraya geliyor
Bazı örnekler verelim: Uluslararası hizmet veren Anadolu Sağlık Merkezi’nin 80 kişilik bir çevirmen kadrosu var. Burada çalışan Eliz Kızılırmak eski bir yeminli tercüman; Rumence, İngilizce ve İspanyolca biliyor. Bankacılık mezunu olup bu mesleği hiç yapmayan Jülide Pehlivanoğlu ise Bulgarca, Rusça ve İngilizcesini sağlık sektöründe değerlendiriyor. En çok hastanın Romanya ve Bulgaristan’dan geldiğini söylüyor: “Bulgaristan’dan ulaşım rahat olduğu için artık başları ağrısa bile bize geliyorlar.”
Dil aynı ama kültür farklı
Aynı kurumda Rusça tercümanlık yapan Maria Çelebi de gıda mühendisi. Bu dili konuşan 10 farklı ülkeden hastalarla ilgileniyor. Ve lisan aynı olsa da kültür ve beklentilerin farklı olduğunu anlatıyor.
Göze en çok estetik ve saç ekimi için gelenler çarpsa da, onkoloji de turist çeken bir alan. Kanser tedavisi hizmeti veren Neolife Tıp Merkezi’nde çalışan Mehmet Kızıldağ dokuz yıldır bu sektörde. Arapça ve İngilizce bilen Kızıldağ daha önce Arabistan’da bir kağıt fabrikasında çalışıyormuş: “Günde 20-30 yabancı hasta geliyor. 8-10 kişilik bir ekibimiz var, günde sekiz saat çalışıyoruz. Kısa süreli hastalar üç gün, uzun süreliler 45-60 gün Türkiye’de kalıyor.”
Sektörün hızla büyümesi ve bununla beraber kurumsal bir yapı oluşturulamaması, bazı boşluklar da yaratıyor. Örneğin şu anda Türkiye’de kaç kişinin bu alanda çalıştığı tam olarak hesaplanamıyor. Çünkü yabancı uyrukluların da yer aldığı bir sektör ve henüz sağlıklı rakamlar elde etmek zor.
Arap erkekleri saç ekimi, kadınları estetik için geliyor
Pandemi döneminde düşen sağlık turizmi kendini toparlamakla kalmadı, pek çok tercümana göre eskisinden daha hızlı devam ediyor. Çalışanların gözlemlerine göre Arap ülkelerinden gelen erkeklerde saç ekimi, kadınlarda ise estetik işlemlere talep arttı.
Körfez ülkeleri ve Türki cumhuriyetlerden gelenler kalp-damar cerrahi, onkoloji, ortopedi hastalıkları gibi alanlarda hizmet alıyor.
Avrupa’dan gelenler ise estetik, saç ekimi ve diş problemleri için buradalar.
Dil sınavından 65 almak gerek
Emin Çakmak uluslararası sağlık turizmi biriminde yabancı dil bilen en az iki personelin (birinin mutlaka İngilizce olması kaydıyla) yer almasının zorunlu olduğunu söylüyor. Bu kişilerin de belirlenen standartların en az birini karşılaması gerek:
YÖK veya ÖSYM tarafından yapılan sınavda 100 üzerinden en az 65 puan almak ya da denk kabul edilen uluslararası bir belgeye sahip olmak.
Avrupa Dil Portfolyosunda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olmak.
Lisans düzeyinde mütercim ve tercümanlık bölümünden mezun olduğuna dair belgeye sahip olmak.
