Tosuncuk’a nasıl inandık?

İki yılda 77 bin 843 kişinin 511 milyon TL’lik dolandırıldığı Çiftlik Bank’ın kurucusu Mehmet Aydın tutuklanırken,“İnsanlar nasıl olur da böyle bir şeye inanabilir?” sorusu henüz akıllardan çıkmış değil. Bu cevabın peşine düşenlerden biri de bankacı Serhan Keskin. Keskin’in “İnsanların Dolandırıcılara Kanma Nedenlerinin Analizi: Çiftlik Bank Örneği” araştırması, Ahi Evran Üniversitesi’nin bilimsel hakemli dergisinde yayımlandı.  Araştırma yaklaşık altı aylık bir çalışma sonucunda ortaya çıktı. Üç aylık ön hazırlığın ardından 2 bin mağdura sosyal medyadan ulaşan Keskin, bunların 725’inden cevap aldı, araştırmada 456’sının cevaplarını kullandı. Bu cevaplara göre dolandırılanların ağa düşmesindeki bir numaralı (yüzde 85) etken, çok para kazanma hevesiyle mantıklarıyla değil, duygularıyla hareket etmeleri. İkinci sırada ise yüzde 83’le Mehmet Aydın’ın güvenilir görünmesi yer aldı. Mağdurları tuzağa çeken üçüncü en kuvvetli etken ise ünlülerin ya da yakın çevrelerinin tavsiyeleri. Keskin, araştırmayı yapma amacının bir daha böyle vakaların yaşanmasının önüne geçmek olduğunu söylese de, hem toplumun zayıf hafızası hem de dolandırıcıların yeni yöntemler bulmakta usta olmaları hem de cezaların yetersizliği nedeniyle pek de ümitli değil. Mağdurların yüzde 75’inin benzer bir olayı hatırlamadıklarını söylemesi de onu haklı çıkarıyor: “Hatta Mehmet Aydın’ın kısa süre içinde hapisten çıkacağını hepimiz biliyoruz. Çıktıktan sonra ikinci kez böyle bir dolandırıcılık faaliyetine girerse ve yine binlerce insanı mağdur ederse buna hiç şaşırmam.”