Son dönemde trafikte her gün yeni bir şiddet vakasıyla karşılaşıyoruz. Birbirini yumruklayan sürücüler, yol verme tartışmasından sonra çekilen bıçaklar…Hatta geçen ay 86 yaşındaki mimar Turgut Toydemir, trafikte tartıştığı polis memuru tarafından vurularak hayatını kaybetti. Hal böyle olunca, can güvenliği endişesiyle sürücüler araçlarına kamera takmaya yöneliyorlar. Amaçları, başlarına gelebilecek olası vakaları belgelemek. Kamera seçenekleri ise çok çeşitli. Ücretler, yaklaşık bin TL’den başlıyor, ekran büyüklüğü, görüntü kalitesi, hafıza kaydı ve araç takip uygulaması gibi özelliklere göre 10 bin TL’nin üzerine çıkabiliyor.
GPS özelliği olan üst modeller de var
Cihazlar aracın ön camına özel bir apartla takılıyorlar, biri içi biri dışı görüntüleyen iki kamera bulunuyor. Dilerseniz, arka tampona da kamera yerleştirebilirsiniz. Ses kaydı da alabilen bu kameraların içinde eğer hafıza kartı bulunuyorsa, görüntüler saklanıyor ve sonrasında çıkarıp bilgisayarınızda izleyebiliyorsunuz. Öte yandan, daha üst düzey modellerde ise GPS özelliği ve araç takip uygulaması bulunuyor. Yani, telefona indirilen bir uygulamadan aracınızı canlı olarak takip edebiliyorsunuz.
Başından kötü bir olay geçenler geliyor
Güvenlik teknolojileri firmaları ise son yıllarda talepte artış gözlemlediklerini, araçlarına kamera taktırmak isteyen endişeli müşteri sayısının arttığını belirtiyorlar. İstanbul Çekmeköy’de Özer Garaj’ın sahibi Erdoğan Özer, “Genelde başından kötü bir olay geçmiş kişiler araçlarına kamera taktırmak istiyorlar. Örneğin, hırsızlık yaşamış, ya da farklı bir sürücü tarafından aşağı indirilip aracının önünde şiddete uğrayan müşterilerimiz oluyor.” Sancaktepe’de Escontrol Bilişim ve Güvenlik Sistemleri’nden Yunus Çiftçi de şüphelerini dile getiren müşteriler gördüklerini aktarıyor: “Trafikte duran araca saldırma, bıçaklanma vakalarını görüp şüphe duyan, endişeli müşterilerimiz oluyor. Araçlarına da evleri gibi bir kamera sistemi takmak istiyorlar.” Şişli’de Real Kamera’dan Emin Aksar ise soranların arttığını fakat alanların azaldığını söylüyor: “Duydukları olaylardan endişelen, kendini güvende hissetmek için aracına kamera takmak isteyen müşteriler var. Yani talep var fakat alım gücü yok. Haftada 20 kişi soruyorsa 5 tanesi ancak alıyor.”
Hakları ihlal edilenler şikayetçi olabilir
Peki, araçlarımıza takılan bu kameralar çevresindeki her şeyi ve herkesi kayıt altına alırken, özel hayatın gizliliğini ihlal etmiyor mu? Yani, araç sahibi kaydı sosyal medyada paylaşırsa, iş yerine hasta olduğunu söyleyen birinin yanlışlıkla görüntülerde çıkıp o yolda ne yaptığını açıklamak zorunda kalması kişisel hakların ihlali değil mi? Ya da benzer nedenler…
İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Sözcüsü Av. Fehmi Ünsal Özmestik, yol kameralarının kullanımının Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında birçok hukuki sorumluluk doğurduğunu anlatıyor: “Evet kamera takmak yasak değil. Fakat kişisel verilerin korunması dahil bazı kanun maddelerine uyulması gerekiyor. En önemli noktalardan biri, trafik güvenliği gibi amaçlar dışında kullanılmaması. Yani kayıt alan kişi, herhangi bir sebeple yaşadığı olayın görüntülerini sosyal medyada paylaşamaz. Bu o görüntülerde yer almış farklı bireylerin kişisel verilerinin hukuka aykırı ifşa edilmesi anlamına gelir. Böyle bir durumda, hakkı ihlal edilmiş kişi önce veri sorumlusuna sonra Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na başvurup şikayet edebilir. Somut olayın şartlarına göre, kayıt alan veri sorumlusuna 47 bin TL’den başlayan idari para cezası uygulanabiliyor.”
Kayıtlar depolanmamalı
Özmestik, bir olay yaşanırsa görüntülerin aslında nasıl kullanılması gerektiğini şöyle açıklıyor: “Sürüşte meydana gelen suç teşkil edebilecek olaylar kapsamında ise görüntülerin adli makamlara sunulması KVKK gereğince hukuka uygun olacaktır. Bunu sosyal medyada paylaşmak hukuka aykırı. Öte yandan, görüntülerin depolanması da ayrı bir sorun. Kameraların çoğunda hafıza kaydı sistemi bulunuyor. Oysa, veri güvenliği açısından asıl yapılması gereken sürüşün güvenli şekilde tamamlanması akabinde ilgili görüntülerin silinmesi.”
Özmestik’e göre, yol kamerası kullanımı konusunda unutulan ilk gereklilik ise bilgilendirme yazısı. “Araca yapıştırılan bir bilgilendirme yazısı ya da kamera görseliyle, görüntü kaydedildiği konusunda herkes bilgilendirilmeli. Aksi takdirde, Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na şikayet edilebilir, idari para cezası alabilirsiniz.”
