Yangın çıktığında her saniye önemlidir. Yangın ile mücadele eden itfaiyeciler için alevlerin içine girmek, yoğun ısıyla, dumanla ve belirsizlikle yüzleşmek anlamına gelir. Teksas’taki bir grup üniversite öğrencisi ve yeni mezun, bu belirsizliğe karşı, itfaiyecilerin binaya girmeden önce tehlikeyi tespit etmelerine yardımcı olabilecek bir robot geliştiriyor.
FireBot, Teksas Üniversitesi mühendislik mezunu Siddhart Thakur tarafından kurulan erken aşamadaki girişim Paradigm Robotics tarafından üretiliyor. Amacı, itfaiyecilerin giremeyeceği yerlere, yani yangının kalbine girip hayati bilgileri geri göndermek.
Bir trajediden doğan öğrenci projesi
CNN'e konuşan Thakur “FireBot’un hikâyesi yaklaşık 13 yıl önce başladı” diyerek ilhamını şöyle özetliyor:
“Houston, Teksas’ta büyük bir bina yangınında ne yazık ki beş itfaiyeci hayatını kaybetmişti. Onlardan ikisini tanıyordum. Bu olay, itfaiyecilerin bina yangınlarına girmeden korunmasına yardımcı olacak robotlar geliştirme konusunda beni motive etti ve ilham verdi.”
Henüz 10 yaşındayken tasarım çizimleri yapmaya başladı. 13 yaşına geldiğinde, bahçedeki bir mangalı kullanarak oluşturduğu geçici prototipleri test ediyordu. Bugün FireBot, paslanmaz çelik, tungsten ve titanyumdan üretilmiş, yaklaşık 136 kilogram ağırlığında ve 1,2 metre uzunluğunda bir robot. Aşırı sıcaklıklara, aşındırıcı kimyasallara ve hatta çatı çökmesine dayanacak şekilde tasarlandı.
Thakur şöyle açıklıyor:
“Biz inanılmaz derecede dayanıklı, insansız kara robotları üretiyoruz. Tehlikeli ortamlara girip durumsal farkındalık sağlamak ve ilk müdahale ekiplerini tehlikeden uzak tutmak için tasarlanmış sistemler.”
FireBot’un en yeni sürümü, yani v4 modeli, 650°C’ye (yaklaşık 1.200°F) kadar sıcaklığa 15 dakika boyunca dayanabiliyor. Termal ve görsel kameralarla, ayrıca gaz sensörleriyle donatılmış durumda. El tipi bir cihazla uzaktan kontrol edilen robot, yanan bir yapının içinden canlı video ve ısı ölçümleri gönderebiliyor.
İtfaiyecilere yardımcı olmak için geliştirilen başka robotlar da var. Bunlar arasında, ABD’nin Maine eyaletinde kurulan Howe & Howe Technologies tarafından üretilen Thermite RS3 ve Fransız şirket Shark Robotics’in 2019’da Paris’teki Notre Dame Katedrali yangınında kullanılan Colossus robotu bulunuyor. Ancak FireBot, bu cihazlardan çok daha küçük ve hafif. Alev söndürmekten ziyade bilgi toplama amacıyla tasarlanmış.
Sahadan öğrenmek
Tasarımı geliştirmek için genç mucitler, Teksas’taki Austin ve Round Rock itfaiye birimleriyle yakın iş birliği yaptı.
Round Rock İtfaiyesi Şefi Shane Glaiser, ilk karşılaşmalarını şöyle anlattı:
“İlk gördüğümüzde, ‘Bu robot bizim işimizi elimizden mi alacak?’ diye düşündük. Ama aslında bu, destek sağlamak için kullanılan bir araç. Bizim yerimizi almak için değil, bize yardımcı olmak için var.”
Glaiser, FireBot’un özellikle tehlikeli madde olaylarında çok değerli olabileceğine inanıyor:
“Bir tehlikeli madde olayına gittiğimizde hangi kimyasalın sızdığını ya da sızıntının nerede olduğunu tam olarak bilmiyorsak, içeri girmek için bir ekip hazırlamak zaman alır. Bu robot hızlı bir şekilde devreye sokulabilir. Dışarıdaki ekipler için anlık veri sağlayabilir.”
Deneyimle yeniliğin buluşması
Austin’in eski itfaiye şefi Richard L. Davis, ülkenin ilk itfaiye robotik programlarından birinin öncülüğünü yaptı ve şu anda Paradigm Robotics için danışmanlık yapıyor. Ekip, cihazın gerçek operasyonlarda nasıl kullanılabileceği konusunda ondan rehberlik alıyor.
“FireBot’ta gördüğüm en iyi özellik, yangına dayanıklılığı,” diyor Davis. “FireBot yaklaşık 1.200 Fahrenheit dereceye kadar ısıya dayanabiliyor. İtfaiyecilerin koruyucu giysilerini düşünün; onlar yaklaşık 200 ila 300 derece aralığında etkili olabiliyor. Dolayısıyla bu robotun içeri girip gerekli bilgileri toplayabilmesi büyük bir avantaj.”
Davis’e göre, robotun keşif yetenekleri olay yöneticilerine “durumu hafifletmek için ihtiyaç duydukları istihbaratı sağlayabilir ve bunun nihai sonucu olarak hayat kurtarır.”
Yeni nesil için mühendislik
Thakur ve ortağı Krishnan Ram, çalışmalarını ilk müdahale ekipleri için robot teknolojisini daha erişilebilir kılmaya yönelik daha geniş bir misyonun parçası olarak görüyor. Ram, “Buradaki herkesin itfaiyecilere yardım etme misyonuna bir bağlılığı var,” diyor. “Onlar için gerçekten fayda sağlayacak bir şey inşa etmeye çalışmak çok heyecan verici.”
FireBot hâlâ geliştirme aşamasında ve ülke genelindeki itfaiye teşkilatlarıyla birlikte test edilmeye devam ediyor. Ancak geliştiricileri, bir gün her itfaiye aracında insanların giremeyeceği yerlere girebilen bir robot bulunmasını umut ediyor.
Thakur, “Hayalimiz her itfaiyeciye bu robotlardan birini sağlamak, böylece görev sırasında çok daha güvende olmalarını sağlamak" şeklinde konuşuyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
