2024 yılında ceza mahkemelerinde 169 bin 190 dolandırıcılık dosyası açıldı. Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan Adalet İstatistikleri 2024 Raporu’na göre, bu sayı dolandırıcılık dosyalarının 2023’e göre yüzde 41 arttığını gösteriyor. Verilere göre, 169 bin 190 dolandırıcılık dosyasıyla beraber, 113 bin 480 sanık kaydedildi. Dosya sayısının sanık sayısından fazla olması, bir sanığın birden fazla dolandırıcılık suçu işlediğini gösteriyor.
Açılan ve geçen yıllardan açılan dosyalar incelendiğinde 2024 yılında 119 bin 545 dosyada, 100 bin 260 sanığın yargılanması tamamlanıp karara bağlandı. Buna göre, 68 bin 884 dosya ve 45 bin 411 sanık için mahkumiyet, 26 bin 541 dosya ve 31 bin 474 sanık içinse beraat kararı verildi. 16 bin 286 dosya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına tabi tutuldu.
Peki Türkiye’de 2024’te en çok görülen dolandırıcılık yöntemleri neler? Bu sorunun cevabını bulmak için çözüm platformu Şikayetvar’ın 2024 verilerine göz atmak gerekiyor. Nitekim, Şikayetvar geçen sene toplam 43 bin 952 dolandırıcılık şikayeti aldı, bir önceki yıl bu sayı yüzde 25 daha düşük, yani 32 bin 843’tü. Gelen dolandırıcılık türlerine bakacak olursak, listede ilk 3 yöntem şu şekilde sıralanıyor: 11 bin 597 şikayetle evde paketleme işi dolandırıcılığı, 7 bin 436’yla burs vaadiyle dolandırıcılık ve 4 bin 375 ile dava-icra SMS dolandırıcılığı. İlk iki dolandırıcılık türünde kişinin hesabı ele geçirilmeye çalışıyor. Bu hesaplar kara aklamada ya da para trafiğinde suçluların kimliklerini gizlemek için kullanılıyor.
Evde paketleme işi dolandırıcılığı
Büyük online alışveriş markalarının isimleri kullanılarak, kişilere iş imkanı sunma vaadiyle “evde ürün paketleme” adı altında Instagram ve Facebook’ta sayfalar açılıyor. Ya da Whatsapp gibi iletişim kanallarından doğrudan web sitelerinin linklerini gönderiyorlar. “Oturduğun yerde para kazanmak istemez misin?” en çok kullandıkları söylemlerden biri. Nitekim insanlara ürün gönderip evde bu ürünleri paketlemelerinin karşılığında para kazanacaklarını vaat ediyorlar. Fakat önce, bir hesap açmaları gerektiği söyleniyor. Zaten ip tam da bu noktada kopuyor. Kişi bir hesap açıyor, önce “deneme amaçlı” deyip bu hesaba 100 TL gibi küçük miktarlar gönderiyorlar. Yani hesap aktif ve hazır hale geliyor. Sonrasında, kişiden hesabına girmesi ve kendi verdikleri bilgiler ile değiştirmesi talep ediliyor. Bu aşamada sisteme ve kendilerine kimlik resmi de atmasını istiyorlar. Dolayısıyla, kişinin hesabı tamamen dolandırıcıların kontrolüne geçiyor. Bu hesaplar daha sonra diğer dolandırıcılık olaylarında para transferlerinde kullanılıyor.
Şikayetvar’a gelen şikayetlerden bir örnek: “WhatsApp üzerinden iletişime geçip, evde cerrahi maske paketleme işi için başvurdum. 50 lira dosya ücreti istediler. Dekont fotoğrafı, adres ve isim-soy isim istediler. PTT ile anlaşmalı olduklarını söylediler. Kargo gönderimi olmadı tabii ki.”
Burs vaadiyle dolandırıcılık
Burs vaadiyle dolandırıcılık şikayetleri verilere göre son 1 yılda yüzde 753 arttı. Genelde, bu yöntemde Türkiye’de faaliyet gösteren ve öğrencilere burs veren derneklerin adı kullanılıyor. SMS yoluyla “Burs başvurunuz kabul edilmiştir en kısa sürede sizinle irtibata geçilecektir” şeklinde bir mesajla kişiye güven verilerek daha sonra Whatsapp üzerinden iletişime geçiyorlar.
Mağdurlar bir form dolduruyor, kişisel bilgilerini paylaşıyorlar. Ve tıpkı iş bulma vaadi ile yapılan dolandırıcılıkta olduğu gibi bir ödeme yöntemi hesabı açtırılıyor. Bu açılan hesaplar kendilerine ait bilgiler ile değiştirilerek ele geçiriliyor ve yine başka başka dolandırıcılık olaylarında kullanılıyor.
Dava ve icra dolandırıcılığı
Şikayetvar, dava-icra SMS dolandırıcılığının ise özellikle 2024 ekim ayında pik yaptığını gözlemledi. Öyle ki, 2024 Ekim’de bir önceki aya göre göre şikayetlerde yüzde 864’lük bir artış kaydedildi. Bu yöntemde mağdurlara icra takibi başlatılacağı veya dava dosyası açılacağı gibi mesajlar gönderiliyor. Mesajlar resmi bir dilde yazılıyor ve genellikle hukuk bürosu, avukat isimleri gibi detaylar eklenerek güvenilirlik sağlanıyor. Belirli telefon numaralarıyla iletişim kurulması istenerek mağdurlar, çözüm yönünde adım atmış gibi görünmeleri için ikna ediliyor. Mesajlara inanarak belirtilen hesaplara ödeme yapanlar, ciddi finansal zarara uğruyor. Ve mağdurlar, dolandırıldıklarını fark ettiklerinde durumu yetkili kurumlara bildirmekte geç kalabiliyor.
