Ufukta neler görünüyor?

Masha Goncharova / The New York Times

Maalesef 2024 yılında dünyayı hafif sallantılardan ziyade büyük sarsıntılar bekliyor gibi. 2023 yılına artan gerilimler ve jeopolitik kaymalar damga vurmuştu: Yıl boyu Kanada’da rekor seviyede yangınlar ve Brezilya’nın Amazon ormanlarında tarihi kuraklık görüldü.

Temmuz ve ağustosta Nijer ve Gabon’daki askeri darbelerle birlikte 2020’den bu yana Afrika’daki darbe girişimi sayısı 10’a çıktı. Eylülde NATO’ya katılmayı bekleyen İsveç savunma bütçesini yaklaşık 11 milyar dolara çıkarırken Savunma Bakanı Pal Jonson II. Dünya Savaşı’ndan bu yana en ciddi güvenlik politikası durumunun yaşandığını söyledi.

Ekim ayında ise Hamas Gazze’den yaptığı beklenmedik saldırıyla İsrail tarihindeki en ölümcül sivil katliamlardan birini başlattı.

2024’te bizi demokrasi için zor bir yıl bekliyor: ABD muhtemelen tarihin en kritik başkanlık seçimlerinden birine gidiyor. 2024’te dünyayı sarsacak seçimlerden son derece sıkıcı olaylara kadar birçok şey yaşayacağız. Birçoğu bize bu zorlu dönemde topluluk olabilmenin önemini yeniden hatırlatacak.

Ocak

ABD

1 Ocak

Disney’in 1928 tarihli Steamboat Willie filmi üzerindeki telif süresinin dolmasıyla birlikte bozguncu bir Mickey Mouse versiyonu kamu malı haline geliyor.

Disney hukuk ve halkla ilişkiler ekipleri ile internet arasındaki amansız mücadeleye hazır olun.

Hollanda

1 Ocak

2018’de Fransa, 2021’de Çin okul saatinde öğrencilere telefon (tablet ve saat) kullanımı yasaklamıştı. Yeni yılla birlikte aynı uygulama Hollanda’da da yürürlüğe girecek. Yasak akıllı telefon olmadan yaşamaya alışmamış yeni kuşak için ciddi can sıkıntısı getirebilir ama Hollanda Eğitim Bakanlığı öğrencilerin konsantrasyon becerilerinde artış bekliyor.

Şubat

Venezuela

21 Şubat

Tarihin en büyük futbolcularından birine akrobatik saygı duruşu niteliğindeki Cirque du Soleil Messi10 gösterisi Latin Amerika turnesine çıkıyor.

Spor temalı ilk Cirque du Soleil gösterisi olan Messi10 prömiyerini 2020 yılında yapmıştı. Lionel Messi’nin çocukluk günlerine kadar uzanan yapım Arjantin’in 2022 Dünya Kupası zaferinden sonra güncellendi.

Almanya, Polonya, Baltık Devletleri

Şubat-Mart

Rusya ile Batı arasındaki silahlı çatışma potansiyelinin en önemli alametlerinden biri NATO’nun ilkbaharda başlatacağı Steadfast Defender askeri tatbikatı olabilir. Soğuk Savaş’tan bu yana düzenlenen en büyük kolektif savunma tatbikatı olacak Steadfast Defender’da NATO üyeleri ve örgüte girmeyi bekleyen İsveç’ten askeri personel, hava muharebesi görevleri ve deniz tatbikatları yer alacak.

Mart

ABD

4 Mart

Eski başkan Donald J. Trump’ın seçim sonuçlarına müdahale duruşması Süper Salı olarak bilinen önseçimden bir gün önce başlıyor. Trump mayısta ise adalete engel olma suçundan yargılanacak. İki davanın da hakkında dört ayrı iddianame bulunan Trump’ın Cumhuriyetçilerin adayı olmasını engellemesi beklenmiyor. Yine de bu duruşmalar seçim kampanyasına gölge düşürebilir.

İngiltere

7-10 Mart

Moda dünyası için Met Gala ne ise köpekler aleminde de Crufts Köpek Gösterisi aynı anlama geliyor. Dünyanın en eski ve en büyük köpek gösterisi olan Crufts ilk kez 1891’de köpek maması tüccarı Charles Cruft tarafından düzenlendi. Şu anda ise 28 bin köpeği ve 160 bin insanı içeren dev bir şov.

Ancak pop müzikle uyumlu hareket etmek veya köpük ve saç spreyi kullanımı gibi bazı modern köpek gösterilerindeki engellerin, dünyanın en akıllı köpeklerinin gösterisindeki yerini sorgulayan gelenekçiler de var.

Rusya

17 Mart

1999’dan beri ya başbakan ya devlet başkanı olarak Rusya’yı yöneten Vladimir V. Putin beşinci dönemi için “yarışacak”. Gerçi sürecin Putin için yarıştan ziyade şenlik gibi geçeceği kesin. Putin Kremlin tarafından özenle seçilmiş muhalif adayları geride bırakacak ve 2020 yılında bizzat geçirdiği anayasa değişiklileri uyarınca 2036’ya kadar başkanlık görevinde kalacak.

Fransa

Paris’teki Orsay Müzesi ve Washington’daki National Gallery of Art ilk empresyonist serginin 150. yıldönümü anısına “Paris 1874: The Impressionist Moment” sergisine ev sahipliği yapacak. Devasa organizasyonda Claude Monet, Auguste Renoir, Edgar Degas, Berthe Morisot, Camille Pissarro, Alfred Sisley ve Paul Cézanne’ın 130 eseri görücüye çıkıyor. Bu ressamların hepsi Fransız devletinin desteklediği Paris Salon’a meydan okuyarak eserlerini Boulevard des Capucines’de göstermişti.

Nisan

ABD, Meksika, Kanada

8 Nisan

Güneş tutulması gözlüklerinizi takın ve Ay ile kozmik öpüşmenin keyfini çıkarın. Pasifik Okyanusu, Meksika, ABD’nin belli kısımları, Kanada ve Kuzey Atlantik gündüz saatlerinde karanlığa bürünecek. ABD’de 20 yılı aşkın süredir görülen ilk güneş tutulması için Arkansas’ta “Total Eclipse of the Heart”, Meksika’da ise “Portal Eclipse Festival” adlı etkinlikler düzenlenecek. Nerede olursanız olun NASA’nın geliştirdiği SunSketcher 2024 aplikasyonunu indirmeyi unutmayın. Uygulama sayesinde tam tutulma takipçileri farklı açılardan çektikleri fotoğraflarla NASA’nın araştırmalarına katkıda bulunabilecek.

Hindistan

Nisan-Mayıs

Dünyanın en kalabalık demokrasisi yeni başbakanına karar vermek için genel seçime gidiyor. Yarış mevcut başbakan Narendra Modi ile 26 muhalefet partisinin tamamını içeren yeni ittifak arasında geçecek. Eylül ayında ev sahipliği yaptığı G20 zirvesinde ülkesinin Hintçe ismi olan Bharat’ı tercih eden Hindu milliyetçisi Modi’nin milliyetçi ajandasını ön plana çıkarması bekleniyor.

Hindistan Ulusal Kapsayıcı Kalkınma İttifakı adındaki yeni cephenin kurulması ise Modi’nin milliyetçi politikalarına karşı Hindistan’ın çok partili demokrasisini ve seküler değerlerini öne çıkarıyor.

İtalya

20 Nisan-24 Kasım

Dünyanın en uzun süreli çağdaş sanat sergisi olan Venedik Bienali 60. kez düzenleniyor. Bu seneki başlık Her Yer Yabancılarla Dolu. São Paulo Sanat Müzesi’nin başkanı Adriano Perosa ana serginin küratörlüğünü üstlenerek bienale ev sahipliği yapan ilk Latin Amerikalı olacak.

Mayıs

Çin

Çin’in Chang’e-6 uzay görevi Ay’ın karanlık (teknik ismiyle uzak) yüzünden ağırlığı 2 bin gramı bulan örnekler toplamaya çalışacak. Bu bölgeye karanlık denmesinin sebebi ay yörüngesinin eşzamanlı dönüşü sebebiyle her zaman dünyaya göre ters tarafta kalması. Kimbilir, belki de The Dark Side of the Moon şarkısının yaratıcısı Pink Floyd grubu araştırmanın resmi şarkısını yapmak için yeniden bir araya gelir!

Haziran

Meksika

2 Haziran

Dünyayı kim yönetiyor? Ya da en azından Meksika’yı kim yönetiyor? Dünyanın İspanyolca konuşulan en kalabalık ülkesinde tarihte ilk kez devlet başkanlığı için iki kadın yarışacak. Şu anki iktidar partisinin adayı fizikçi Claudia Sheinbaum.

Mexico City’nin eski belediye başkanı Sheinbaum mevcut devlet başkanı Andrés Manuel López Obrador’u destekliyor. Rakibi ise bilgisayar mühendisi ve teknoloji şirketi kurucusu Xóchitl Gálvez. Yoksul bir ailede büyüyen Gálvez gerçekçi tutumu, yerel giysileri ve Mexico City’de bisikletle dolaşmasıyla meşhur.

Avustralya

14 Haziran-6 Ekim

Melbourne’deki National Gallery of Victoria Eski Mısır sanatı ve kültürünün 3 bin yılı aşkın tarihini konu alan Pharaoh sergisi için British Museum’dan rekor miktarda eser ödünç alacak. 500’ü aşkın parçanın arasında çocuk kral Tutankhamun, II. Ramses ile Kraliçe Nefertiti ve Büyük Gize Piramidi’ni yaptıran Keops da var.

Temmuz

İspanya

15-19 Temmuz

Madrid’deki 20 yıllık Uluslararası Botanik Kongresi’nde botanikçiler kültürel açıdan aşağılayıcı hayvan isimlerinin değiştirilmesine imkan veren bir teklifi oylayacak. Söz konusu türlerden biri Libya’da keşfedilen ve 1937’de ülkeyi istila eden liderin adıyla anılan Hypopta mussolinii kelebeği.

Fransa

26 Temmuz-11 Ağustos

Paris 1924’teki son ev sahipliğinden tam bir asır sonra Yaz Olimpiyat Oyunları’nı düzenleyecek. Daha modern bir havası olacağı kesin. Açılış seremonisi Yunan geleneğinin aksine stadyum yerine Seine Nehri’nde olacak. 10 bin 500 sporcu teknelerle nehirde yer alacak. Kıyı şeridinin alt bölümü biletli seyircilere, üst kısmı ise ücretsiz olarak bütün halka açık olacak.

Bu da Olimpiyatlar’ın yakın tarihinde bir ilk. Sörf müsabakaları ise Paris’ten yaklaşık 17 bin kilometre uzaktaki Tahiti’de, Teahupo’o köyünde düzenlenecek. Öte yandan Olimpiyatlar’daki uygunsuz davranışları tespit edip bildirmek için ziyaretçiler yapay zeka teknolojisiyle izlenecek.

Ağustos

İtalya

7-23 Ağustos

İtalyan besteci Gioachino Rossini’nin Adriyatik kıyısındaki memleketi Pesaro’da düzenlenecek Rossini Opera Festivali’nde sanatçının beş eseri sahneye konuyor. Operaseverleri bekleyen başka güzel haberler de var: Pesaro 2024 yılında İtalya’nın Kültür Başkenti seçildi.

Endonezya

17 Ağustos

Jakarta’da su seviyesinin giderek yükselmesi ve aşırı kalabalık sebebiyle harekete geçen Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ülkenin üçüncü büyük adası Borneo’da bulunan Nusantara şehrini yeni başkent ilan edecek. 30 milyar dolarlık bir proje olan Nusantara’daki yeni başkanlık sarayının ve diğer devlet binalarının açılışı Endonezya’nın bağımsızlık gününde yapılacak.

Eylül

ABD

10 Eylül 2024-2 Şubat 2025

Getty Müzesi, Güney California’da PST Art: Art & Science Collide adında 60 gösteri organize edecek. Beş yılda bir düzenlenen sergilerin 2024’teki konusu insanların kendi etrafındaki küçük ve kozmik dünyayı keşfetmesini mümkün kılan teknoloji. Sergilenen parçalar arasında Getty koleksiyonundan Fransız yapımı bir mikroskop; Orta Çağ’da astrolojinin tıp, kehanet ve yaşamla nasıl iç içe geçtiğini anlatan bir elyazması ve Louis Carrogis de Carmontelle’e ait 3.5 metrelik bir diyapozitif yer alacak.

Ekim

Vatikan

Katolik inancının gidişatını değerlendirmek için Papa Franciscus’un talebi üzerine toplanan üç yıllık kurulun son oturumu eylülde yapılacak. Rahipler Dayanışma Meclisi adı verilen toplantıda kadınların ruhban sınıfı içindeki rolü, eşcinseller, boşanma ve çok eşlilik gibi modernizasyon meseleleri ele alınacak.

Görüşme sonrası Papa Franciscus’un Roma Katolik Kilisesi’ndeki özgürlükçü mirasını belirleyecek reformlar gelebilir.

Rusya

Rusya ülkenin güneybatısındaki Kazan kentinde BRICS zirvesine ev sahipliği yapacak. G-7’nin jeopolitik rakibi olarak görülen BRICS bu zirve öncesinde Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere altı yeni üyeyi bünyesine katacak.

KASIM

ABD

5 Kasım

Seçimler 2020’deki Joseph R. Biden Jr.-Donald J. Trump kapışmasının birebir aynısı ya da bambaşka bir hikaye olabilir. Adaylar bir yana 2024’ün tarihteki en maliyetli seçim olması bekleniyor. Siyasi tanıtımlara 10 milyar dolardan fazla harcama yapılması muhtemel. Reklam kampanyaları yapay zekanın montaj video yaratma ve dezenformasyon yayma ihtimaline yönelik kaygıları da beraberinde getiriyor. Google gibi bazı teknoloji şirketleri tüm siyasi reklamlara içeriklerindeki yapay zeka kullanımını etiketle belirtme zorunluğu getirdi bile.

ABD

52 yıl sonra ilk insanlı Ay görevi kapsamında dört astronot 10 günlüğüne Ay’a gidiyor. Böylelikle ilk kez bir siyah ve bir kadın astronot ayda olacak.

NASA’nın Artemis-II görevi Orion uzay mekiğine dair veri toplayıp Artemis programının ay yüzeyine insan göndermeye ne kadar hazır olduğunu değerlendirmek için start alıyor.

Aralık

Karayipler

6 Aralık

2017 yılındaki Fyre Festivali’nin tanıtımında Kendall Jenner ve Bella Hadid gibi ünlüler vardı. Ancak debdebeli ve lüks müzik festivali katılımcıların Bahamalar’daki ıssız bir adada kalması, yeterince su verilmemesi ve köpükten konteynerlerde sadece peynirli sandviç ikram edilmesiyle fiyaskoya dönüşmüştü.

Bu kötü şöhretine rağmen festival, 2024’te adına yaraşır bir dönüş yapacak. Rezil olan festivalin kurucusu Billy MacFarland yeni etkinliği duyurduğu videoda festivale ikinci bir şans vermek istediğini söyledi.

2024’te bir ara

Afrika

Oxford Üniversitesi ile Hindistan Serum Enstitüsü tarafından geliştirilen sıtma aşısının 12 Afrika ülkesinde dağıtılmaya başlaması bekleniyor. Amaç Sahra Altı Afrika’da her yıl yarım milyondan fazla çocuğun ölümüne yol açan hastalığı ortadan kaldırmak.

İngiltere

Paradan bahset! Kral III. Charles’lı banknotlar tedavüle giriyor. Yeni kralın yüzü 5, 10, 20 ve 50 poundlarda yer alırken Kraliçe II. Elizabeth’in bulunduğu diğer banknotlar da dolaşımda kalacak. Devamında posta kutuları ve resmi belgeler de Charles’ın resmi parafıyla güncellenecek.

Uluslararası Uzay İstasyonu

1975’te Amerikalı Tuğgeneral Thomas Stafford ile Rus kozmonot Aleksey Leonov’un ortak Apollo-Soyuz uzay görevinde ilk kez el sıkışması Soğuk Savaş’ın hararetli günlerinde uzaydaki yumuşamanın simgesi olmuştu. Yaklaşık 50 yıl sonra Rusya şu anda ABD, Japonya, Avrupa ve Kanada ile paylaştığı modüler Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan ayrılacak. 2028 yılında ise kendi Rus Yörünge Servis İstasyonu’nu fırlatacak.

Çin

Jiangmen kentinde nötrino çalışmalarına yönelik devasa küresel yapı hizmete girecek. Nötrino sözcüğü uzak yıldızlardan gelen maddelerden oluşan hayalet benzeri parçacıklar demek. Araştırmalara göre her saniye vücutlarımızdan trilyonlarca nötrino geçiyor. Bu parçacıklar evrenin kökenlerine dair ipuçları saklıyor olabilir. Yerin yaklaşık 700 metre altında inşa edilen Jiangmen Yer Altı Nötrino Gözlemevi nötrinolar üzerindeki ölçümlerle yıldızların patlama zamanlarını öngörmek için kullanılacak.

© 2023 The New York Times Company and Masha Goncharova