Başarılı olmam için okumamam gerekiyormuş

Diyarbakır Silvan’da dünyaya geliyor. Küçük yaşta okulu bırakıp çalışmaya başlıyor. 20 yaşında New York’a göçüyor. İngilizce bilmiyor, tek bir kişiyi tanımıyor ve cebinde sadece 240 dolar var. Bu hafta New York’tayız. Konuğumuz evsizlere yaptığı yardımlarla halkın kalbini fetheden, 11 restorana sahip Champions Pizza zincirinin sahibi Hakkı Akdeniz. Akdeniz’in, Silvan’da lahmacun çıraklığından New York’ta evsiz kalışına, oradan Pizza Kralı olmasına uzanan öyküsünü, evsizler için hazırladığı yeni projesini ve Covid-19 sonrası girdiği dondurulmuş gıda işini konuştuk. Herkesin kendisini zengin sandığını hatta 10 milyon dolar borç isteyenler olduğunu söyleyen Akdeniz “Benim gönlüm zengin. Değerim param değil, insanlığım” diyor. Hikayeniz nasıl başladı? 1980’de Diyarbakır Silvan’da doğdum. Babamın sağlığı bozulunca, okulu üçüncü sınıfta terk edip gündüzleri lahmacuncuda çıraklık, akşamları ayakkabı boyacılığı yaptım. Abim Kanada’da yaşıyordu. 17 yaşında onun yanına Montreal’e geldim. Oturma iznim olmadığı için üç yıl sonra sınır dışı edildim. New York’a gitmeye karar verdim. Bir tanıdık beni otogarda karşılayacaktı, gelmedi. Üç gece otogarın bankında yattım, tuvaletini kullandım. En son aradığımda “Rahatsız etme!” deyip telefonu suratıma kapattı. İngilizce bilmiyorum, kimseyi tanımıyorum. Cebimde 240 dolar var. Ucuz bir motelde 1 hafta kaldım, sonra trenlerde, sokaklarda yattım, dilenmek zorunda kaldım. Bir gün tesadüfen evsizlerin kaldığı bir barınak keşfettim. Orada geçirdiğim 96 gün bana hayata yeniden başlamak için fırsat verdi İşler nasıl değişti? Çocukken lahmacuncuda çıraklık yaptığım için bir pizzacıya başvurdum. Ancak heyecandan patronun önünde hamurun ayarını tutturamadım. Bulaşıkçı olarak işe başladım. Pizzacı hastalanınca tekrar denediler. Patron hamura bayıldı. Böylece mutfağa geçtim. Pizza akrobasi şampiyonu olmanız nasıl oldu? Bir yemek dergisinin sahibi çok sayıda hamur sipariş etti. Meğer pizza akrobasi yarışması düzenliyorlarmış. “Sen de katıl” dedi, katıldım. 93 yarışmacı arasında 87’inci oldum. Sonraki yıl her gün hamur açıp hamurları döndürme pratiği yaptım. Git gide hızlandım. Bir sonraki yıl Amerika şampiyonu oldum. Daha sonra üç kez “Dünya Pizza Şampiyonu” oldum. İlk dükkanı nasıl açtınız? 2006 yılındaki o ilk şampiyonluk sayesinde oturma iznimi aldım. Üç yıl daha çalışıp para biriktirdim ve 2009’un sonunda 40 bin dolar nakit verip 45 bin dolar dükkan sahibine borçlanarak, New York’un aşağı doğu tarafında bir pizza dükkanını devraldım. Sahibi yaşlı bir İtalyandı, tam bir mahalle pizzacısıydı. Ben devraldıktan bir süre sonra işler kötüleşti. Mahalleli beni restoranın yeni sahibi olarak kabullenemedi. Borcumun üç taksidini ödeyemeyince, mülk sahibi beni çıkartmak istedi. Dergilere borçluyum Ne yaptınız? Tam o sıralar 40 bin üyesi olan bir pizza dergisi beni Dünya Pizza Şampiyonu olduğum için kapağına koydu. Dergileri dükkanın önüne dizdim. Küçük bir kız beni ünlü sanarak imzamı istedi. Sonra mahallenin diğer çocukları imzaya geldi. Sonra anne babalarını pizza yemeye getirdiler. Öğrenciler okumak için dergileri alıyorlardı. Gittim, dergileri okulun önünde dağıttım. Bir anda dükkana öğrenciler yığılmaya başladı. Mahalleme gönül borcumu hala öderim. Hayatta her şeyin bir nedeni var derken, kastınız? Toplam iki buçuk sene okula gittim. Türkçem zayıf. Eğitimimi sokakta aldım ben. İnsan olmayı, başkasının hakkını yememeyi, paranın ne olup olmadığını sokakta öğrendim. Okula saygım sonsuz. İki çocuğum var. Biri 3, diğeri 18 yaşında. Onlar okuyorlar. Oğlum Kanada’da koleje girdi. Ne kadar gururlandım anlatamam ama belki de benim hayatta başarılı olmam için okumamam gerekiyordu. Diğer dükkanlar ne zaman açıldı? 2011’de yeterli parayı kazanınca, ikinci dükkanı açmaya karar verdim. Yeni dükkan için alışveriş yaptığım bir gün, sokağın karşısında tanıdık bir kapı gördüm. İlk geldiğimde 96 gün kaldığım barınak, Bowary Mansion. Gittim, 12 yıl sonra kapısını çaldım. Müdür beni görünce çok şaşırdı, kucaklaştık. Bana zor anımda nasıl yardım ettiğini hatırladım. Oradaki kişileri gördüm, kendi çaresizliğimi hatırladım. Herkesin ayrı bir hikayesi olduğunu biliyordum ve yardım etmek istedim. İlk yıllarda, günün sonunda kalan pizzaları götürüyordum. İşler büyüyünce onlar için ayrıca pişirmeye başladım. TED sahnesinde New York Times’tan Forbes’a nasıl haber oldunuz? Müdür barınakta konuşma yapmamı, evsizlere kendi hikayemi anlatıp onlara ilham olmamı istedi. Oradan 20 kişiye dükkanlarımda iş verdim, bazılarının uyuşturucuyu bırakmalarına yardımcı oldum. Hikayem duyulunca gazetelere haber oldum. Üniversitelerde konuşmalar yaptım. NY Times’ın birinci sayfasında yer almak beni çok heyecanlandırmıştı. Şimdi her yıl evsizler için yeni projelerimi sorarlar. Son projemi bu yıl TED konuşmamda anlatacağım. Nedir bu proje? Bir defa insan evsizse hırsız, uyuşturucu bağımlısı veya deli zannediliyor. Asla öyle değil. Bu insanlar da birilerinin çocukları. Çoğunun önceden işleri, evleri vardı. 8.3 milyon insanın yaşadığı New York’ta her 106 kişiden biri evsiz. Her gece yaklaşık 2 bin 400 insan sokakta, garda ya da metroda yatıyor. Konuyla ilgilenen sosyal görevli sayısı ise 110 tane. İlk aşama bu sayıyı 1000’e çıkarmak. Bu kişiler onlarla tek tek konuşup dertlerini dinleyecek. Bir evsizi kurtarmanın ilk yolu onları dinlemektir. Görünmediklerini zanneden insanları görünür kılmaktır. Sonra doktor tedavisi gerekecek, sonra iş arama ve en son da ev bulma. Tabii büyük bir iş bu. Birlikte yemek dağıttığımız yeni New York Belediye Başkanı Eric Adams’a sundum projeyi. Belediyenin katkılarıyla gerçekleştirmeyi umuyoruz. Karantina günleri Yardımlarınız Covid-19 sırasında arttı değil mi? New York, nisanın ilk haftası hayalet şehre dönmüştü. Evsizler bir yerden kahve, öbür yerden kalan yemeği isterler, öyle yaşarlar. Yok, her yer kapalı. Üstelik virüs var diye kimse bu insanlara yaklaşmıyor. Dükkanı açtım, onlar için pizza yaptım. Ayrıca minettarlığımızı ifade etmek için hastanelere, polis merkezine ve itfaiyeye pizza yolladım. Biraz özledim o günleri. Nesini özlediniz? Kötü günlerdi ama insanlık çok yüksekti. Sanırım ölüm korkusuyla herkes birbirine yardım etmeye çalışıyordu. Herkes arayıp hal hatır soruyordu. İnsanlığın ölmediğini gördük. Şimdi ölüm korkusu kayboldu ve hayat eski temposuna döndü. Halbuki iyilik cebinizdeki cüzdandır. Başka projeleriniz var mı? Geçtiğimiz hafta Şükran Günü’nde, iki cadde boyunca sıra olan 600-700 kişiye sıcak yemek ve ilaç dağıttık. Ayrıca eğlensinler diye DJ getirdim. Sosyalleştiler, eğlendiler, yalnızlıklarını unuttular. Noel’de de aynısını yapacağım. Dağıttığım pizza beni fakir yapmaz, ancak birilerinin karnını doyurur. Şu an kaç dükkanınız var? 16’ydı, Covid sonrası 5’ini kapattık. Şu an 11 tane; 5’i Champions Pizza, diğerleri İtalyan, İspanya, Meksika tarzı büfeler. Bir de tavukçu var. Restoranlarımın 6 tanesi barınağın çevresindedir. Covid sonrası hazır pizza işine de girdiniz değil mi? Herkes gibi sorunlar yaşadık. New Yorkluların uzun süre restorana gidemeyeceğini düşünerek hazır pizza işine girdim. Şu an 600’e yakın süpermarkette, ayda 45 bin civarı hazır pizza satıyoruz. Börek ve tart işine de girdim. Dondurulmuş olarak üretip marketlere dağıtmaya başladık.